ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΙΛΚΙΣ ΜΕ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Στην πρώτη έκθεση της η Ομάδα Εργασίας/Επιτροπή για την αξιολόγηση των Δημόσιων Μεταλλείων της χώρας πρότεινε μεταξύ άλλων την διερεύνηση παραγωγικής εκμετάλλευσης των Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων (ΔΜΧ) Βάθης-Γερακαριού και Πολυκάστρου-Κούπας-Σκρα με βάση το δυναμικό μεταλλευτικό ενδιαφέρον που προκύπτει από τα υφιστάμενα γεωλογικά και κοιτασματολογικά στοιχεία. Με το ίδιο σκεπτικό και αναπτυξιακή προοπτική έχει έγκριθεί από το πρόγραμμα ΕΠΑΕ/ΕΣΠΑ η χρηματοδότηση γεωτρητικής έρευνας και σχετικής μελέτης αξιοποίησης του ΔΜΧ Ποντοκερασιάς.

Οικονομοτεχνικά δεδομένα

Η περιφερειακή ενότητα Κιλκίς διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο, στην βάση του οποίου οι μεταλλοφόρες συγκεντρώσεις χαλκού-χρυσού στις περιοχές Αντιγόνειας, Μυλοχωρίου, Γερακαριού, Δίβουνου, Βάθης και Ποντοκερασιάς, και ψευδαργύρου-μολύβδου στις περιοχές Πολυκάστρου, Κούπας και Σκρα, παρουσιάζουν αυξημένο κοιτασματολογικό και επενδυτικό ενδιαφέρον που τεκμηριώνει την εκτέλεση περαιτέρω ερευνητικών έργων, την οριστική αξιολόγηση των οικονομοτεχνικών χαρακτηριστικών και την σύνταξη ολοκληρωμένου σχεδίου αξιοποίησης και παραγωγικής εκμετάλλευσης. Οι περιοχές αυτές έχουν ιδιαίτερη αναπτυξιακή αξία και δημόσιο συμφέρον σε σχέση με τους παρακάτω ΔΜΧ στους οποίους ανήκουν.

ΔΜΧ Βάθης-Γερακαριού

Το οικονομικό και επενδυτικό ενδιαφέρον εντοπίζεται στην παρουσία κοιτασματολογικών συγκεντρώσεων χαλκού και χρυσού σε μια περιοχή 167 τ.χλμ. Τα γνωστά βεβαιωμένα αποθέματα (proven reserves), βάση προηγούμενων ερευνητικών εργασιών, ανέρχονται συνολικά σε 28 εκ. τόνους με 0,4 % Cu και 0,9 γρ/τόνο Au, ενώ τα δυναμικά (potential resources) σε 180 εκ. τόνους με τις ίδιες περίπου περιεκτικότητες. Η ακαθάριστη αξία των περιεχόμενων μετάλλων (gross metal value) χαλκού και χρυσού στα βέβαια αποθέματα εκτιμάται «in situ» σε 1,5 δισ. ευρώ, ενώ στα δυναμικά η αξία αυτή ανέρχεται στα 7 δισ. ευρώ.

ΔΜΧ Πολυκάστρου – Σκρα

Το μεταλλείο του Πολυκάστρου-Σκρα βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα ΒΔ της Αξιούπολης. Το κοιτασματολογικό ενδιαφέρον του ΔΜΧ, έκτασης 29 τ.χλμ., μετά από συστηματική έρευνα του ΙΓΜΕ, εντοπίζεται στα βέβαια αποθέματα 4.700.000 τόνων με 7,7% Zn+Pb, που περιέχουν 113.000 τόνους μολύβδου (Pb), 172.000 τόνους ψευδαργύρου (Zn) και 80 τόνους αργύρου (Ag). Τα δυναμικά αποθέματα εκτιμώνται σε περίπου 12.000.000 τόνους με 7,5% Zn+ Pb. Η «in situ» αξία των περιεχόμενων μετάλλων μολύβδου, ψευδαργύρου και αργύρου στα βέβαια αποθέματα ανέρχεται περίπου σε 1 δισ. ευρώ και στα δυναμικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα σε 2,5 δισ. ευρώ. Σε σχέση με τις σημερινές προοδευτικές τάσεις της αγοράς και την διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση σε κρίσιμα μέταλλα προτείνεται η διερεύνηση για την παρουσία ινδίου (In) και γερμανίου (Ge) που συχνά εμπλουτίζονται στα μικτά θειούχα κοιτάσματα τύπου Πολυκάστρου. Στην ίδια δημοπράτηση εντάσσεται και το κοίτασμα μολυβδαινίου (Μο) Μαύρου Δέντρου με δυναμικά αποθέματα περιεχομένου Μο «in situ» αξίας περίπου 0.2 δισ. ευρώ. Στην περιοχή αυτή η παρουσία χαλκού και βολφραμίου χρήζει περεταίρω ερευνητικού ενδιαφέροντος.

ΔΜΧ Ποντοκερασιάς

Στο δημόσιο μεταλλείο Ποντοκερασιάς έχουν στο παρελθόν εντοπισθεί μεταλλοφορίες Cu-Au με σημαντικό κοιτασματολογικό ενδιαφέρον, οικονομική διάσταση και επενδυτικό προσανατολισμό. Ο κοιτασματολογικός τύπος πορφυρικού χαλκού αποτελεί, μαζί με τις επιθερμικές και μεσοθερμικές μεταλλοφορίες, την σημαντικότερη «εν δυνάμει» αποθεματική πηγή χρυσού του Βαλκανικού μεταλλογενετικού τόξου συμπεριλαμβανομένης και της νότιας πλουσιότερης απόληξης του που βρίσκεται στην Β. Ελλάδα. Κλασσικό παράδειγμα της οικονομικότητας και της μεταλλογενετικής δυναμικής του συγκεκριμένου μεταλλοφόρου τύπου αποτελεί το κοίτασμα των Σκουριών (Χαλκιδική). που με βάση τα βεβαιωμένα αλλά και τα πολλαπλάσια γεωλογικά του αποθέματα, εκπληρώνει όλες τις οικονομοτεχνικές προϋποθέσεις άμεσης παραγωγικής εκμετάλλευσης. Η προβλεπόμενη προγραμματική επένδυση στην στενή και ευρύτερη περιοχή του δημόσιου μεταλλείου Ποντοκερασιάς, με την πραγματοποίηση ερευνητικού έργου κοιτασματολογικής αξιολόγησης, προβλέπεται να εντοπίσει δυναμικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα 50.000.000 τόνων με περιεχόμενο χρυσό 40 τόνους, χαλκό 300.000 τόνους και συνολική μεταλλευτική αξία 4 δισ. ευρώ περίπου. Η παρουσία πλατεινοειδών μετάλλων αυξάνει ακόμη περισσότερο το οικονομικό και επενδυτικό ενδιαφέρον. Προτείνονται συγκεκριμένα οι ακόλουθες εργασίες στην περιοχή:
• Γεωλογική χαρτογράφηση/αποτύπωση σε κλίμακα 1:25.000 σε περιοχή έκτασης 50 Km2 στο Δημόσιο Μεταλλείο Ποντοκερασιάς με στόχο τον εντοπισμό και οριοθέτηση περιοχών/χώρων αυξημένου κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος.
• Κοιτασματολογική χαρτογράφηση/αποτύπωση κλίμακας 1:5.000 και έκτασης περίπου 20 Km2 με στόχο την μεταλλευτική αξιολόγηση και την αποθεματική προσέγγιση επιλεγμένων χώρων.
• Δειγματοληψίες χειρός και μακροσκοπικές παρατηρήσεις/απογραφές για ορυκτολογικές εργασίες-αναλύσεις (Μελέτη μεταλλικών ορυκτών στο πλαίσιο της χαρτογράφησης και περιγραφής των γεωτρήσεων, Μελέτη εξαλλοιώσεων, Θερμιδομετρική μελέτη).
• Γεωχημικές έρευνες ιζήματος ρέματος, εδάφους και πετρώματος. Τα δείγματα που θα συλλεγούν θα αναλυθούν για χρυσό και άλλα μεταλλικά στοιχεία ¨ιχνηθέτες¨ (pathfinder elements).
• Γεωφυσικές διασκοπίσεις με την εφαρμογή ηλεκτρομαγνητικών μεθόδων ΤΕΜ και φαινόμενων ΙΡ σε διατομές μήκους 30 χλμ.
• Περιβαλλοντική μελέτη βάσης (Environmental Baseline Study) με έμφαση στην υφιστάμενη κατάσταση των φυσικών αποδεκτών της ευρύτερης περιοχής
• Ερευνητικές γεωτρήσεις με εκτιμώμενο συνολικό μήκος διάτρησης 2600μ, στην βάση της κοιτασματολογικής αξιολόγησης και των γεωχημικών και γεωφυσικών αποτελεσμάτων που προηγήθηκαν. Τόσο το συνολικό μήκος διάτρησης όσο και ο αρχικά προτεινόμενος αριθμός των 3-5 αναγνωριστικών γεωτρήσεων μπορούν να διαφοροποιηθούν ανάλογα με την ερευνητική εξέλιξη και πορεία του έργου.
• Δοκιμές εμπλουτισμού (δοκιμές και αναλύσεις σε 3-5 δείγματα, κυρίως από πυρήνες γεωτρήσεων).
• Μελέτη Σκοπιμότητας (συνθετική μελέτη αποτίμησης και αξιολόγησης της υπάρχουσας επιστημονικής πληροφόρησης βάση παλαιότερων εργασιών του ΙΓΜΕ στην περιοχή και της σχετικής βιβλιογραφίας, σύνθεση γεωτρητικών, γεωφυσικών, γεωχημικών, ορυκτολογικών δεδομένων, κατασκευή τρισδιάστατων (3D) μοντέλων). Προτάσεις για βιώσιμη παραγωγική αξιοποίηση και διαμόρφωση αναπτυξιακού σχεδίου με στόχο την πρόκληση και πρόσκληση επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, περίπου το 60-65% των παραπάνω εκτιμήσεων αποτελεί την καθαρή αξία (net return), και σε κάθε περίπτωση αυτό ισχύει μόνο όταν πρόκειται για καθετοποιημένη μεταλλευτική-μεταλλουργική παραγωγή.

Δυναμικά αποθέματα θεωρούνται αυτά των οποίων η εκμετάλλευση είναι δυνατή τόσο στις σημερινές συνθήκες αγοράς όσο και στο μέλλον.
Βέβαια θεωρούνται τα αποθέματα που είναι κοιτασματολογικά εκμεταλλεύσιμα για βιώσιμη και παραγωγική εξόρυξη με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες.

Συμβολή στην βιώσιμη ανάπτυξη

Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η ελληνική εξορυκτική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό οικονομικό τομέα της χώρας μας με πολλές και ελπιδοφόρες αναπτυξιακές προοπτικές. Ακόμη η ελληνική βιομηχανία Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ) αποτελεί δομικό στοιχείο απαραίτητο για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη πολλών άλλων κλάδων της εθνικής οικονομίας, προμηθεύοντας πρώτες ύλες για τις ανάγκες της ελληνικής βιομηχανίας ευρύτερα αλλά και της καθημερινής ζωής. Τέλος, είναι σαφές πως εξορυκτική δραστηριότητα χωρίς πρόσβαση σε νέα κοιτάσματα δεν μπορεί να υπάρξει. Επίσης, πρέπει να διασφαλιστεί η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μακροπρόθεσμα με έμφαση στην έρευνα για ανάπτυξη πρακτικών εντοπισμού, αντικειμενική αποτίμηση της αξίας των εντοπιζόμενων πρωτογενών κοιτασμάτων, καθώς και την καθετοποιημένη παραγωγική εκμετάλλευση. Τα αποτελέσματα των επενδύσεων και του προτεινόμενου ερευνητικού έργου αναμένεται να προσθέσουν σημαντικά και σε πολλές περιπτώσεις μετρήσιμα μεγέθη οικονομικής και κοινωνικής αξίας, σε σχέση πάντοτε με το υφιστάμενο πλουτοπαραγωγικό δυναμικό των ΟΠΥ της χώρας.
Είναι δεδομένη η συμβολή στην περιφερειακή απασχόληση και ανάπτυξη, καθότι η υλοποίηση των συγκεκριμένων επενδυτικών δραστηριοτήτων αφορά σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας με περιορισμένους άλλους πόρους και πλουτοπαραγωγικές ευκαιρίες και δυνατότητες.
Επίσης ενισχύεται η δυναμική ανταγωνιστικότητας του ελληνικού εξορυκτικού κλάδου, ενός κλάδου με ισχυρή και εξωστρεφή παραγωγική βάση, έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό και διεθνοποιημένη δραστηριότητα, με έμφαση στην ευρύτερη οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη της Ευρώπης.
Από την άλλη πλευρά, η μεταλλευτική παραγωγή, όπως και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, έχει δεχθεί έντονη κοινωνική κριτική για τις επιπτώσεις που προκαλεί στο περιβάλλον και τον τρόπο που διαχειρίζεται και αντιμετωπίζει τους σχετικούς κινδύνους. Την ίδια στιγμή, με την είσοδο του 21ου αιώνα, οι στρατηγικές επιλογές της Ένωσης για βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκουν να ρυθμίσουν τις συχνά αντικρουόμενες σχέσεις της οικονομικής προόδου με την απασχόληση και την προστασία του περιβάλλοντος. Βασικό ζητούμενο είναι η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και η βελτίωση της ποιότητας ζωής.