Στοκχόλμη η Θεσσαλονίκη

Η σουηδική πρωτεύουσα θεωρείται η φιλικότερη περιβαλλοντικά πόλη του κόσμου. Αυτό το οφείλει αποκλειστικά στους ανθρώπους της. Από τους απλούς καθημερινούς πολίτες μέχρι εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις. Ο ρόλος της πρωτεύουσας της Σκανδιναβίας φαίνεται ότι δεν της αρκεί. Από το περιεχόμενο του Στρατηγικού της Οράματος με χρονικό ορίζοντα το 2030 προκύπτει ότι στοχεύει ακόμη ψηλότερα. Μια γρήγορη ματιά στο παρελθόν φανερώνει ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα της πόλης δεν ήταν πολύ διαφορετικά από αυτά της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα οι δυνατότητες και ευκαιρίες αντιμετώπισης τους ήταν σε κάθε περίπτωση οι ίδιες. Ένα καλά συγκροτημένο και λειτουργικό ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για το περιβάλλον και σωρεία σχετικών επιστημονικών εργαλείων, τεχνολογικών εφαρμογών και πρακτικών παρέμβασης και διαχείρισης. Βασική και ίσως μοναδική διαφορά ο ανθρώπινος παράγοντας. Σε σχέση με τους ενεργούς κατοίκους, το οργανωμένο σχέδιο και την αποτελεσματική διοίκηση της Στοκχόλμης, στην Θεσσαλονίκη επικρατούν κατεστημένες περιβαλλοντικές νοοτροπίες, «σκουριασμένες» αντιλήψεις και «μουχασλιεμένες» λύσεις. Πως αλλοιώς μπορούμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι μείναμε στα λόγια για την θέρμανση του αεροδρομίου από διπλανό γεωθερμικό πεδίο. Σε ένα πλούσιο υδατικό περιβάλλον δεν επιχειρήσαμε να αποκαταστήσουμε την Κορώνεια μεταφέροντας νερό από τον Αλιάκμονα ή τον Στρυμώνα. Παραμείναμε εσωστρεφείς και πετάξαμε στα σκουπίδια την προποπτική μεταφοράς νερού από τον Όλυμπο στην Κασσάνδρα. Αφήσαμε τον Αξιό να ρυπαίνει ακόμη και σήμερα τον Θερμαϊκό κόλπο. Δεν ενδιαφερθήκαμε για την εξυγίανση υποβαθμισμένων εδαφών και αλλαγή αναπτυξιακής κατευθύνσης αστικών περιοχών όπως είναι τα Βυρσοδεψεία. Δεν τολμήσαμε να μετακινήσουμε την Έκθεση, να αναζητήσουμε το ψηφιακό και διαδυκτιακό της μέλλον, να επιδιώξουμε αλλαγή σελίδας, όπως για παράδειγμα θα ήταν η διεκδίκηση της μόνιμης έδρας της EXPO. Δεν κατορθώσαμε να κάνουμε πραγματικότητα το σύνθημα, «Θεσσαλλονίκη πρωτεύουσα των Βαλκανίων». Γενικά καθηλώσαμε την πόλη σε ακινησία, μακριά και έξω από μια ορθολογιστική και βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία. Οι εξελιξεις στα άλλα αστικά κέντρα της Ευρώπης έχουν ξεπεράσει προ πολλού την καθυστερημένη σκέψη, τον δογματικό μικρόκοσμο και την αντικειμενική μας ικανότητα να δρούμε αποτελεσματικά. Χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές επιλογές και αποφάσεις για να βρεθούμε μπροστά από τα προβλήματα και τις λύσεις τους. Η Στοκχόλμη είναι μονόδρομος και οφείλει πλέον να είναι ο απόλυτος «περιβαλλοντικός προορισμός» για την Θεσσαλονίκη.