Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018

Το βιβλίο στην απτή του μορφή


Κάθε φορά που προσεγγγίζουμε μία αναπτυξιακή πρόκληση, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, οποιαδήποτε αφετηρία και διαδρομή και αν έχει, και σε οποιοδήποτε προορισμό και αν προσβλέπει, τρεις είναι οι βασικές επιμέρους προσεγγίσεις που συνήθως  επιχειρούμε,

·       Πρώτον λοιπόν επιδιώκουμε να γνωρίσουμε καλά και αναλύσουμε τα  δεδομένα που την χαρακτηρίζουν, να διαπιστώσουμε δηλαδή την φυσιογνωμία της, και αυτό είναι κάτι που αποτελεί θεμελιακή προϋπόθεση και κεντρικό σημείο αναφοράς
·       Το δεύτερο που έρχεται στη σειρά είναι να εκτιμήσουμε το δυνητικό συγκριτικό πλεονέκτημα που διαμορφώνει, και να αξιολογήσουμε τις όποιες δυνατότητες και προοπτικές αξιοποίησης δημιουργεί, και το
·       Τρίτο είναι να προσδιορίσουμε τα επιλεγμένα βήματα που πρέπει να γίνουν στην βάση ενός αποτελεσματικού αναπτυξιακού σχεδίου ώστε να αναδειχθούν συγκεκριμένα αυτοί που θα εισπράξουν το όφελος και την πρόσθετη αξία που προκύπτουν.

Στην περίπτωση λοιπόν του βιβλίου κεντρικό σημείο αναφοράς και αφετηρία είναι η πολύ καλή γνώση για τη γεωλογική φυσιογνωμία της Χαλκιδικής. Στη βάση αυτή το βιβλίο καταγράφει, διαπραγματεύεται και αξιολογεί τις προοπτικές που δημιουργεί η Χαλκιδικιώτικη γεωλογία, παίρνοντας σαν δεδομένο  ότι αποτελεί ένα δυναμικό συγκριτικό πλεονέκτημα για την περιοχή,  για να προσεγγίσει τελικά την διάσταση της πρόσθετης αναπτυξιακής αξίας που προκύπτει με έμφαση στο γενικότερο όφελος που εισπράττει η κοινωνία.

Πως και γιατί προκρίνεται δηλαδή μια αναπτυξιακή δραστηριότητα πριν από κάποια άλλη σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή τμήμα αν θέλετε της Χαλκιδικής?  Είναι θέμα φυσικής υπεροχής ή εντάσσεται σε κάποιο σχέδιο? Ποιος είναι ο ρόλος της γεωλογίας στην επιλογή αυτή? Σύμφωνα λοιπόν με το περιεχόμενο του βιβλίου είναι φανερό ότι οι γεωλογικές συνθήκες είναι καθοριστικές σε αυτό που θεματικά προκύπτει σαν συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα ενός γεωγραφικού χώρου. Για παράδειγμα στην βόρεια και κυρίως ΒΑ Χαλκιδική η παραγωγική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, αποτέλεσμα της υψηλής κοιτασματολογικής αξίας του αποθεματικού δυναμικού που υπάρχει εκεί, βρίσκεται στην κορυφή της αναπτυξιακής ατζέντας της περιοχής. Και αυτό βέβαια δεν αποτελεί σημερινό γνώρισμα ή πρόσφατο εύρημα. Είναι μια διαπίστωση απόλυτα συνιφασμένη με τη διαχρονική παρουσία μιας κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας που πηγαίνει πίσω στο μακρινό ιστορικό παρελθόν. Γεωλογικός είναι επίσης ο βασικός λόγος της θερμομεταλλικής φυσιογνωμίας της Κασσάνδρας. Τα γρανιτικά πετρώματα της Σιθωνίας είναι αυτά που διαμορφώνουν το ελκυστικό παράκτιο περιβάλλον και τα οινοπαραγωγικά εδάφη. Η άγρια αρχιτεκτονική των απότομων βράχων που δημιουργούν οι γεωλογικοί σχηματισμοί στον Άθω συνδέονται απόλυτα με την δυσβατότητα στην πρόσβαση των περισσότερων μοναστηριών. Η επώθηση ή το σκαρφάλωμα πετρωμάτων που προέρχονται από τον θρυλικό ωκαιανό της Τυθήος πάνω στη Χαλκιδική δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την κοιτασματολογική παρουσία του λευκολίθου της Γερακινής και του Βάβδου. Και γενικά το πλούσιο σε ορυκτά και μέταλλα υπέδαφος της βόρειας Χαλκιδικής τεκμηριώνει και εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τις αρχαίες στοές και τον μεταλλευτικό θρύλο που συνοδεύει τα Μαντεμοχώρια. Και βέβαια όλα αυτά συνυπάρχωντας και συνλειτουργώντας στη βάση μιας αρμονικής σχέσης που συμβάλλει στην αναπτυξιακή βιωσιμότητα και την κοινωνική συνοχή. Πολυαναπτυξιακή σύνθεση και δημιουργία προς όφελος της τοπικής οικονομίας και των ανθρώπων της περιοχής, αντί του αναπτυξιακού αφορισμού και αποκλεισμού, με αποτέλεσμα την οικονομική απομόνωση και την κοινωνική συρρίκνωση.

Το βιβλίο δεν επιδιώκει ούτε φιλοδοξεί να μεταφέρει μεγάλα λόγια, αβάσιμες υποσχέσεις  και μεγαλοπήβολα σχέδια. Θέλει αναφερόμενο παραδειγματικά στην Χαλκιδική να δώσει με απλό και κατανοητό τρόπο, χωρίς να προσφεύγει σε επιστημονικές εκπτώσεις ή αλλοιώσεις, αυτό που τελικά ισχύει και είναι ευρύτερα αποδεκτό, ότι δηλαδή σε κάθε περίπτωση ο ορυκτός πλούτος ήταν, είναι και παραμένει αναντικατάστατος και αναντίρρητος αναπτυξιακός πυλώνας για τις περιφερειακές οικονομίες και τις τοπικές κοινωνίες. Και αυτό όχι απέναντι και σε βάρος άλλων οικονομικών δρατηριοτήτων όπως είναι ο τουρισμός, η μελισσοκομία, η αγροτική παραγωγή, αλλά και η αρχαιολογική αξία και το φυσικό περιβάλλον. Γιατί στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο με το μεταλλευτικό εισόδημα να στηρίζει σταθερά και συστηματικά όλες τις άλλες δραστηριότητες.  Και βέβαια στο κέντρο και το επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται ο άνθρωπος. 
Η αξιοπρέπεια και η αισιοδοξία που του προσφέρουν η απασχόληση και η σιγουριά του αύριο.  

Θέλει επίσης το βιβλίο να αναδείξει την δυνατότητα απασχόλησης που η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και η παραγωγική αλυσίδα αξίας των ορυκτών πρώτων υλών προσφέρουν στους νέους γεωεπιστήμονες, που έτσι παραμένουν στη χώρα βελτιώνοντας με τον ενθουσιασμό και τις υψηλές ικανότητες που διαθέτουν την ποιότητα της μεταλλευτικής λειτουργίας. Είναι αυτοί που παίρνουν την σκυτάλη χρήσης νέων τεχνολογιών και την εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών. Και ακόμη περισσότερο η εκπαιδευτική και η ερευνητική αξία που προκύπτει από  την δυνατότητα που δίνεται στους σπουδαστές πανεπιστημιακών κέντρων της χώρας να επισκεφτούν και να δουν από κοντά το εργασιακό περιβάλλον που τους περιμένει αύριο αλλά και να αντλήσουν και να πάρουν θεματικά αντικείμενα για νέες μελέτες και διατριβές.

Τέλος σε όλο το βιβλίο επιδιώκεται η συμφιλίωση του κάθε πολίτη με έννοιες, ορολογίες και πρακτικές που συχνά και χωρίς ιδιαίτερο λογο παρουσιάζονται απειλητικές και μεταφέρονται με τρόπο που δημιουργούν προβληματισμό και προκαλούν φοβικές αντιδράσεις. Όπως για παράδειγμα η λέξη ρήγμα που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνώνυμο της καταστροφής. Ή για παράδειγμα η εξομείωση των χαρακτηριστικών καθενός κοιτάσματος αν και στην περίπτωση της Χαλκιδικής οι διαφορές τους είναι μεγάλες και ανήκουν σε γεωλογικά περιβάλλοντα που δεν έχουν κανένα κοινό σημείο αναφοράς.

Ένας από τους βασικούς στόχους το βιβλίου είναι να πλησιάσει, να προκαλέσει και να δεχθεί σχόλια και απόψεις, απεθυνόμενο σε ένα ερύτερο κοινό με την ελπίδα και την πεποίθηση ότι διαβάζοντας το θα μπορέσει να κατανοήσει καλύτερα τους περιορισμούς, τις δεσμεύσεις, τη δυναμική και αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της γεωλογίας με τους αναγνώστες  να γίνονται έτσι αποδέκτες μιας διαφορετικού τρόπου και τύπου ενημέρωσης.