Η πανδημία COVID-19 είχε πρακτικές συνέπειες στη βιομηχανία ορυκτών πρώτων υλών παρά το γεγονός ότι ο κλάδος συνεργαζόμενος αντέδρασε και ανταποκρίθηκε σχετικά γρήγορα και αποτελεσματικά. Στο διάστημα λοιπόν που προηγήθηκε από την έναρξη της, η πανδημία επηρέασε και απασχόλησε σε αρκετά μεγάλο βαθμό την ομαλή και σταθερή πρόσβαση, προμήθεια και διακίνηση ορυκτών και μετάλλων, με κυμαίνουσες και επιμέρους επιπτώσεις τόσο στην περίπτωση του εξορυκτικού και μεταλλευτικού κλάδου που τα παράγει, όσο κυρίως και στα βιομηχανικά οικοσυστήματα μεταποίησης (αυτοκίνητα και δη στα ηλεκτρικά, κάθε είδους ηλεκτρονικά, ενεργειακά συστήματα), και τις τεχνολογικές αλυσίδες αξίας (μπαταρίες, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, μαγνήτες), που εξαρτώνται από την χρήση τους.
Από την υγεία και την ασφάλεια των
εργαζομένων μέχρι την οικοδόμηση καλύτερων σχέσεων με τις τοπικές κοινότητες,
οι παρεμβάσεις του μεταλλευτικολύ κλάδου υπήρξαν συγκεκριμένες και στην
πλειοψηφία τους αποτελεσματικές. Η πανδημία COVID-19 είναι αναμφίβολα η πιο
σοβαρή παγκόσμια κρίση υγείας που βιώνει ο πλανήτης, με κυβερνήσεις, αρμόδιες
υπηρεσίες και πολίτες να αγωνίζονται για να επιβραδύνουν και να εμποδίσουν την
εξάπλωση του ιού. Αλλά πέρα από τα πλήγματα που δέχεται η παγκόσμια υγεία, η
πανδημία έχει δημιουργήσει και προκαλέσει καταστροφικές κοινωνικές, οικονομικές
και πολιτικές επιπτώσεις, με συνέπειες που φαίνεταιι θα περάσει πολύ χρόνος για
να αντιμετωπιστούν.
Σε κάθε περίπτωση ανταπόκριση της
εξορυκτικής βιομηχανίας ήταν γρήγορη και προσανατολισμένη στην κατεύθυνση δύο
βασικών επιλογών και προτεραιοτήτων. Πρώτη προτεραιότητα λοιπόν ήταν και είναι
η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και των τοπικών κοινοτήτων,
και δεύτερη κατά σειρά να τεθούν τα θεμέλια για τη στήριξη μιας μακροπρόθεσμης
οικονομικής ανάκαμψης, η οποία περιλαμβάνει την κοινωνική στήριξη, την
επιστροφή στην ομαλή λειτουργία της μεταλλευτικής παραγωγής και των σχετικών
αλυσίδων αξίας και προμήθειας, καθώς και την ενίσχυση ανθεκτικότητας του κλάδου
απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις. Προκύπτει βέβαια στο σημείο αυτό η ανάγκη
στενής συνεργασίας επιχειρήσεων, κυβερνήσεων και πολιτών ώστε οι όποιες προσπάθειες ανάκαμψης να έχουν
θετικό αποτέλεσμα.
Υγεία και ασφάλεια στο προσκήνιο
Σε ορισμένες χώρες δεν υπήρξε δυστυχώς περιορισμός των εξορυκτικών δραστηριοτήτων, όπως θα
έπρεπε, παρά τον «ανοικτό» κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων
και των κατοίκων στις γύρω κοινότητες. Η
υγεία και η ασφάλεια αποτελεί υπέρτερη ανθρώπινη αξία και οφείλει να βρίσκεται,
όπως ευτυχώς συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, στο επίκεντρο του
ενδιαφέροντος, και της επιχειρησιακής στρατηγικής και πρακτικής της κάθε
μεταλλευτικής εταιρείας στο πλαίσιο εφαρμογής όρων και αρχών υπεύθυνης εξόρυξης.
Παράλληλα βέβαια απιτείτται η αποτελεσματική εφαρμογή των πρωτόκολλων και των
μέτρων που αποφασίζονται για την συνέχιση της παραγωγικής λειτουργίας με
ασφάλεια. Βέβαια τα μέτρα που ισχύουν για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση
της πανδημίας, είναι διαφορετικά σε κάθε χώρα, γεγονός που σημαίνει την
παρουσία στενής και διαρκούς συνεργασίας με τις αρχές υγείας για να
διασφαλιστεί η απόλυτη συμμόρφωση και προσαρμογή κάθε εξορυκτικής
δραστηριότητας στις εθνικές και τοπικές οδηγίες.
Σε ότι αφορά στην κοινωνικοοικονομική διάσταση και την συμβολή στην βιώσιμη
ανάπτυξη εν μέσω πανδημίας, οι τοπικές
επιχειρήσεις εξόρυξης είχαν και έχουν σημαντικό ρόλο στην σταθερή παροχή θέσεων
εργασίας, την διασφάλιση της απασχόλησης
και την λειτουργία ζωτικών υπηρεσιών ακόμη και σε περιπτώσεις ορισμένων
απομακρυσμένων περιοχών. Είναι κάτι που χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό την φύση
των εξορυκτικών εργασιών, και έτσι τις ξεχωρίζει από πολλές άλλες βιομηχανικές
δραστηριότητες. Συνέβη λοιπόν σε αρκετές μεταλλευτικές εταιρείες να στηρίξουν
την παροχή τροφίμων, ιατρικής βοήθειας, ιατρικού εξοπλισμού (π.χ.
αναπνευστήρων), φαρμάκων, εκπαιδευτικού και ενημερωτικού υλικού, βασικών
υποδομών (ιατρικών χώρων, πόσιμου νερού, δρόμων) αλλά και πληροφοριών σχετικά
με την πανδημία.
Η πανδημία COVID-19 εξακολουθεί να επηρεάζει τις εξορυκτικές επιχειρήσεις
σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στην βάση 60 μεταλλευτικών
επιχειρήσεων δείχνει ότι υπάρχει ένα 75%
που ισχυρίζεται ότι η πανδημία είχε σημαντικές επιπτώσεις στις εργασίες
εξόρυξης, ενώ το 65% λέει ότι ενδέχεται να υπάρξουν λειτουργικές αλλαγές στα παραγωγικά
τους μοντέλα στην μετά-COVID
εποχή. Η ίδια έρευνα δείχνει επίσης ότι
το επίπεδο των συνεπειών και των επιπτώσεων που προκλήθηκαν κυμαίνεται από μέτριο
μέχρι υψηλό σε πολλές χώρες με σημαντική δραστηριότητα εξόρυξης - όπως είναι η Βραζιλία,
ο Καναδάς, η Χιλή, η Νότια Αφρική και οι ΗΠΑ. Η έρευνα διαπιστώνει επίσης ότι η
πανδημία προκάλεσε μείωση της παραγωγής, περίπου 42%, κατά μέσο όρο, ενώ
αντίστοιχα η προβλεπόμενη μείωση της παραγωγής για το 2020 εκτιμήθηκε σε
περίπου 30%, κάτι που αποδίδεται κυρίως στη
μείωση της ζήτησης. Σε άλλη έρευνα
προκύπτει ότι λόγω των μέτρων καραντίνας, 265 μεταλλεία έκλεισαν σε 34 χώρες
του κόσμου, με το 50% από αυτά να επαναλειτουργεί μετά τις αρχές Μαϊου. Eνδιαφέρον παρουσιάζουν οι διακυμάνσεις προς
χαμηλά επίπεδα των τιμών του σιδήρου, ψευδαργύρου και χαλκού με τον χρυσό να
έχει την πιο ανθεκτική συμπεριφορά. Πάντως το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται
αυξητικές τάσεις ζήτησης και τιμής του χαλκού, κυρίως λόγω ταχύτερης, από ότι ίσως
αναμένονταν, επανεκκίνησης της κινεζικής βιομηχανίας.
Η κατάσταση στην Ευρώπη
Οι εταιρείες εξόρυξης που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. έθεσαν και αυτές γρήγορα
μέτρα για να διασφαλίσουν την υγεία και την ασφάλεια του εργατικού δυναμικού
τους και των κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών όπου πολύ συχνά
δραστηριοποιούνται. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία συνεργάστηκε στενά με την Ευρωπαίκή Επιτροπή
και τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών για την ενίσχυση των κρίσιμων αλυσίδων αξίας
και προμήθειας, κατά τη διάρκεια αυτής της άνευ προηγουμένου κρίσης στη δημόσια
υγεία. Υπήρξε σε όλη την προηγούμενη περίοδο παροχή συστάσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για
τη διασφάλιση των διασυνοριακών μεταφορών στο εσωτερικό της Ε.Ε. και την αντιμετώπιση
των όποιων θεμάτων αφορούσαν στην ανεμπόδιστη πρόσβαση και ελεύθερη διάθεση των
κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών που χρειάζονται τόσο οι νέες τεχνολογίες όσο και
οι καινοτόμες βιομηχανικές εφαρμογές στην Ευρώπη. Ακόμη ένα μέρος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας επέλεξε
την στρατηγική αναδιάρθρωσης των δραστηριοτήτων της στην κατεύθυνση παραγωγής
ιατρικού εξοπλισμού.
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή ανακοίνωσε μια
ανανεωμένη στρατηγική βιώσιμης χρηματοδότησης και διασφάλισης του
χρηματοπιστωτικού συστήματος βάση των οποίων θα προχωρήσει και το σχέδιο ανάκαμψης
από τις επιπτώσεις της COVID-19. Αυτή η ανανεωμένη στρατηγική για βιώσιμη
χρηματοδότηση θα συμβάλλει επίσης στην διαμόρφωση των στόχων του ευρωπαϊκού
σχεδίου επενδύσεων για «πράσινες επιχειρήσεις» και τη δημιουργία ενός πλαισίου
που θα επιτρέπει και θα διευκολύνει επενδυτές
του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να υλοποιούν και να ολοκληρώνουν βιώσιμες
επενδύσεις.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ακόμη πολλές προκλήσεις που απορρέουν από την
πανδημία. Περισσότερο από ποτέ, απαιτούνται σήμερα μέτρα υποστήριξης στην έρευνα και την
καινοτομία για την παροχή λύσεων και πρακτικών
που μετατρέπουν παγκόσμιες απειλές και κρίσεις, όπως είναι η COVID-19, σε ευκαιρίες και νέες δυνατότητες για
την ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία. Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
που βιώνουν οι ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να
καθοριστεί ο καλύτερος τρόπος αξιοποίησης και αποτελεσματικής χρήσης των
συμπερασμάτων που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Αυτό ισχύει και για την
έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη και βιομηχανική χρήση των
ορυκτών πρώτων υλών. Μεταξύ άλλων αλλαγών, το πεδίο δραστηριότητας και εφαρμογής,
και ο ρόλος της Ευρώπης, αλλά και οι υπάρχουσες τεχνολογικές και βιομηχανικές πλατφόρμες,
θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν. Η ενίσχυση των συνεργειών και δράσεων κοινού
ενδιαφέροντος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής τους. Η κοινωνία απαιτεί
περισσότερο από ποτέ έναν ασφαλή και υγιή τρόπο ζωής, με ένα βιοτικό επίπεδο
που συμβαδίζει με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης
Γενικά η εξορυκτική βιομηχανία έχει όλο αυτό το διάστημα δείξει προσαρμοστικότητα, ανθεκτικότητα και αλληλεγγύη μέσω της συμμετοχικής αντίδρασής της στην πανδημία. Θα υπάρχει σίγουρα συνεχής και διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση για τα μέταλλα και τα ορυκτά που απαιτούνται στην υποστήριξη ενός πιο πράσινου, ασφαλέστερου και πιο βιώσιμου μέλλοντος.
Πηγές
https://www.weforum.org/agenda/2020/09/how-has-the-mining-industry-responded-to-covid-19/
https://www.iisd.org/system/files/publications/covid-19-employment-mining-en.pdf
https://www.icmm.com/en-gb/health-and-safety/covid-19
https://www.artisanalgold.org/covid-19-and-asgm-communities-early-look-crisis/
Σχεδόν στο σύνολο τους οι εξορυκτικές δραστηριότητες προσπάθησαν από την
πρώτη στιγμή να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού μεταξύ των εργαζομένων.
Με την πανδημία σε δράση, στα υπάρχοντα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους
χώρους εργασίας συμπεριλήφθηκαν και πρωτόκολλα για τον έλεγχο και περιορισμό της
μετάδοσης του ιού.
Ήδη στο πρώτο τρίμηνο του 2020 ήταν φανερή η πτώση του ρυθμού ανάπτυξης των
μεταλλευτικών έργων ανά τον κόσμο.
Επιπτώσεις σε μεταλλευτικά έργα από την πανδημία, σε διάφορες πλευρές του
πλανήτη στο δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου 2020.
