ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ «ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ» ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Νέα αναπτυξιακή πλατφόρμα για τις ΟΠΥ της Ευρώπης

Είναι γεγονός ότι οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) έχουν επιστρέψει για τα καλά στην επικαιρότητα και βρίσκονται σε διαρκώς ανερχόμενη τροχιά στην ατζέντα των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων και επιλογών της Ε.Ε (COM 2008/699: Raw materials Initiative-http://ec.europa.eu/enterprise). Οι εξελίξεις αυτές είναι πλέον ορατές σε όλα τα επίπεδα διοικητικών και πολιτικών αποφάσεων. Από τις θεματικές διευθύνσεις Περιβάλλοντος, Έρευνας, Επιχειρηματικότητας, μέχρι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Συμβούλιο είναι κοινά αποδεκτό ότι είναι καιρός για την Ευρώπη να στηρίξει την οικονομική και κοινωνική της ευημερία στις δικές της πηγές ορυκτών. Οι κοιτασματολογικές και μεταλλευτικές πρωτοβουλίες που ανέλαβαν τα Ευρωπαϊκά Γεωλογικά Ινστιτούτα και άλλοι φορείς, όπως είναι (i) οι δύο μελέτες σχετικά με την υφιστάμενη κατάσταση της μη-ενεργειακής ευρωπαϊκής εξορυκτικής βιομηχανίας (1. Zero study: Resource use in European countries, DG Environment - 2. Analysis of the competitiveness of the EU Non - Energy Extractive Industry - NEEI - DG Enterprise) με στοιχεία που διέθεσε η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (ΕuroStat) (ii) η Θεματική Στρατηγική για την Βιώσιμη Χρήση των Φυσικών Πόρων (Towards Thematic Strategy on the Sustainable Use of Natural Resources (http://ec.europa.eu/environment//natres) και (iii) η επίσημα αναγνωρισμένη Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα για τα Βιώσιμα Ορυκτά ( European Technology Platform for Sustainable Mineral Resources, ETP-SMR www.etpsmr.org ), συνιστούν σημαντικά εργαλεία που συμβάλλουν με την σειρά τους στην ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου των ευρωπαϊκών ΟΠΥ. Στην βάση των εξελίξεων αυτών βρίσκεται η συναίνεση και αποδοχή της πλειοψηφίας των ευρωπαίων πολιτών για την βιώσιμη σχέση της μεταλλευτικής βιομηχανίας με το περιβάλλον και την κοινωνική προόδο, αλλά και οι διαπιστώσεις που αφορούν στο γεγονός ότι, (1) η ευρωπαϊκή εξορυκτική βιομηχανία μη ενεργειακών ορυκτών των 25 κατέγραψε το 2004 προϋπολογισμό περίπου 40 εκ. ευρώ και απασχολούσε άμεσα 250.000 εργαζόμενους στο σύνολο 16.629 επιχειρήσεων, ενώ η έμμεση απασχόληση υπολογίσθηκε 4 φορές μεγαλύτερη (2) τα προηγούμενα μεγέθη σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ζήτηση και βιομηχανική χρήση (από τις ΟΠΥ εξαρτώνται άμεσα σημαντικοί βιομηχανικοί τομείς της Ευρώπης συνολικής οικονομικής αξίας 1.324 δις. ευρώ και συνολικού αριθμού 30 εκ. εργαζομένων) των ορυκτών σε «καθημερινά» προϊόντα και καταναλωτικές ανάγκες για τους πολίτες καθιστούν τις ΟΠΥ εξαιρετικά σημαντικές και απαραίτητες στην βιωσιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής (3) η ευρωπαϊκή ζήτηση ξεπερνά την αντίστοιχη παραγωγή, με την Ε.Ε. να είναι προς το παρόν εξαρτημένη από εισαγωγές ορυκτών με το ετήσιο αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο για το 2007 να ανέρχεται σε 11 δις. ευρώ. Αυτό αναφέρεται κατά 90%(10 δις.ευρώ) στα μεταλλικά ορυκτά, ενώ για τα βιομηχανικά ορυκτά το αναλογικό έλλειμα είναι 798 εκ.ευρώ και τα «κατασκευαστικά» υλικά 456 εκ. ευρώ. Στα περισσότερα στρατηγικά μέταλλα υπάρχει πλήρης εξάρτηση, ενώ η «παγκόσμια» καταναλωτική και παραγωγική εμπλοκή της Κίνας και της Ινδίας δεν κάνουν τα πράγματα καλύτερα (4) η μεταλλευτική βιομηχανία με την επαναξιοποίηση και την διαχειριστική βελτίωση των αποβλήτων που παράγει, αποτρέπει ολοένα και περισσότερο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες π.χ. Σουηδία, Φινλανδία, επενδύουν ήδη στην ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων επιλέγοντας έτσι να αυξήσουν την μεταλλευτική τους παραγωγή. Τα μη ενεργειακά μεταλλικά ορυκτά μπορεί να είναι και ελληνική επιλογή.

Συγκριτικό κοιτασματολογικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα

Η οικονομική παρουσία Μη Ενεργειακών Ορυκτών Πρώτων Υλών, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλικών ορυκτών, των βιομηχανικών ορυκτών και των δομικών υλικών (μάρμαρα,δομικοί λίθοι, αδρανή), αποτελεί μοναδικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα για την Ελλάδα. Είναι άλλωστε γνωστός και αναγνωρισμένος ο σημαντικός ρόλος της χώρας στην παγκόσμια μεταλλευτική αγορά αλουμινίου, νικελίου, λευκολίθου, μπεντονίτη, περλίτη και μαρμάρων. Το παράδειγμα των μη ενεργειακών μεταλλικών ορυκτών κεντρικής Μακεδονίας συμπληρώνει την θετική αυτή εικόνα και επιβεβαιώνει την βίωσιμη εξέλιξη και την δυναμική προοπτική του κλάδου. Το δυναμικό οικονομικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα πολυμεταλλικά κοιτάσματα τύπου Ολυμπιάδας και χαλκού – χρυσού τύπου Σκουριών επιβεβαιώνεται διαρκώς από τις αερογεωφυσικές, γεωτρητικές και μεταλλευτικές έρευνες που διεξάγονται στην ΒΑ Χαλκιδική. Στο σύνολο του το μεταλλευτικό δυναμικό της περιοχής, με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο, είναι από τα πλουσιότερα της Ευρώπης και λογικά παραμένει ο βιωσιμότερος αναπτυξιακός στόχος για την μεταλλευτική βιομηχανία της χώρας. Δυστυχώς για διάφορους (πάντως όχι τεχνικο-οικονομικούς) λόγους ένα πολύ μικρό μέρος της υψηλής περιεχόμενης αξίας του αξιοποιείται σήμερα παραγωγικά. Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο αισιόδοξη αν λάβει κανείς υπόψη του μεταλλευτικό δυναμικό άλλων κοιτασματολογικών περιοχών της Μακεδονίας και Θράκης. Είναι φανερό ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι σε θέση να συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση εντατικότερης και αποτελεσματικότερης εκμετάλλευσης ενδοευρωπαϊκών πηγών ΟΠΥ. Στην περίπτωση των μη ενεργειακών μεταλλικών ορυκτών, όπου παρατηρείται το μεγαλύτερο αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο για την Ευρώπη (εκτιμάται σε περίπου 10 δισ. ευρώ από τα 14 που αφορούν στο σύνολο των ΟΠΥ), η παραγωγική τους αξιοποίηση είναι στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή μεταλλευτική βιομηχανία.