Γνώση χωρίς εκπαιδευτικούς φραγμούς και μονοπώλια

Στις μέρες μας έχουν φουντώσει οι συζητήσεις και οι αντιπαραθέσεις σχετικά με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, σε συνδυασμό και με την λειτουργία κέντρων σπουδών ξένων ΑΕΙ που λειτουργούν στη χώρα μας. Ακόμη και η πρωτοποριακή απόφαση ίδρυσης διεθνούς πανεπιστημίου αντιμετωπίζεται με μερική καχυποψία. Είναι βέβαιο ότι υπάρχει κάποιο θέμα, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν τοποθετείται σε σωστή βάση και κατεύθυνση. Σίγουρα ο πραγματικός λόγος δεν είναι, αυτός που πολλοί θέλουν σκόπιμα να παρουσιάσουν, ότι δηλαδή η ελεύθερη δραστηριοποίηση ξένων πανεπιστημίων συνεπάγεται ποιοτική υποβάθμιση στην παρεχόμενη ανώτατη εκπαίδευση, στην αξιοπιστία των πτυχίων και στο επίπεδο της επαγγελματικής κατάρτισης. Με τις σαφείς οδηγίες και ισχύουσες αποφάσεις της ΕΕ φαίνεται ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται. Άλλωστε δεκάδες χιλιάδες έλληνες σπουδαστές αποκτούν σήμερα το πτυχίο τους στο εξωτερικο.Το πιθανότερο είναι ότι, οι μαζικές και συχνά ατεκμηρίωτες αντιδράσεις των ελληνικών ΑΕΙ, οφείλονται στο γεγονός ότι θέλουν μάλλον ν’ αποφύγουν τον ανταγωνισμό. Γιατί, ενώ όλοι αναγνωρίζουν ότι το περιεχόμενο σπουδών δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού γνωσιακού και παραγωγικού γίγνεσθαι, η αξιοκρατική διαδικασία αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου των ελληνικών πανεπιστημίων παραμένει στα αζήτητα. Την ίδια στιγμή μετατρέπονται σε κέντρα παραγωγής μελετών,με αποτέλεσμα να εισπράττουν σημαντικά ποσά από την ελεύθερη αγορά. Η εξωφρενική αυτή αντίφαση παρατηρείται και σε άλλους ευαίσθητους και κρίσιμους τομείς παροχής υπηρεσιών στην ελληνική κοινωνία. Για παράδειγμα, ευρύτερα διαδεδομένες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες ιδιωτικοποίησης της υγείας και χαμηλότερων βαθμίδων εκπαίδευσης είναι πλήρως αποδεκτές και λειτουργούν σχεδόν απαρατήρητες και ανεμπόδιστες εδω και δεκαετιες. Είναι σίγουρο ότι η επικράτηση του ενός ή του άλλου μοντέλου δεν γίνεται με τεχνητούς αποκλεισμούς ή άλλους μηχανισμούς αλλά στη βάση του ποιοτικού ανταγωνισμού. Στις σκανδιναβικές και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η ποιότητα της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης είναι τέτοια, που απέναντί της πολύ δύσκολα κατορθώνει να επιβιώσει αντίστοιχο εκπαιδευτικό σχήμα ιδιωτικού χαρακτήρα. Εκεί βέβαια ισχύει επίσης η ελεύθερη είσοδος στην ανώτατη εκπαίδευση με αποκλειστική ευθύνη των σχολών, και όχι μιας κεντρικής αντιπαιδαγωγικής διαδικασίας, που «εκ των πραγμάτων» παράγει φαινόμενα παραπαιδείας.