Στο ενδιάμεσο υλοποίησης του ευρωπαϊκού προγράμματος Έρευνας και
Καινοτομίας «Ορίζοντας 2020» (2014-2020), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποίησε
αξιολογήση στη βάση της πορείας των μέχρι τότε εγκεκριμένων και
χρηματοδοτούμενων έργων. Να σημειωθεί εδώ ότι το επταέτες αυτό πρόγραμμα των
συνολικά 80 δις ευρωπαϊκής χρηματοδότησης είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό
πρόγραμμα που υπήρξε ποτέ σε παγκόσμιο επίπεδο σε σχέση με τα θεματικά πεδία, περιεχόμενο
και στόχους στα οποία αναφέρεται συγκεκριμένα. Όπως προκύπτει από την χρονική περίοδο
διάρκειας του το πρόγραμμα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη με την δυνατότητα πλήρους
αξιολόγησης του να είναι εφικτή μέσα στο 2024, μετά το πέρας και όλων των ήδη ενταγμένων έργων αλλά και νέων που θα ενταχθούν μέσα στο 2020. Το πρόγραμμα υλοποιείται βάση συγκεκριμενού χρονοδιαγράμματος,
σχεδίου εφαρμογής και ερευνητικών στόχων,
με προεξέχοντα τα θέματα ενέργειας, περιβάλλοντος, πρώτων υλών και υλικών γενικότερα, πάντα σε σχέση με
τις τρέχουσες κοινωνικο-οικονομικές και βιομηχανικές προκλήσεις, και πάνω από όλα στην υπηρεσία της βιώσιμης ανάπτυξης. Η μοναδική σημαντική διαφοροποίηση και
παρέκκλιση είναι η πρόσφατη χρηματοδότηση άνω των 100 εκ ευρώ, από τον
προϋπολογισμο του «Ορίζοντας 2020», έργων που αφορούν σε έρευνες σχετικές με την
θεραπεία και εμβολιασμό γύρω από τον κορωνοϊό. Η εκτίμση είναι τόσο το ποσό όσο
και τα ερευνητικά έργα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
Από τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης αξιολόγησης λοιπόν προκύπτει ότι η Μεγάλη Βρετανία
(πριν υπάρξει ακόμη θέμα BREXIT) , Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία είναι οι χώρες που έχουν υλοποιήσει τα περισσότερα έργα και εισπράξει τα μεγαλύτερα ποσά ευρωπαϊκήςχρηματοδότησης. Όπως φαίνεται
από τον σχετικό πίνακα στο κείμενο, η κατάταξη και διαβάθμιση διαφοροποιείται
όταν τα ποσά υπολογίζονται ανά κάτοικο, αλλά άλλοι δείκτες, όπως αυτός που
αναφέρεται στο ποσοστό χρηματοδότησης από το «Ορίζοντας 2020» για κάθε 1 εκ που
διατίθεται από κάθε κρατος μέλος στην έρευνα, εξακολουθούν να τοποθετούν τις ίδιες χώρες,
και κυρίως την Ισπανία και Ιταλία σε υψηλές θέσεις, με μεγέθη που βρίσκονται
πάνω από τον μέσο όρο των ΕU28.
Η Ελλάδα τοποθετείται προς το παρόν στην 11η θέση ως προς το συνολικό
ποσό που έχει αντλήσει, αλλά βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο του
δείκτη που αναφέρεται στο ποσοστό χρηματοδότησης από το «Ορίζοντας 2020» για
κάθε 1 εκ που διατίθεται στην έρευνα, πράγμα που προφανώς οφείλεται στην
περιορισμένη εθνική χρηματοδότηση της χώρας στην έρευνα. Αντιθετα οι αντίστοιχοι
δείκτες για την Πορτογαλία και την Ισπανία βρίσκονται πολύ υψηλότερα του μέσου όρου
των ΕU28 γεγονός που δείχνει
ότι οι μεσογειακές αυτές χώρες επενδύουν στην έρευνα και με σημαντικούς εθνικούς πόρους.
Γενικά φαίνεται ότι, με όποια ανάγνωση και αν κάνει κανείς, Γερμανία, Γαλλία,
Ισπανία και Ιταλία, ανεξάρτητα από το πληθυσμιακό τους μέγεθος, θα
εξακολουθήσουν να πρωταγωνιστούν ως προς τους πόρους που αντλούν, λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται πλέον εκτός Ε.Ε. Και βέβαια είναι άγνωστο προς το παρόν πως και
πόσο τα τρέχοντα έργα θα επηρεασθούν από την εξέλιξη της πανδημίας.
