Ο «Αριστοτέλης» ξαναγράφει τη μεταλλευτική ιστορία

Σε μια χώρα που πολλά λέγονται και λίγα γίνονται η κοινωνική εκμετάλλευση και ο επαγγελματικός τυχοδιωκτισμός βρίσκουν ελεύθερο και άφθονο πεδίο δράσης. Με σχέδιο και δράση αλοιώνουν και καταστρέφουν το μέλλον της Ελλάδας, παραπλανούν και ταλαιπωρούν τον λαό και τους πολίτες, κλέβουν και αφαιρούν την ελπίδα από τους νέους. Επαγγελματίες της αντίδρασης με όλη τη σημασία της  λέξης, περιφέρονται από την μια στην άλλη άκρη της χώρας με μοναδικό σκοπό να εμποδίσουν και να σταματήσουν κάθε αναπτυξιακή πρωτοβουλία, κάθε προσπάθεια κοινωνικής και οικονομικής ανάτασης. Μεθοδολογία που διαστρέφεται και περιπλέλεται με πολιτικές σκοπιμότητες και συμφέροντα για να αυξήσει έτσι την επιρροή της  στην κοινή γνώμη  και να πετύχει την εξόντωση κάθε διαφορετικής άποψης. Ο δημοκρατικός διάλογος είναι ανεπιθύμητος  και τίθεται υπό περιορισμό. Τι και αν έχουν άλλες οικονομικές και εργασιακές σχέσεις και υποχρεώσεις. Η βασική τους ενασχόληση είναι η αντιαναπτυξιακή δράση. Εκεί βρίσκονται τα πραγματικά τους συμφέροντα. Εκεί βρίσκεται κάθε απομείνουσα ελπίδα για αποκτήσουν κάποια οντότητα και να κατακτήσουν νέες δομές εξουσίας και δημοσιότητας. Θεσμοθετούν με επιμονή την αντίδραση και αδιαφορούν για τις όποιες αντιφατικές συμπεριφορές και λειτουργίες σε μια σειρά από κρίσιμα κοινωνικά θέματα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιαναπτυξιακής πρακτικής, από συνήθεις επαγγελματίες του είδους, αποτελεί η ομάδα αντιμεταλλευτικής προπαγάνδας που τρομοκρατεί καθημερινά την κοινή γνώμη και κινδυνολογεί σε βάρος των πολιτών. Αυτοαποκαλούνται οικολόγοι αλλά μάλλον είναι ψευδόλογοι και γυρολόγοι. Εμφανίζονται σαν επιστήμονες αλλά είναι εκ των πραγμάτων αδήμονες. Παρουσιάζονται προοδευτικοί αλλά είναι στην ουσία οπισθοδρομικοί. Γενικά είναι ακριβώς το αντίθετο από την μη κομματική, μη κερδοσκοπική, μη εξουσιαστική φυσιογνωμία που θέλουν να λανσάρουν. Επαγγελματίες πολιτικοί, βολεμένοι παρατρεχάμενοι, τακτοποιημένοι εισοδηματίες, εραστές της εξουσίας, προσπαθούν με ανάρμοστο τρόπο να αποτρέψουν κάθε εστία και πρωτοβουλία μεταλλευτικής ανάπτυξης.

Στο πρόσφατο παρελθόν βρέθηκαν στο Κιλκίς και το Σιδηρόκαστρο με μοναδική αποστολή να παίξουν για άλλη μια φορά την γνωστή κασέτα αντιμεταλλευτικής υστερίας και υποκρισίας. Για άλλη μια φορά διαστρέβλωση της αλήθειας σε όλο της το μεγαλείο. Για άλλλη μια φορά παραπλάνηση της σκέψης ανθρώπων κάθε ηλικίας. Θεώρησαν επιτυχία το γεγονός ότι σταμάτησαν επιστήμονες του ΙΓΜΕ να πραγματοποιήσουν το ερευνητικό τους έργο. Χάρηκαν που έγιναν αιτία να πεταχτούν οικονομικοί πόροι που υπήρχαν διαθέσιμοι για την υλοποίηση των προγραμμάτων του ΙΓΜΕ στις δύο περιοχές. Αδιαφόρησαν ότι στέρησαν έτσι στους νέους ανθρώπους την προοπτική απασχόλησης και περιόρισαν αναδυόμενες αναπτυξιακές δυνατότητες.

Στο Κιλκίς και ειδικότερα στους δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους Γερακαριού, Βάθης και Ποντοκερασιάς υπάρχουν δυναμικές κοιτασματολογικές ποιότητες και ποσότητες χαλκού και χρυσού. Στο συγκεκριμένο τύπο μεταλλευμάτος το αποθεματικό δυναμικό παίζει σημαντικό και καθοριστικό ρόλο στην προοπτική εκμετάλλευσης. Στην περίπτωση οικονομικού ενδιαφέροντος ένα άλλο χαρακτηριστικό και σημαντικό γνώρισμα που μπορεί να προσθέσει κανείς είναι η γεωμετρική ανάπτυξη του κοιτάσματος με περιορισμένη διαμετρική  διάσταση, αλλά δυναμική κατακόρυφη επέκταση και προοπτική εκμετάλλευσης σε μεγάλα βάθη. Βασικός στόχος της κοιτασματολογικής έρευνας του ΙΓΜΕ ήταν και είναι ο προσδιορισμός τυχόν οικονομικού ενδιαφέροντος των μεταλλοφοριών χαλκού και χρυσού στον δημόσιο μεταλλευτικό χώρο Ποντοκερασιάς.

Στο Σιδηρόκαστρο και ευρύτερα στα βουνά της  Αγκίστρου και ανατολικότερα, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, από προηγούμενες έρυνες του ΙΓΜΕ, για την ύπαρξη κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος σε ότι αφορά στην παρουσία χρυσού και άλλων μετάλλων. Η ερευνητική επιστροφή του ΙΓΜΕ στην περιοχή στόχευε και στοχεύει στην μελέτη εκτεταμένων μεταλλοφόρων δομών, τόσο από πλευράς περιεκτικότητας χρυσού, όσο και διαθέσιμου αποθεματικού δυναμικού. Ο ευρύτερος χώρος παραμένει από κάθε άποψη σε υψηλή προτεραιότητα κοιτασματολογικής έρευνας με σημαντικό επιστημονικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον, όπως έπισης μεγάλη φερόμενη αξία ορυκτού πλούτου, ικανού να αλλάξει τα αναπτυξιακά δεδομένα όλης της περιοχής. Και βέβαια η όποια προοπτική εκμετάλλευσης εξαρτάται  από τα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΓΜΕ.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες σταμάτησαν και οι διαθέσιμοι πόροι μάλλον χάθηκαν. Οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες δεν θα μάθουν τη φορά αυτή τι κρύβει η γη και το υπέδαφος στις περιοχές τους. Στην πραγματικότητα όμως δόθηκε απλά παράταση γιατί κάποια στιγμή όλα αυτά τελειώνουν. Όπως έγινε στη Χαλκιδική, όπου οι σύγχρονες επιφανειακές και υπόγειες υποδομές διαδέχονται η μία την άλλη. Όπου περισσότερες από 1500 οικογένειες έχουν σήμερα μεταλλευτικά εισοδήματα. Όπου πολλοί νέοι επιστήμονες μπορούν πλέον να φτιάξουν τη ζωή τους  και άλλοι περισσότεροι που βρίσκοντα σήμερα στα θρανία μπορούν να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Όπου η συνολική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, με αιχμή του δόρατος τη μεταλλουργία χρυσού, θα αποδώσει τα μέγιστα στη χώρα και τους πολίτες. Στο Δήμο Αριστοτέλη ξαναγράφεται η μεταλλευτική ιστορία της ευρύτερης περιοχής. Βεργίνα, Αμφίπολη, Μεταλλεία Χρυσού. Ο διαχρονικά οικουμενικός πολιτισμός των Μακεδόνων ξανά στο προσκήνιο με το βλέμμα στο μέλλον.          

Υ.Γ. Στην Ελλάδα οι κομματικές παρατάξεις που διεκδικούν την εξουσία θα πρέπει τελικά να επιλέξουν αν τους ενδιαφέρει η ανάπτυξη του ορυκτού πλούτου με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διάθετει η χώρα, ή αν την αγνοούν αφού αυτό που τις νοιάζει μόνο είναι η αδιάκριτη ψηφοθηρία, αν είναι δυνατόν σε όλο το δεξιό-κέντρο-αριστερό εύρος του πολιτικού φάσματος. Είναι λοιπόν υπέρ της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου στη βάση του δημόσιου συμφέροντος ή ενδεχόμενα κάποιου άλλου μοντέλλου? Είναι εναντίον της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου για λόγους οικονομικούς, περιβαλλοντικούς ή κάποιους άλλους λόγους?   Στην πρώτη περίπτωση είναι προφανές ότι έχουν μαζί τους τους εργαζόμενους, τους άνεργους νέους και γενικά τους έλληνες πολίτες. Στην δεύτερη περίπτωση έχουν μαζί τους τους εισοδηματικά βολεμένους, τους επαγγελματικά κερδισμένους, τους οικολογίζοντες «ακτιβιστές». Σε μια ορθολογιστική και έντιμη προσέγγιση θα πρέπει κάποιος να διαλέξει τον ένα ή τον άλλο δρόμο. Στην ελληνική πραγματικότητα βέβαια τα κόμματα τους θέλουν όλους και όλα μαζί. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που η χώρα δεν έχει δει ούτε πρόκειται ποτέ να δει μια λειτουργική και αποδοτική κατεύθυνση και προοπτική. Γιατί απλά για τα κόμματα προτεραιότητα έχουν η μαζικοποίηση και η εξουσία.    

Στα Μεταλλεία βρίσκεις «αριστερό» παλμό

Είναι αυτές οι συγκεκριμένες εποχές και περίοδοι πολιτικής ρευστότητας, κοινωνικής και οικονομικής φθοράς και διαφθοράς, καθώς και αναζήτησης κομματικής προστασίας που κάνουν τα άτομα να εμφανίζουν ή ακόμη πιο σωστά, να μην μπορούν να κρύψουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Προκύπτει άμεσα και χαρακτηριστικά η διάκριση μεταξύ αυτών που επιλέγουν την αξιοπρέπεια απέναντι στο επίκαιρο κέρδος,  την αλήθεια και όχι την υποκρισία, την υπεύθυνη και έντιμη συμπεριφορά χωρίς προαπαιτούμενα. Ο διαχωρισμός και η διαφοροποίηση αυτή είναι ιδιαίτερα εμφανής σε προεκλογικές περιόδους όταν μοιράζονται υποσχέσεις, επαναλαμβάνονται ψευδείς ισχυρισμοί και κατασκευάζονται υποκριτικά σενάρια, στη βάση της παράλογης λογικής «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», που στην προκειμένη περίπτωση αφορά στη κατάληψη θέσεων εξουσίας. Μια εκφυλιστική κατάσταση, ένας εξουσιοκεντρικός «αχταρμάς» που διαπερνά σε όλο το πολιτικο-ιδεολογικό φάσμα με μοναδικό στόχο την διάσωση του παλιού, του κατεστειμένου, των χθεσινών αλλά και των εκάστοτε μεταφερόμενων. Είναι τόσο εκτεταμένη η εξουσιομανία, και μέσω αυτής η οικονομική διασφάλιση, που κάθε πικραμένος φτιάχνει το δικό του κομματικό μαγαζί ή παραμάγο. «Ανεξάρτητοι Έλληνες», λες και όλοι οι άλλοι είναι εξαρτημένοι, «Ελιά», «Ποτάμι» και πάει λέγοντας. Όχι «Ποτάμι», «Βουνό» ή «Δάσος» έπρεπε να το ονομάσουν. Γιατί το ποτάμι  σκεπάζει τα «κακώς κείμενα» ή τα μεταφέρει πιο κάτω, και ίσως αυτός να είναι ο σκοπός της συγκεκριμένης κίνησης. Ενώ για να ανέβεις ένα κακοτράχηλο βουνό χρειάζεται να λύνεις και να ξεπερνάς τα προβλήματα, και στο δάσος χρειάζεσαι πυξίδα για να μην χαθείς. Άλλωστε η αλλαγή νοτροπίας, που πρώτα από όλα προηγείται, έχει μακρύ και δύσκολο δρόμο.

Ξαφνικά ο ΣΥΡΙΖΑ, με «copy-paste» ΠΑΣΟΚ συνταγή και «μια στο καρφί και μια στο πέταλο» πολιτική μετατρέπεται από μια παράταξη «μπαίνω-δεν μπαίνω-στη βουλή», σε κόμμα εξουσίας. Βρήκε ελεύθερο και ευρύχωρο πεδίο και το κατέλαβε. Και καλά έκανε και κάνει, και σίγουρα το όποιο αποτέλεσμα θα κριθεί στην πράξη. Αυτό βέβαια έχει σαν αποτέλεσμα ανεξέλεγκτες κοινωνικές επιρροές και πρωτόγνωρες συμπεριφορές. Και αν ορίσει κάποιος την έννοια «αριστερός» σαν κάτι καλό, με βασικά ζητούμενα την κοινωνική αλληλεγγύη, την «εν γένει» ισότητα, τη διεθνική συνείδυση, την αντιρατσιστική και αντιφασιστική στάση, το συλλογικό συμφέρον, το δικαίωμα εργασίας, την οικονομική δικαιοσύνη, την κίνηση, την πρόοδο και την εξέλιξη, τότε σε πραγματικούς όρους καθημερινής πρακτικής γίνεται ολοφόνερο ότι,

·        «Αριστεροί» δεν είναι αυτοί που λένε ότι είναι αριστεροί. Γιατί, όπως αναφέρει σπουδαίος Σουηδός ποιητής, η αριστερή νοοτροπία δεν είναι ετικέτες ούτε περιορίζεται στις λέξεις, αλλά  βρίσκεται στις πράξεις και τη δράση. Κάτι που είναι κυριολεκτικά άγνωστο στην πλειοψηφία αυτών που πολιτεύονται σήμερα.  Οι περισσότεροι χωρίς αρχές και αξίες, με μοναδικό κριτήριο την πάση θυσία άλωση και εκμετάλλευση της εξουσίας. Έτοιμοι να δώσουν και να πάρουν. Κλασσικά παραδείγματα αριβιστών, αλαζονίας και καιροσκοπίας, αφού έκαναν επαναλαμβανόμενα αποτυχημένες πτήσεις και απόπειρες εξουσίας, συνεχίζουν το κομματικό τους ταξίδι, και δίνουν τώρα «γη και ύδωρ» για ένα συγκαταβατικό νεύμα του ΣΥΡΙΖΑ. Το κύρος η αξιοπρέπεια και η αντικειμενική αλήθεια πάνε περίπατο. Να κλείσουν τα μεταλλεία. Αφού το λέει ο ΣΥΡΙΖΑ  έτσι θα πρέπει να γίνει. Αυτοί ξέρουν καλύτερα. Το λένε και βουλευτές του κόμματος στη Χαλκιδική και αλλού. Ακόμη άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε ευκαιρία. Επικαλούνται, ανάλογα με τις «καιρικές συνθήκες», οικολογικές ευαισθησίες και ανυσηχιές ή όποτε τους συμφέρει το σλόγκαν των ξένων εταιριών. Προφανώς δεν έχουν ιδέα τι είναι και τι σημαίνουν μεταλευτική δραστηριότητα και ενεργά μεταλλεία. Άλλο τώρα αν αυτή η νέα φουρνιά οικολογών, όπως τουλάχιστον οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι είναι, μπαίνουν στις αυτοκινητάρες τους, κάνουν το γύρο του κόσμου (με το πολύ πήγαινε-έλα στη Χαλκιδική, στο Κιλκίς, στο Σιδηρόκαστρο στη Θράκη και απανταχού της χώρας, τόση είναι η απόσταση που καλύπτουν) και «καθαρίζουν» την ατμόσφαιρα από τους ρύπους. Μιλάνε στα κινητά τους όλοι μέρα και τα μεταλλικά αντικείμεντα που κουβαλάνε διπλασιάζει το βάρος τους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μην υπάρχουν μεταλλεία στην αυλή τους. Ο αυστηρά τοπικιστικός σωβινισμός προηγείται πάντοτε της πλανητικής αλληλεγγύης και της συλλογικής προσφοράς. Άλλοι πάλι εκκολαπτόμενοι, εποχικοί και ευκαιριακοί οικολόγοι, που ελέω ΠΑΣΟΚ και κληρονομικών καταβολών βρέθηκαν με πολιτικά αξίωματα, πήγαν τρέχοντας στο ΣΥΡΙΖΑ για να μη τα χάσουν. Ανήκουν σε αυτούς που πάνε πάντοτε με την ομάδα που κάνει πρωταθλητισμό. Και ενώ η χώρα «καιγότανε» και «καίγεται» ακόμη, και το 28% (ένα ακόμη παγκόσμιο αρνητικό ρεκόρ) των Ελλήνων είναι άνεργοι, αυτοί αχολούνται με την πιθανολογούμενη απόθεση χημικών όπλων της Συρίας στη Μεσόγειο (σίγουρα σοβαρό θέμα, αν και πολλές φορές η αλήθεια εδώ έχει πολλά πρόσωπα ανάλογα από την βόρεια, νότια, ανατολική ή δυτική οπτική γωνία που το βλέπει κάποιος) και το πως θα  σταματήσουν και θα κλείσουν τα μεταλλεία. Η προσφορά όλων αυτών στη χώρα και στο λαό βρίσκεται κοντά στο μηδέν, και αυτό δεν είναι υπερβολή. Όσο για το «αριστεροί» καμμία φυσικά σχέση. Πρόκειται μάλλον για παραπλανητικό περιτύλιγμα. Αυτοί θέλουν με το τρόπο τους την Ελλάδα να γυρίσει πίσω. Τοποθετούνται απέναντι και ενάντια στους εργαζόμενους. Επενδύουν με μανία στην αντιμεταλλευτική προπαγάνδα. Λένε «Κλείστε τα Μεταλλεία εδώ και τώρα».

·        «Αριστεροί» είναι αυτοί που δεν λένε ότι είναι αριστεροί. Οι καθημερινοί άνθρωποι. Οι πραγματικοί πολιτικοί της ζωής και της προόδου. Αυτοί που έμαθαν να επιβιώνουν σε δύσκολες συχνά εργασιακές συνθήκες. Γνωρίζουν ότι μπορούν να στηριχτούν μόνο στις δικές τους δυνατότητες και ικανότητες. Έτσι εισπράττουν την ηθική κυρίως ικανοποίηση του δικού τους αγώνα. Στην προκειμένη περίπτωση οι μεταλλωρύχοι  και οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία στη Χαλκιδική. Δουλεύουν στα μεταλλεία, και ζουν και μεγαλώνουν τα παιδιά τους στο Στρατώνι, τη Στρατονίκη, το  Νεοχώρι  τη Βαρβάρα, το Παλαιοχώρι, το Στανό, την Αρναία, τη Μεγάλη Παναγιά, το Γομάτι, την Ιερισσό, την Ολυμπιάδα και άλλα χωριά της περιοχής. Είναι περήφανοι για τη μακρόχρονη μεταλευτική τους ιστορία και κουλτούρα, τα χωριά και την πολιτιστική τους καταγωγή, και δεν διαπραγματεύονται την προστασία του δικού τους φυσικού περιβάλλοντος. Κινούνται,  μετακινούνται και ενεργούν με τρόπο που περιορίζει τις επιπτώσεις και δείχνει ότι σέβονται τον τόπο τους. Ενώ οι άλλοι γράφουν και διαχέουν καταστροφολογικά και δυσφημιστικά σενάρια παραπληροφόρησης, αυτοί επιλέγουν να κολυμπούν στις δικές τους θάλασσες, να ξαπλώνουν στις δικές τους παραλίες και να προβάλλουν το βοιοτικό τους επίπεδο. Επενδύουν στην πρόοδο, την εξέλιξη, την επόμενη μέρα, την συλλογικότητα και την αλληλεγγύη,  στην εργασιακή σταθερότητα και προκοπή, σε μια βιώσιμη προοπτική για αυτούς και τα παιδιά τους. Είναι μοναδικοί άνθρωποι και αληθινοί «αριστεροί». Για αυτούς αποτελεί βαθειά πεποίθηση και δεν υπάρχει ούτε ισχύει κάτι άλλο από το «Ναι στα Μεταλλεία, εκεί που ο παλμός χτυπάει αριστερά».

 

To B(RE)E or not to B(RE)E or just another European paradox?

Optimism and realism are rarely going along together, and that is obvious in the case of Rare Earth Elements (REE) in Europe. Here is the story in brief.

Political reforms, economical re-orientation and high industrial growth rates in China has led to a tremendous upward spiral of mineral consumption, in this case accompanied by a shift of emphasis to high-tech and base metals, and industrial minerals for steel manufacturing and building. In short, China alone was changing global mineral production and demand figures. Country’s national or more correctly government mineral policy was by next day the one and only exploitation strategy implemented and operated by all state-owned mining companies put in place. Growing needs of mineral resources and supplies should be secured by all means. Environmental issues were then not paid the proper attention. Yet, the country is not self-sufficient in the extraction of essential mineral raw materials and that brought an increased interest of Chinese miners to other international resources and markets. For example China controls today the up- and downstream REE minerals supply chain industry. It is the only functioning economy in the world with respect to REE exploration, mining, processing, refining and metal production. On the other hand, there is currently a strong Chinese interest for global investments as they probably need additional sources of REE.     

Following up these developments the EU had to address these new challenges so that the appropriate technologies, processes and products are in place, along with adequate policies to implement and stimulate the required changes, given also that Europe is not self-sufficient in the extraction of essential mineral raw materials with REE value supply industrial dependence to almost over 95% in average. However there is a serious concern whether things are handled the right way to be able strengthening Europe’s position in the REE supply chain. At an early approach, options and expectations do not look optimistic neither realistic. The EU has delivered initiatives, strategies, and criticality reports on mineral raw materials, has mobilized almost all experts and put a lot of resource efforts, but to date there have only been some advanced exploration projects in Europe and Greenland with unclear schedules towards mining, extraction, processing and metallurgy, although REE mineral resources coming from European sources (e.g. EURARE project, ERECON network) seem to be there. In contrast to China the development of REE exploitation in Europe is progressing slowly, with the absolute need for consensus among the member states not being the only problem.

In the name of the free market, with its positive and negative sides, most of the European REE projects are in the hands of junior prospecting or mining companies, probably unable to proceed downstream in the supply chain through all stages of the exploitation process. They naturally do things after their own corporate strategy and not after the citations and the recommendations of any EU strategy. In this sense, it is rather uncertain, in case they manage to proceed with mining, whether they will reach metallurgy or be just satisfied by producing only ore concentrates.

There seems also to be that Greenland, although they had several dialogues with the EU, they would really like to see things move faster and that might bring them to even closer and more concrete agreements with Chinese. For the EU industrial economy it is important to have the metallurgy in Europe. This is where the technology and the added value is. Of course for China having the operation of the whole exploitation and supply chain in place, the country would get more and more interested to continue being the main controller and key actor by simply importing REE mineral raw materials and processed ores from other parts of the world, including Europe and Greenland. Is there any way for the EU to stop or even control this trend in a more efficient and determined way? Under the present circumstances, the answer is NO. Europe needs to do things implemented and operated faster and to put the entire supply value chain industrially forward. REE and other critical mineral raw materials should also be considered strategic and this should probably bring governments’ to get more interested and active, and any potential states’ enterprising activities to be operationally more involved into exploitation and production process.   

Αδιέξοδος αναπτυξιακός προορισμός εκμετάλλευσης για τις Σπάνιες Γαίες της Ευρώπης

Οι σπάνιες γαιές βρίκονται στο επίκεντρο της παραγωγικής οικονομίας, αλλά το κρίσιμο στοίχημα της καθετοποιημένης αξιοποίησης τους στην Ευρώπη μοιάζει μάλλον άπιαστο όνειρο ή τουλάχιστον φαίνεται να είναι αδιέξοδος και άγονος προορισμός. Αργές και σπασμωδικές κινήσεις που φανερώνουν ότι πρόκειται για κάτι που θεωρείται ακατόρθωτο και για ορισμένους ανεπιθυμητο. Την ίδια στιγμή ούτε τα κοιτασματολογικά αποθέματα είναι καλά-καλά γνωστά, ούτε κάποια ενδεχόμενη εξόρυξη μεταλλεύματος προβλέπεται να ξεκινήσει, αλλά ούτε μεταλλεία σχεδιάζονται να ανοίξουν στα επόμενα 10 χρόνια. Μπορεί οι προοπτικές εντοπισμού ευρωπαϊκών αποθεμάτων σπανίων γαιών να είναι θετικές και υπαρκτές, αλλά δεν είναι το ίδιο δυναμικές οι πρωτοβουλίες και οι ενέργειες για την δυναμική και ολοκληρωμένη εκμετάλλευση τους.

Τι είναι οι σπάνιες γαίες;

Οι σπάνιες γαίες αποτελούνται από μια ομάδα 17 μεταλλικών στοιχείων, που διαχωρίχονται στις αποκαλούμενες ελαφριές και βαριές σπανιες γαίες. Στις πρώτες ανήκουν το λανθάνιο (La), σέριο (Ce) πρασεοδύμιο (Pr), νεοδύμιο (Nd), προμήθιο σαμάριο (Sm) και σκάντιο ((Sc), ενώ στις δεύτερες το ευρώπιο (Eu), γκαδολίνιο (Gd), (Pm)τέρβιο (Tb), δυσπρόσιο (Dy), έρβιο (Er) όλμιο (Ho), θούλιο (Tm) υτέρβιο (Yb), λουτήσιο (LU) και ύτριο (Y). Πέρα από την διαφορετική γεωλογική, ορυκτολογική και κοιτασματολογική τους καταβολή οι βαριές σπάνιες γαίες εμφανίζονται πιο ”σπάνιες”, έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και πιο ειδικές χρήσεις, και την περίοδο αυτή είναι πιο ανταγωνιστικές και παρουσιάζουν υψηλότερη μεταλλευτική αξία. Γενικά όμως λόγω των παρόμοιων χημικών ιδιότητων τους ο επιμέρους διαχωρισμός και ανάκτηση τους απαιτεί σύνθετη μεταλλουργική διαδικασία.  

          

Καθολική  κυριαρχία από την Κίνα

Οι βιομηχανικές ανάγκες  για σπάνιες γαίες τείνουν διαρκώς αυξανόμενες με το  ρυθμό παραγωγικής ζήτησης να ξεπερνά το 8 % το χρόνο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην καταλλήλοτητα χρήσης και εφαρμογής τους σε πράσινες τεχνολογίες και προϊόντα αιχμής  στους τομείς της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, έξυπνων τηλεφώνων και τηλεοράσεων, αεροδιαστημικής βιομηχανίας, υψηλής απόδοσης φωτισμού και ηλεκτρικών συστημάτων, υβριδικών και ηλεκτρικών οχημάτων.

Η Κίνα ελέγχει σήμερα την οικονομική αλυσίδα σπανίων γαιών, από την κοιτασματολογική έρευνα, την μεταλλευτική εξόρυξη και την παραγωγική επεξεργασία, μέχρι την μεταλλουργική διάθεση και προμήθεια τελικών βιομηχανικών προϊόντων. Από την πλευρά της η Ευρώπη στερείται προς το παρόν δικών της κοιτασματολογικών αποθεμάτων και σχετικής μεταλλευτικής βιομηχανίας με αποτέλεσμα να εισάγει από την Κίνα το 90 % πρώτων υλών και μετάλλων σπανίων γαιών. Την ίδια στιγμή η αποθεματική και παραγωγική ενίσχυση μέσω της ανακύκλωσης είναι ελάχιστη, αφού ο βαθμός αξιοποίησης της βρίσκεται σήμερα κάτω από 1 %.

Γεγονός λοιπόν ειναι ότι η Ευρώπη, τώρα και στο άμεσο μέλλον, θα πρέπει να αναπτύξει τον παραγωγικό και βιομηχανικό κύκλο σπανίων γαιών στηριζόμενη στις δικές της κοιτασματολογικές πηγές. Αυτό θα συνεχίσει να αποτελεί κυρίαρχη και μοναδική επιλογή ακόμη και στην υποθετική περίπτωση που ο βαθμός ανακύκλωσης αγγίξει το 100 % απόδοσης.  

Ευρωπαϊκές και ελληνικές πρωτοβουλίες έρευνας και στρατηγικικού σχεδιασμού  

Τα προναφερόμενα δεδομένα και εξελίξεις έχουν οδηγήσει στην ένταξη των σπανίων γαιών μεταξύ των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών απαραίτητων για την ανάπτυξη της βιομηχανίας, την βιωσιμότητα της παραγωγικής οικονομίας και τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών της Ευρώπης. Μάλιστα στη νέα επικαιροποιημένη λίστα των 20 κρίσιμων ορυκτών και μετάλλων, η ζήτηση για προμήθεια βαριών σπανίων γαιών παρουσιάζεται από κάθε άποψη, περισσότερο έντονη και πιο επιβεβλημένη. Η καθυστέρηση της Ευρώπης να εντοπίσει και να αξιολογήσει τα οικονομοτεχνικά χαρακτηριστικά των κοιτάσματων της, έχει οδηγήσει την Επιτροπή και τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις σε μια σειρά στρατηγικών πρωτοβουλιών στους τομείς βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης, με κεντρική κατεύθυνση την ανάζητηση, καθιέρωση και εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών με στόχο την βελτιστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας ορυκτών πρώτων υλών. Ένα από τα βασικά ζητούμενα η καθετοποιημένη μεταλλευτική αξιοποίηση (εξόρυξη, εμπλουτισμός, μεταλλουργία) των σπανίων γαιών ώστε να υπάρξει πλήρης απεξαρτοποίηση από τους περιορισμούς και υψηλές τιμές που επιβάλλει το κινεζικό μονοπώλιο.

Τα τελευταία χρόνια, μετά από μια σταδιακά ανοδική πορεία στην πρόοδο επενδύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Γροινλανδία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Γερμανία, Τουρκία, αλλά και την υλοποίηση ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων με βιομηχανική συμμετοχή, τα δυναμικά αποθέματα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γροινλανδίας, υπολογίζονται σε περίπου 6 δισ. τόνους που περιέχουν συνολικά 38 εκ. τόνους σπανίων γαιών από τους οποίους τα 10 εκ. τόνοι είναι βαριές.  

Η παρουσία της Ελλάδας στις εξελίξεις αυτές, εκτός από τις θεσμικές λειτουργίες ομάδων εμπειρογνωμώνων στο πλαίσιο της Ε.Ε., αφορά κυρίως στην συμμετοχή του ΙΓΜΕ, του ΕΜΠ και του Αλουμινίου της Ελλάδας μαζί με άλλους 18 εταίρους από 10 χώρες, στο ερευνητικό έργο ”EURARE” με συνολική χρηματοδότηση 14 εκ. ευρώ περίπου, το 20 % της οποίας λαμβάνουν οι τρεις ελληνικοί φορείς. Στο πρόγραμμα του έργου περιλαμβάνονται κοιτασματολογική έρευνα, τεχνολογικές μελέτες και πιλοτικές μεταλλουργικές δοκιμές σε επιλεγμένες μεταλλοφορίες σπανίων γαιών της χώρας, καθώς και σε απόβλητα κόκκινης λάσπης του εργοσταξίου αλουμίνας. Το έργο διανύει το δεύτερο χρόνο εκτέλεσης του και ολοκληρώνεται το 2017.

Το ΙΓΜΕ υλοποιεί επίσης κοιτασματολογική έρευνα σπανίων γαιών τόσο σε παράκτιες και υποθαλάσσιες περιοχές, όσο και σε μεταλλοφόρα πετρώματα της χώρας στο πλαίσιο έργων του ΕΣΠΑ. Η ερευνητική δραστηριότητα, στη προγραμματική βάση των έργων αυτών, επικεντρώνεται σε τρεις διαφορετικούς τύπους μεταλλοφορίας σπανίων γαιών που αναφέρονται στις ορυκτές πρώτες ύλες προσχωσιγενών μοναζιτικών (βασικό ορυκτό είναι ο μοναζίτης) άμμων, βωξιτικών και λατεριτικών και κόκκινης λάσπης που προκύπτει σαν απόβλητο από την μεταλλουργική επεξεργασία του βωξίτη και την παραγωγή αλουμινίου. Στην περίπτωση δηλαδή αυτή αξιοποιείται κοιτασματολογικά ένα απόβλητο ενώ παράλληλα αντιμετωπίζεται ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα στην περιοχή.

Προτεραιότητα στην Ελλάδα θα πρέπει να δοθεί στα κοιτάσματα βωξιτικού και λατεριτικού τύπου όπου οι δραστηριότητες περιορίζονται σε περιοχές γνωστών μεταλλευμάτων και ενεργών μεταλλείων. Ειδικότερα η περίπτωση της κόκκινης λάσπης παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και θα πρέπει να εξετασθεί από κάθε παραγωγική, αναπτυξιακή και περιβαλλοντική άποψη. Ήδη οι πρώτες μεταλλουργικές δοκιμές στο πλαίσιο του EURARE είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές.

Συμπερασματικά η κοιτασματολογική και μεταλλευτική έρευνα σπανίων γαιών στην Ελλάδα παρουσιάζει αντικειμενικό ενδιαφέρον, αλλά βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο και εξέλιξη, και ”ως εκ τούτου” ανάλογη μπορεί και πρέπει να είναι και η δυνατότητα αξιολόγησης και αξιοποίησης των στοιχείων.   Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει μεταλλοφορίες σπανίων γαιών που δεν ανήκουν στους πιο δυναμικούς κοιτασματολογικούς τύπους, αξίζουν όμως τη διενέργεια περαιτέρω έρευνας. Αυτό πρέπει να είναι το μήνυμα και η είδηση. Συγκρατημένη αισιοδοξία ναι, όχι όμως ανακριβείς πληροφορίες και αβάσιμες υπερβολές.

”Γκρίζα ζώνη” η εκμετάλλευση σπανίων γαιών στην Ευρώπη

Σε μια πολύ απλοποιμένη προσέγγιση, οι βασικοί κοιτασματολογικοί τύποι σπανίων γαιών στην Ευρώπη είναι μαγματικής και προσχωσιγενούς πρόελευσης. Μετά το 1960 το μεταλλευτικό ενδιαφέρον προσανατολίσθηκε κυρίως στους μαγματικούς τύπους επειδή είναι πλουσιότεροι σε σπάνιες γαίες και συχνότερα πλουσιότεροι σε βαριές, και ακόμη είναι γενικά φτωχότεροι σε ραδιενεργά ορυκτά. Οι μαγματικοί τύποι εντοπίζονται στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και τη Γροινλανδία.

Η Κίνα έχει σήμερα τον γεωπολιτικό έλεγχο των σπανίων γαιών σε όλα τα στάδια της παραγωγικής τους αλυσίδας. Έχει τα ενεργά μεταλλεία, τις μονάδες εμπλουτισμού και τα εργοστάσια μεταλλουργίας. Η εξάρτηση της Ευρώπης είναι πλήρης και φαίνεται ότι αυτό θα συνεχίσει για αρκετά χρόνια ακόμη. Η Κίνα καθορίζει τις τιμές οι οποίες τις περισσότερες φορές είναι χαμηλότερες προς τους προμηθεύτες στο εσωτερικό και υψηλότερες στην εξωτερική αγορά. Με άλλα λόγια μια κινέζικη βιομηχανία αγοράζει πολύ φθηνότερα από μια ευρωπαϊκή.

Η ”μάχη” γίνεται σήμερα για την Γροινλανδία που διαθέτει τα πλουσιότερα κοιτάσματα σπανίων γαιών εκτός Κίνας. Η Ε.Ε. μέσα από την ειδική σχέση της Γροινλανδίας με την Δανία προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο αλλά μάλλον φαίνεται να χάνει το ”παιχνίδι”. Ήδη τα δύο μεγάλα μεταλλευτικά έργα ελέγχονται από αυστραλιανές εταιρίες, ενώ πρόσφατα η τοπική κυβέρνηση υπόγραψε ειδική συμφωνία με τη Κίνα. Θεωρεί ότι έτσι επιταχύνεται η αξιοποίηση του πλόυτου της αφού η Κίνα έχει έτοιμη την καθετοποιημένη παραγωγή.

Οι τρέχουσες επενδυτικές κινήσεις στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα αυτές της Γροιναλνδίας, της Σουηδίας, της Νορβηγίας και της Φινλανδίας βρίσκονται σε ένα προηγμένο στάδιο κοιτασματολογικήςεξέλιξης, αλλά παρουσιάζουν σημαντική τεχνολογική υστέρηση με αποτέλεσμα την μεγάλη καθυστέρηση έναρξης των παραγωγικών σταδίων μεταλλευτικής εξόρυξης και μεταλλουργίας. Ένας λόγος μπορεί να έιναι το γεγονός ότι οι μικρές και μικρομεσαίες καναδικές και αυστραλιανές μεταλλευτικές εταιρίες που έχουν αναλάβει τις επενδύσεις αδυνατούν να αναδείξουν και να εφαρμόσουν τις κατάλληλες τεχνολογίες μεταλλουργίας, αλλά και να διαχειριστούν τους όποιους κοινωνικούς ενδοιασμούς, με αποτέλεσμα να απομακρύνονται από την προοπτική της καθετοποιημένης παραγωγής. Δεν διαθέτουν με άλλα λόγια την οικονομική εγκυρότητα ούτε τα απαραίτητα διαπιστευτήρια κατοχύρωσης κοινωνικής ευθύνης.Υπάρχουν ενδεχόμενα σχέδια για πιθανή μεταφορά των μεταλλευμάτων ή/και συμπυκνωμάτων στις μεταλλουργίες της Κίνας, εξέλιξη που εφόσον ισχύσει δεν θα αλλάξει το σημερινό καθεστώς στην Ευρώπη. Μια λύση στο θέμα αυτό θα μπορούσε να είναι η επιχειρηματική συμμετοχή του κράτους στην επιχειρησιακή αξιοποίηση και εκμετάλλευση των σπανίων γαιών αλλά και άλλων κρίσιμων ορυκτών και μετάλλων. Με άλλα λόγια τα κρίσιμα ορυκτά να θεωρούνται και στρατηγικά την στιγμή που είναι αναγκαία και απαραίτητα για την ποιότητα ζωής στην Ευρώπη. Η εμπλοκή του κράτους θα δημιουργήσει στερεότερες βάσεις κοινωνικής αποδοχής και σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολίτες στα θέματα δημόσιας αξιοποίησης του πλούτου και βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων.

---

Με δημόσιο συμφέρον, η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου

Η μεταλλευτική δραστηριότητα είναι ίσως η πιο παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία αν σκεφτεί κανείς ότι επιχειρείται σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη. Το γεγονός ότι τα ορυκτά συνιστούν αναντικατάστατες πρώτες ύλες για την ποιότητα ζωής, την ευημερία, την πρόοδο και την εξέλιξη του ανθρώπου αποτελεί τον βασικότερο λόγο για το μεγάλο ενδιαφέρον χρησιμότητας και αξιοποίησης τους. Βέβαια, προκύπτει επίσης ότι η εκμετάλλευση τους γίνεται αποκλειστικά εκεί που εντοπίζονται πλούσια αποθέματα, δηλαδή κοιτάσματα ικανά να προκαλέσουν και να δημιουργήσουν βιώσιμες οικονομικά παραγωγικές  επενδύσεις. Από την άλλη πλευρά ο ανισομερής γεωγραφικά καταμερισμός των πλουτοπαραγωγικών κοιτασματολογικών πηγών, σε συνδυασμό με τα διαρκώς μεταβαλλόμενα μεγέθη διάθεσης, προμήθειας, ζήτησης και κατανάλωσης ορυκτών πρώτων υλών σε παγκόσμιο επίπεδο, διαμορφώνουν και διαφοροποιούν σε μεγάλο βαθμό συγκεκριμένα ενδιαφέροντα και συμφέροντα, και περιπλέκουν την ομαλή και απρόσκοπτη πρόσβασή τους. Έτσι λοιπόν αναδεικνύεται ο κυρίαρχος εθνικά ρόλος χωρών που διαθέτουν στρατηγικές αλλά και άλλες ορυκτές πρώτες ύλες, ενώ την ίδια στιγμή εμφανίζονται λιγότερο ή περισσότερο αξιόπιστα ή αναξιόπιστα εταιρικά σχήματα που προσπαθούν με κάθε θεμιτό ή/και αθέμιτο τρόπο να αποκτήσουν τα δικαιώματα τους. Οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται είναι αρκετές φορές ανορθόδοξες και αγγίζουν συχνά τα όρια ασέβειας, αλλοίωσης ή ακόμη και ανατροπής των δικαιωμάτων εθνικής κυριαρχίας και αυτοδιαχείρισης. Τίθεται δηλαδή σε αμφισβήτηση η δημοκρατική δυνατότητα των χωρών να επιλέγουν και να χαράσσουν τον δικό τους εθνικό σχεδιασμό για την στρατηγική αξιοποίηση του ορυκτού τους πλούτου.

Αν εξαιρέσει κανείς τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθηση και εφαρμογή στρατηγικών και πολιτικών που αφορούν στην από κοινού διασφάλιση και εξασφάλιση πρώτων υλών για την Ευρώπη, ο ορυκτός πλούτος διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τα εθνικά του χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια ο ορυκτός πλούτος παραμένει γενικά εθνική υπόθεση, με ότι αυτό συνεπάγεται  σε σχέση με τις όποιες θετικές ή/και αρνητικές επιπτώσεις προκύπτουν. Η αξιοποίηση του οφείλει καταρχήν να γίνεται στη βάση του δημόσιου συμφέροντος λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί περιουσία που ανήκει στους πολίτες κάθε χώρας. Το κυρίαρχο κράτος θέτει όρους και κανόνες για τον τρόπο,  το περιεχόμενο και το προσδοκώμενο αποτέλεσμα  εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών του πηγών. Διασφαλίζει έτσι την μέγιστη αναπτυξιακή απόδοση ώστε να εισπράττει την υψηλότερη δυνατή προστιθέμενη αξία. Φορολογεί τον παραγόμενο πλούτο και αξιοποιεί τους «νέους» πόρους που προκύπτουν προς όφελος της κοινωνίας συνολικά. Προαπαιτεί δυναμική δημιουργία απασχόλησης και θέσεων εργασίας, και προκρίνει την ανάθεση της λειτουργικής ευθύνης και διαχείρισης της μεταλλευτικής παραγωγής σε «ντόπιους»  επιστήμονες. Εγκρίνει και επιβάλλει την εφαρμογή βέλτιστων διαθέσιμων πρακτικών με στόχο την τεχνολογική και περιβαλλοντική αρτιότητα της παραγωγικής διαδικασίας. Έχοντας λοιπόν δεδομένο το τεχνοκρατικό πλαίσιο διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος, η πηγή προέλευσης του επενδυτικού κεφαλαίου από κρατικούς ή ιδιωτικούς πόρους έχει μικρότερη σημασία. Χαρακτηριστικό είναι το μεταλλευτικό παράδειγμα της Σουηδίας. Συγκεκριμένα είναι αδύνατο να διακρίνει κάποιος διαφορετικές πρακτικές στην παραγωγική λειτουργία των δύο μεγάλων Σουηδικών μεταλλευτικών εταιριών, της απόλυτα ιδιωτικής BOLIDEN και της απόλυτα κρατικής LKAB, αφού και οι δύο επιχειρούν μέσα στο ίδιο πλαίσιο δημόσιου συμφέροντος προς όφελος των πολιτών και του αναπτυξιακού καλού γενικότερα. Στο ίδιο λειτουργικό πλαίσιο προσαρμόζονται και οι ξένες εταιρίες που δραστηριοποιούνται με την παραγωγική ευθύνη και διαχείριση σε σουηδικά χέρια, και το 95% του παραγόμενου πλούτου να παραμένει στη χώρα.

Στην Ελλάδα το κράτος οφείλει να διαμορφώσει τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις για την καθετοποιημένη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου. Να κρατήσει δηλαδή στη χώρα όλο τον πλούτο που παράγει η μεταλλευτική παραγωγή συνολικά. Στην περίπτωση των μεταλλείων Κασσάνδρας, η εξελισσόμενη επένδυση πρέπει να προχωρήσει σύμφωνα με το ισχύον επιχειρησιακό σχέδιο και την τεχνική μελέτη που ενέκρινε η ελληνική δημόσια διοίκηση, προβλέπει «εν μέρει» καθετοποιημένη αξιοποίηση των μεταλλευμάτων της περιοχής και καταλήγει στη μεταλλουργία χρυσού. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή που ανατρέπει το παρόν μοντέλο καθετοποιημένης παραγωγής θα λειτουργήσει ενάντια στο ελληνικό δημόσιο συμφέρον αφού το σημαντικότερο μέρος της προστιθέμενης αξίας που θα προκύψει θα βρεθεί εκτός χώρας. Έτσι θα μειωθεί δραματικά ο παραγόμενος πλούτος και άρα θα προκύψει πολύ μικρότερο μέγεθος φορολογικής απόδοσης. Αντίθετα  θα υπάρξουν τα ίδια και ίσως μεγαλύτερα κέρδη για την εταιρία η οποία έτσι και αλλιώς θα εισπράξει την συνολική παραγόμενη αξία ανεξάρτητα που και πως αυτή εξαργυρώνεται. Ορισμένοι άξονες και σταθερές για την διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος και γενικότερα της προστιθέμενης αναπτυξιακής αξίας στις περιπτώσεις ξένων μεταλλευτικών επενδύσεων στην Ελλάδα είναι,

·         Ο σεβασμός και προσαρμογή στα μεταλλευτικά δεδομένα της χώρας μέσα από την τήρηση των αποφάσεων της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και την αξιοποίηση του ελληνικού επιστημονικού δυναμικού σε ότι αφορά κυρίως την καταλληλότητα των παραγωγικών επιλογών και κατευθύνσεων, αλλά και την λειτουργική διαχείριση των έργων. Η ενδεχόμενη μεταφορά, εισαγωγή και εφαρμογή νέας τεχνογνωσίας προωθείται στη βάση συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων. Οι παρεμβάσεις που αποφασίζονται μετά από διεξοδικό διάλογο και ευρύτερη συζήτηση καταλήγουν συχνά σε αποτελεσματικές και ρεαλιστικές συμφωνίες. Από την άλλη πλευρά αυτές που επιβάλλονται μπορούν αν οδηγήσουν σε αρνητικά αποτελέσματα. Τα παραδείγματα πολλά, μερικά από αυτά στην Ελλάδα. Ορισμένες ξένες εταιρίες που επενδύουν στο μεταλλευτικό τομέα, συνηθίζουν να αναθέτουν σταδιακά την συνολική ευθύνη του έργου σε δικά τους νεόφερτα στελέχη, χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη προηγούμενα δεδομένα, ιστορικά στοιχεία και κοινωνικοοικονομικές ιδιαιτερότητες. Το μοντέλο αυτό είναι δοκιμασμένο  και δυστυχώς καταδικασμένο να αποτύχει. Στην αλλαγή πλεύσης στο θέμα αυτό σε χώρες όπως η Σουηδία και Φινλανδία, σημαντικό ρόλο είχε το κράτος.  

·         Οι μεταλλευτικές επενδύσεις, ακόμη και στις περιπτώσεις αλλοδαπής προέλευσης, σχεδιάζονται βασικά με στόχο την εταιρική κερδοφορία, οφείλουν όμως πάντοτε να λαμβάνουν υπόψη τους και την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος συνολικά. Οι επενδύσεις που κινούνται ισορροπημένα ανάμεσα στις δύο αυτές αναπτυξιακές κατευθύνσεις πετυχαίνουν συχνά να είναι βιώσιμες από κάθε άποψη.

·         Το αρχικά συμφωνημένο και δημοσιοποιημένο επιχειρησιακό σχέδιο, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών παραγωγής και περιβαλλοντικής διαχείρισης, είναι καλό να υλοποιείται χωρίς μεγάλες μεταβολές. Όταν μάλιστα έχει προηγηθεί δημόσια διαβούλευση και ανοικτή συζήτηση, τότε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή επιχειρησιακής στρατηγικής, πλήττει πλέον τόσο την επικοινωνιακή εγκυρότητα, όσο και την γενικότερη αλλά  και ειδικότερη αξιοπιστία του έργου. Για παράδειγμα η μετακίνηση από ένα σχέδιο καθετοποιημένης παραγωγής, που καταλήγει τελικά στην μεταλλουργία χρυσού, σε κάποιο άλλο ενδιάμεσης βιομηχανικής κλίμακας, μπορεί να θεωρηθεί, και όχι άδικα, ότι επιφέρει αλλοίωση στο πραγματικό παραγωγικό δυναμικό του υφιστάμενου πλούτου, και αφαιρετική εκμετάλλευση δημόσιας περιουσίας, με προορισμό και κατάληξη  σημαντικής προστιθέμενης μεταλλευτικής αξίας εκτός χώρας.

Πάνω από όλα λοιπόν, δημόσιο το συμφέρον στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.                   

Το «χρυσό» τρίγωνο των Σκουριών

Γίνεται κάποια αναφορά τελευταία για την κοινή παρουσία και εκδήλωση «κινημάτων» για τις Σκουριές, για τα ”χημικά” της Συρίας, και διαφόρων άλλων ”κινημάτων” για τον ένα ή τον άλλο λόγο. Και βέβαια η έννοια της λέξης Κίνημα συνδέθηκε και συνδέεται πάντοτε με παναθρώπινους αγώνες για σκοπούς και στόχους υπέρτατης αξίας, όπως είναι τα απελευθερωτικά Κινήματα, τα αντιρατσιστικά Κινήματα, τα ειρηνικά  Κινήματα. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις το «κινήμα» περί Σκουριών, αλλά και όλα τα παρόμοια του, αποτελούνται στην ουσία από κάποιες ομάδες και πρόσωπα που ενδιαφέρονται περισσότερο για ατομικά ή/και συλλογικά συμφέροντα και προβολή, και λιγότερο για ιδεολογικές αξίες. Βασικό τους χαρακτηριστικό η προσπάθεια να επηρεάσουν και να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη με βάση τη δική τους ατζέντα. Η κινδυνολογία, η καταστροφολογία, η απειλή, το τρομακτικό μέλλον, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη της φρασεολογίας τους. Άλλωστε δεν κοστίζει τίποτα και πουλάει εύκολα. Ποιες είναι όμως οι αιτίες  εμφάνισης τους και ποια η τυχόν ουσιαστική προσφορά τους?

·        Είναι μήπως οικολογικές και στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος? Σε καμμία περίπωση, το αντίθετο μάλλον. Δεν έχουν ούτε το ενδιαφέρον, ούτε την δυνατότητα να το κάνουν. Άλλωστε στις περισσότερες περιπτώσεις οι εξελίξεις και τα γεγονότα τους έχουν χρονικά ξεπεράσει στη βάση συγκεκριμένων ενεργειών και δράσεων. Όλα γίνονται συνεπώς για το περιτύλιγμα.  Άλλωστε η οργανωμένη κοινωνία, με τις διαδικαστικές λειτουργίες που η ίδια ανέδειξε και διαχειρίζεται, έχει και θα έχει την ευθύνη των όποιων επιλογών συνολικά. Στις Σκουριές οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι απόλυτα ελεγχόμενες και οι λύσεις τους συγκεκριμένες και εφικτές. Στην περίπτωση των ”χημικών” της Συρίας , πέρα από την χαοτική κατάσταση που επικρατεί ώς προς την εκτίμηση της πραγματικής διάστασης του προβλήματος, φαίνεται ότι υπάρχουν ορισμένοι που βιάζονται να κάνπυν την πολιτική τους επιλογή και να διαλέξουν πλευρά. 

·        Είναι μήπως εθνικές αιτίες? Μπορεί φυσικά να είναι, όπως όμως σε κάθε περίπτωση είναι, για όλους τους Έλληνες, αλλά και τους πολίτες κάθε άλλης χώρας. Είναι όμως μόνο αυτό? Γιατί σε πολλές περιστάσεις είναι απόλυτα φανερό ότι πρόκειται για την προφύλαξη κεκτειμένων  τοπικών και ατομικών συμφερόντων, αλλά και την επίτευξη πολιτικών σκοπιμοτήτων.

·        Είναι μήπως οι αιτίες αναπυξιακές? Ούτε λόγος να γίνεται. Έτσι και αλλοιώς δεν θα χρειασθεί ποτέ να βρεθούν στη θέση να πάρουν απόφασεις για το μέλλον του τόπου. Τα «κινήματα», τα μέλη και  οι υποστηρικτές τους μένουν δυστυχώς με την «ικανοποίηση» ότι εμποδίζουν την αναπτυξιακή εξέλιξη σε βάρος του δημοκρατικού δικαιώματος των πολιτών  για κοινωνική προόδο και ευημερία.

Το Κίνημα της πραγματικής ζωής και της αλήθειας είναι αυτό της αξιοποίησης των προκλήσεων, της δημιουργικής απασχόλησης και της βιώσιμης ανάπτυξης, όπου μέλη είναι όλοι οι καθημερινοι άνθρωποι που δουλεύουν και παράγουν για το κοινό καλό. Είναι το Αναπτυξιακό Κίνημα που επιλέγει να στηρίξει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και άλλων πλουτοπαραγωγικών πηγών προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος και του λαού. Να συνεισφέρει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και ενός καλύτερου αύριο. Η Ελλάδα δεν μπορεί, ούτε πρέπει να αρνηθεί τις ευκαιρίες που προσφέρονται από το πλούσιο σε ορυκτά και μέταλλα υπέδαφος της, αλλά ούτε να αφήσει και τα άλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει να πάνε χαμένα.

Το «χρυσό» σκαλινό τρίγωνο που περικλείει το δημιουργικό της παρόν και το δυναμικό της αύριο, έχει μεταλλοφόρες γωνίες όπου βρίσκονται,

·        η Χαλκιδική με τις Σκουριές και την Ολυμπιάδα, που κάνουν το χαλκό, το μόλυβδο και τον ψευδάργυρο να λάμπουν σαν άργυρος, πλατίνα, αλλά πάνω από όλα σαν χρυσός,

·        η Θράκη, με τις Σάππες, το Πέραμα, την Κίρκη, το Καλιντήρη να δικαιώνουν ολοένα και περισσότερο την φήμη τους, ότι ο χρυσός κρύβει χαλκό, αντιμόνιο και άλλα μέταλλα,

·        το Άγκιστρο, που με επικεφαλής τα Μαύρα Λιθάρια, αποτελεί τη νέα «χρυσή» ευκαιρία για δυναμικά απόθέματα μεταλλικών κοιτασμάτων.

Είναι λοιπόν ποτέ δυνατόν μια χώρα και μια γεωγραφική ενότητα ή περιοχή να αγνοήσουν τις αναπτυξιακές δυνατότητες που διαθέτουν? Να εξαρτήσουν το υπαρξιακό τους παρόν και την μέλλοντική τους εξέλιξη από ομάδες και πρόσωπα που απλά ικανοποιούνται και έχουν κάνει μόδα τη συμμετοχή τους σε δήθεν «κινήματα»? Δεν είναι καιρός να μάθουν όλοι οι πολίτες ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι εδώ για να δώσει λύσεις σε αρκετά από τα σημερινά προβλήματα? Να καταλάβουν δηλαδή ότι οι Σκουριές, μαζί με το άλλο κοιτασματολογικό δυναμικό στις τρεις γωνίες και το εσωτερικό του «τριγώνου», να κάνουν το «μεταλλευτικό» μέλλον στην Ελλάδα να λάμπει σαν ”χρυσός”. 

 

Τα μεταλλεία προσθέτουν αναπυξιακή αξία στον ”κόσμο”

Τα μεταλλεία βρίσκονται σήμερα στην κορυφή της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής συμβάλλοντας στην ανάπτυξη δημιουργώντας από την μια πλευρά θέσεις απασχόλησης και από την άλλη πλευρά προσφέροντας πρώτες ύλες και προϊόντα απαραίτητα στην καθημερινή ζωή. Τα υπάρχοντα στοιχεία και δεδομένα τεκμηριώνουν απόλυτα τις διαπιστώσεις αυτές.  

Χάρτης παγκόσμιας μεταλλευτικής παραγωγής

Σήμερα λειτουργούν 2.500 μεταλλεία εξόρυξης και βιομηχανικής παραγωγής μετάλλων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ορυχεία μικρής κλίμακας που μόνο στη Κίνα είναι 8.300. Ο μέσος όρος ζωής είναι συνάρτηση του τύπου και είδους μεταλλεύματος. Για τα μεταλλεία χρυσού κυμαίνεται από 8-10 χρόνια, ενώ στην περίπτωση του χαλκού είναι 30 περίπου χρόνια. Επίσης λειτουργούν 25.000 ορυχεία βιομηχανικών ορυκτών και 100.000 λατομεία αδρανών υλικών. Η πιθανότητα ένας κοιτασματολογικός στόχος να οδηγηθεί στην εκμετάλλευση και την μεταλλευτική δραστηριότητα, δηλαδή να βρεθεί σε πλουτοπαραγωγική λειτουργία, είναι από 1 στις 5.000 μέχρι  1  στις 10.000.

Η τεχνολογική προόδος έχει πολλαπλασιάσει σημαντικά το μέγεθος και την κλίμακα παραγωγής. Για παράδειγμα η παγκόσμια εξόρυξη μεταλλεύματος βωξίτικου αλουμινίου αυξήθηκε ετήσια από 100.000 τόνους το 1900, σε 125 εκ.τον. το 2000, του χαλκού από 0,5 εκ.τον. το 1900 σε 12 εκ.τον. το 2000 και του χρυσού από 400 τον. το 1900 σε 2.500 τον. το 2000. Σήμερα ο συνολικός όγκος μεταλλευμάτων που παράγεται το χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο είναι 17.000 εκ.τον.,
συμπεριλαμβανομένων των μεταλλικών και βιομηχανικών ορυκτών, αλλά και  των αδρανών υλικών.

Με βάση το μέγεθος και τις αυξανόμενες ανλάγκες, τα γνωστά βεβαιωμένα μεταλλευτικά αποθέματα χαλκού φθάνουν για 30 χρόνια, βωξίτη για 200 χρόνια και χρυσού για 20 χρόνια. Είναι γεγονός βέβαια ότι τα περισσότερα μεταλλεύματα παραμένουν ακόμη ανεκμετάλλευτα. Χρειάζεται συνεπώς εντατικοποίηση της κοιτασματολογικής έρευνας. Η Σουηδία , η Φινλανδία, ο Καναδάς και η Αυστραλία παραμένουν οι χώρες με το ευνοϊκότερο επενδυτικό μεταλλευτικό περιβάλλον. Στον αντίποδα υπάρχουν χώρες όπως το νότιο Σουδάν, η Νιγηρία, η Σομαλία, το Ιράκ, ακόμη και η Τουρκία, που για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας, χαρακτηρίζονται σαν χώρες αυξημένου κινδύνου, σε ότι αφορά στις επενδύσεις, παρά το γεγονός ότι φιλοξενούν στο υπέδαφος τους σημαντικό ορυκτό πλούτο.

Η ανακύκλωση αποτελεί σημαντική κοιτασματολογική πηγή και δυναμικό απόθεμα για πολλά μέταλλα και ορυκτά. Ακόμη όμως και αν πετύχουμε 100% βαθμό ανακύκλωσης, αυτό δεν είναι αρκετό για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες σε ορυκτές πρώτες ύλες, και η εξάρτηση από πρωτογενείς μεταλλευτικές πηγές θα τείνει διαρκώς εντονότερη.

Τα εξορυσσόμενα ορυκτά και μέταλλα (εκτός πετρελαίου και φυσικού αερίου) προσεγγίζουν σήμερα την ετήσια οικονομική αξία των 350 δισ. ευρώ.

Ρόλος των μεταλλείων χρυσού ,

Με βάση τις δραστηριότητες και τα στοιχεία 21 μεγάλων μεταλλευτικών επιχειρήσεων χρυσού, απασχολούνται άμεσα στα μεταλλεία τους 250.000 εργαζόμενοι. Από ευρύτερες και πιο εκτεταμένες κοινωνικοοικονομικές έρευνες προκύπτει ότι από τη λειτουργία των συγκεκριμένων μεταλλείων χρυσού κερδίζουν τα εισοδήματα τους και ζουν συνολικά, περίπου 2 εκ. άνθρωποι, ενώ παράλληλα τα επιμέρους οικογενειακά οφέλη που δημιουργούνται είναι πολλαπλάσια. Στην Ταυλάνδη για παράδειγμα 15.000 απασχολούνται άμεσα και 50.000 εξαρτώνται έμμεσα από τα μεταλλεία χρυσού. Στο Περού οι εξαγωγές χρυσού το 2010 ανήλθαν σε 8 δισ. ευρώ,  το 2013 δουλεύαν περίπου 5.300 εργαζόμενοι, και εκτιμάται ότι συνολικά ακόμη 8.700 έμμεσες θέσεις θα δημιουργηθούν μέχρι το 2018. Στη Δομικανική Δημοκρατία, μετά το τουρισμό και τη γεωργία, τα μεταλλεία αποτελούν τον τρίτο αναπτυξιακό πυλώνα της χώρας,  με το 3,5 δισ. ευρώ αναπτυξιακό σχέδιο χρυσού να αποτελεί την μεγαλύτερη ποτέ επένδυση στη χώρα. Γενικά κάθε μια μεταλλευτική εργασία δημιουργεί 4,24 θέσεις έμμεσης απασχόλησης.

Σε πολλές αναπτυσόμενες χώρες η παραγωγή χρυσού αυξήθηκε από το 1994 στο 2004 με 84% παίζοντας ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στις οικινομίες τους. Για παράδειγμα το 14% των μεικτών εσόδων του Περού προέρχεται από τα μεταλλεία χρυσού. Στην Κίνα το 2010 14 δισ. προερχόμενα ι από τον χρυσό προστέθηκαν στον ΑΕΠ,  ενώ στη Γκάνα ο χρυσός συνέβαλλε στο 11,6% του ΑΕΠ το 2010.

Με βάση τα διαθέσιμα ανεκμετάλλευτα βεβαιωμένα αποθέματα χρυσού η Ελλάδα με 267,2 τόνους (βέβαια σύμφωνα με έρευνες του ΙΓΜΕ τα γνωστά αποθέματα προσεγγίζουν τους 450 τον., ενώ τα δυναμικά είναι πολλαπλάσια ) βρίσκεται στην 28η θέση στο κόσμο, ενώ για παράδειγμα η Φινλανδία με 157 τόνους βρίσκεται στη 32, η Ρουμανία με 388 στη 23η και η Τουρκία με 477 στη 22η. Στην Ε.Ε. η Ελλάδα βρίσκεται στη 2η θέση μετά τη Ρουμανία.

Οι καταναλωτικές ανάγκες για χρυσό αυξήθηκαν από 2.602 τόνους το 2009 στις ποσότητες ρεκόρ των 3.863 τόνων το 2013, με την Κίνα (1.120 τον.) και την Ινδία ( 975 τόν.) να καταναλώνουν το 54%. Η Ευρώπη συνολικά 309 και οι ΗΠΑ 190 τόνους.
Στην Κίνα και Ινδία το 60% του χρυσού που καταναλώνεται χρησιμοποιείται  σε κοσμήματα ενώ στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ μαζί μόνο το αντίστοιχι ποσοστό δεν ξεπερνά το 8%.

Συνολικά, στα τελευταία 5 χρόνια το 48% (1.983 τόν.) του χρυσού που καταναλώνεται ετήσια στο κόσμο  χρησιμοποιείται σε κοσμήματα, το 41,3% (1.693 τον.) σε επενδύσεις και το 10,4% (428 τον.) σε τεχνολογικά προϊόντα.

Σε ότι αφορά στα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών, οι ΗΠΑ με 8.133 τόνους βρίσκονται στη 1η θέση, η Γερμανία με 3.391 στη 2η, η Ιταλία με 2452 στη 3η, η Γαλλία με 2.435 στη 4η, η Κίνα με 1.054 στη 5η, η Ελβετία με 1.004 στη 6η, η Ρωσσία με 958 στη 7η και η Ιαπωνία  με 765 στην 8η.

Στο θέμα   παραγωγής χρυσού  η Κίνα βρίσκεται στη 1η θέση με 413 τον./χρόνο, η Αυστραλία με 250 στη 2η, η Ρωσσία με 290 στη 4η, το Περού με 185 στη 5η, η Νότιος Αφρική με 178 στην 6η, ο Καναδάς με 108 στην 7η, η Γκάνα με 95,8 στην 8η, το Ουζμπεκιστάν με 73 στην 11η.

Σε  κάθε περίπττωση, καμμία χώρα δεν παράγει περισότερο από το 14% της παγκόσμιας παραγωγής, γεγονός που δείχνει ότι η εξόρυξη χρυσού έχει παγκόσμια βιομηχανική διάσταση.

Κοινωνικό το αναπτυξιακό όφελος από τα μεταλλεία

Η αξιοποίηση και εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου προσθέτει αναπτυξιακή αξία που μπορεί να μετρηθεί συγκεκριμένα τόσο σε κοινωνικό όσο και οικονομικό επίπεδο. Το γενικότερο δημόσιο συμφέρον που προκύπτει αποτελεί δυναμικό απόθεμα με ευρύτερο όφελος και σε άλλους τομείς της παραγωγικής οικονομίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πρόσφατα αποτελέσματα που  ανακοίνωσε ο φορέας/υπηρεσία Γεωλογικής Έρευνας Σουηδίας, σύμφωνα με τα οποία η μεταλλευτική παραγωγή της χώρας για το 2013 και για τέταρτη συνεχή χρονιά, παρουσιάζει αύξηση κατά 10% σε σχέση με το 2012. Συγκεκριμένα η συνολική παραγωγή ανήλθε σε 79,1 εκ. τόνους.  Μεγαλύτερη άνοδος με 17% και τελική ποσότητα 37,4 εκ. τόνους, υπήρξε στην παραγωγή μεταλλευμάτων σιδήρου. Καταγράφηκαν επίσης αύξησεις κατά 9% στον άργυρο και το χρυσό, με ετήσιες μεταλλικές παραγωγές 241 και 6,5 τόνων, αντίστοιχα. Χρησιμοποιώτας τα οικονομικά δεδομένα και μεγέθη το 2012, τα συνολικά έσοδα, ο λεγόμενος «τζίρος», ήταν περίπου 4 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό το Σουηδικό εισέπραξε περίπου 1,2 δισ. ευρώ με τη μορφή μεταλλευτικών τελών, και εταιρικών και «εν γένει» φόρων, 1,5 δισ. ευρώ διατέθηκαν σε μισθούς άμεσης απασχόλησης και εγολαβικές υπηρεσίες και 600 εκ. ευρώ στην έρευνα, περιβαλλοντική αποκατάσταση και αλλαγές χρήσεων γης. Το καθαρό εταιρικό κέρδος ανήλθε σε περίπου 600 εκ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 15% των συνολικών εσόδων. Από αυτά μόνο 10 εκ. ευρώ εξάγονται, μεταφέρονται και καταλήγουν εκτός χώρας.

Πηγή: Υπηρεσία Γεωλογικής Έρυνας Σουηδίας <http://www.sgu.se/dokument/nyhetsbrev/metaller-och-mineral-april-2014.pdf>

Με μπλε τα μεταλλεύματα σιδήρου και με πορτοκαλλλί τα υπόλοιπα μεταλλεύματα. Και τα δύο μαζί παρουσιάζουν τη συνολική παραγωγή σε εκ. τόνους για το 2013. 

Οι ετήσιες παραγωγές χρυσού (αριστερά) και αργύρου (δεξιά) σε κιλά για το 2013

Η κατανομή των συνολικών εσόδων 37,3 δισ. σουηδικών κορωνών (~4 δισ. ευρώ) σε μισούς, εργολαβικές υπηρεσίες, μισθούς, αποκαταστάσεις και κέρδη. Το εταιρικό κέρδος με γαλάζιο χρώμα.

Μεταλλετική αλληλεγγύη- φέρνει τον κόσμο πιο κοντά

Στη βάση μιας κοινωνικής προσέγγισης, η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου είναι υπόθεση δημοκρατίας και ανεξαρτησίας στις καθημερινές δραστηριότητες και ανάγκες κάθε ανθρώπου. Απέναντι στο παναθρώπινο αυτό δικαίωμα, οι ομάδες που αντιδρούν και αντιτάσσονται στις  ελεύθερες επιλογές και σταθερές αξίες που εκφράζει η πλειοψηφία των πολιτών, επενδύουν και καλλιεργούν τον αναπτυξιακό ρατσισμό, τον κινδυνολογικό εκφοβισμό, την οικολογική υποκρισία και την ψευδολογική προπαγάνδα. Δίπλα τους πολιτικοί, οι περισσότεροι βγαλμένοι από το ”πανέρι”, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, παρουσιάζονται κατώτεροι των περιστάσεων και των προδοκιών. Με εμφανή έλλειψη υπευθυνότητας και περιορισμένες γνώσεις, έχουν σαν μοναδικό ενδιαφέρον, όχι την πολιτική αλλά την βουλευτική τους επιβίωση.

Σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα η διαρκώς ανερχόμενη πληθυσμιακή αύξηση επιβάλλει την δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και την διασφάλιση βιώσιμων αποθεμάτων πρώτων υλών. Η απειλή της ανεργίας και της έλλειψης των αναγκαίων φυσικών πόρων είναι δυναμική και δεν γνωρίζει σύνορα, ούτε ταξικούς και  φυλετικούς διαχωρισμούς. Σε κάθε περίπτωση οι πολίτες όλων των ηπείρων βρίσκονται αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα. Ξέρουν ότι η λύση του είναι υπόθεση όλων και πρέπει πρώτα να την αναζητήσουν δίπλα τους. Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να ελπίζει και να στηρίζεται στις εισαγωγές πρώτων υλών από τρίτες χώρες  και αποφασίζει να βασισθεί στα δικά της ορυκτά, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα και την συνολική ευθύνη της παραγωγικής διαδικασίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Το γεγονός αυτό, πέρα από την δυνατότητα αυτοδύναμης απεξαρτημένης διάθεσης ορυκτών πρώτων υλών, αποτελεί και πράξη δημοκρατίας, συνευθύνης και αλληλεγγύης, αφού κάθε χώρα επιλέγει να αξιοποιήσει τα δικά της κοιτάσματα για να συμβάλλει σε μια  μεταλλευτική δυναμική χωρίς σύνορα, για τους πολίτες όλου του κόσμου. Η εποχή των αποικειοκρατικών αντιλήψεων και ληστρικής εκμετάλλευσης του πλούτου αναπτυσσόμενων χωρών μπαίνει ολοένα και πιο βαθειά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Η Ελλάδα οφείλει και αυτή να αλιοποιήσει τον δικό της ορυκτό πολούτο, τόσο για να καλύψει τις δικές της ανάγκες απασχόλησης και αυξανόμενων απαιτήσεων ορυκτών, μετάλλων και δομικών υλικών, όσο και για να προσφέρει από την πλευρά της στις παγκόσμιες μεταλλευτικές ανάγκες με αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης και συμμετοχής απένατι στην συλλογική αυτή προσπάθεια. Τα προβλήματα είναι ίδια για όλους και οι λύσεις τους αντιμετωπίζονται με την κοινή παρουσία και συμβολή όλων.

Οι μικρές ομάδες που εξακολουθούν και θέλουν με αυταρχικό τρόπο να επιβάλλουν πρακτικές αναπτυξιακού ρατσισμού, εξυπηρετούν μόνο δικά τους μκροπολιτικά και στενά οικονομικά συμφέροντα, οδηγούνται και βρίσκονται στο περιθώριο, και θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι σε αυτό.  

Η πλειοψηφία των προοδευτικών πολιτών κάνουν διαφορετικές δημοκρατικές επιλογές, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τον έλεγχο και την προστασία του κοινού συμφέροντος, και συναρτούν τις τύχες και το μέλλον τους κοντά με τον υπόλοιπο κόσμο.