Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και είναι πλέον αποδεκτό από την συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ότι ο ορυκτός πλούτος αποτελεί σταθερή, βιώσιμη και δυναμική παρακαταθήκη για το αναπτυξιακό παρόν και μέλλον της χώρας. Άλλωστε είναι γνωστή η διαχρονική φήμη και εμπορική αξία των ελληνικών μαρμάρων, όπως επίσης του περλίτη και μπεντονίτη της Μήλου. Μεταλλεύματα νικελίου και αλουμινίου, με κυρίαρχη βιομηχανική παρουσία σε παγκόσμιο επίπεδο, μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού, χρυσού και αργύρου, καθώς και δυναμικές κοιτασματολογικές πηγές αντιμονίου και σπανίων γαιών, συνθέτουν στο σύνολο τους ένα αποθεματικό και πλουτοπαραγωγικό μέγεθος του οποίου η ακαθάριστη/μικτή μεταλλευτική αξία ξεπερνά τα 80 δισ. ευρώ. Με δεδομένη την συγκεκριμένη οικονομική διάσταση, η αξιοποίηση των μη ενεργειακών ορυκτών πρώτων υλών (ΜΕΟΠΥ) μπορεί να συμβάλλει άμεσα και αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης, και να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης. Οι ευνοϊκές κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που αναμφίβολα προκύπτουν θα συνεισφέρουν πολλαπλάσια και πολύπλευρα στην ευημερία των πολιτών. Σήμερα η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία ΜΕΟΠΥ απασχολεί περίπου 15.000 εργαζόμενους, ενώ στις νέες μεταλλευτικές επενδύσεις της Χαλκιδικής, του Έβρου, της Ροδόπης και του Κιλκίς, θα προστεθούν στα επόμενα πέντε χρόνια, πέρα των 700 περίπου που απασχολούνται τώρα, άλλες 2.000 θέσεις εργασίας. Και βέβαια, σύμφωνα με την διεθνή πρακτική και εμπειρία προβλέπεται και αναμένεται να προκύψουν ακόμη άλλες 4-5.000 ευκαιρίες έμμεσης απασχόλησης. Την δυνατότητα μιας άλλης βιώσιμης και δυναμικής αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του υπέρτατου δικαιώματος εργασίας πολλών ανέργων πολιτών, αλλά και επαγγελματικής αποκατάστασης νέων επιστημόνων και τεχνικών, παρεμποδίζουν και θέλουν να ανακόψουν διάφορες ομάδες που αντιδρούν με ανορθόδοξο και ανάρμοστο τρόπο σε αντίθεση με την προοδευτική φυσιογνωμία που αναζητούν να παρουσιάσουν δημόσια, και η οποία επικαλούνται ότι τους αντιπροσωπεύει και θέλουν να τους χαρακτηρίζει. Αυτά όμως που ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται και υπηρετούν αναιρούνται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τα γεγονότα και τις εξελίξεις, αφού ούτε την πλειοψηφία των τοπικών κοινωνιών εκπροσωπούν, ούτε το περιβάλλον κινδυνεύει να καταστραφεί, ενώ την ίδια στιγμή τα οικονομικά μεγέθη του μεταλλευτικού δυναμικού και τα γενικότερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά σε όλες τις περιοχές διευρύνονται και βελτιώνονται διαρκώς. Ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι, κυρίως νέοι, αγνοούν τις ομάδες αυτές και προτιμούν να επιλέγουν την σιγουριά και σταθερότητα της απασχόλησης αναζητώντας και θέλοντας με τον τρόπο αυτό να διαμορφώσουν ασφαλέστερες και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Θέλουν δηλαδή σαν κοινωνικό σύνολο να δημιουργήσουν και να αποκτήσουν ποιοτικότερη ζωή και προφανώς αυτή την δυνατότητα κανείς και για κανένα λόγο δεν νομιμοποιείται ούτε έχει το δικαίωμα να τους στερήσει. Πριν από όλους αυτοί είναι οι πρώτοι που ενδιαφέρονται και είναι αποφασισμένοι να διαφυλάξουν τα σπίτια τους και να προστατέψουν το περιβάλλον όπου μεγάλωσαν και συνεχίζουν να ζουν, οι περισσότεροι σήμερα μαζί με τις οικογένειες τους. Όλοι τους είναι πλέον σωστά ενημερωμένοι και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα κάθε επίδοξο παραπληροφοριοδότη. Γνωρίζουν πολύ καλά τις βιώσιμες, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, προσεγγίσεις αντίστοιχων περιπτώσεων στην Σουηδία, την Φινλανδία, την Νορβηγία, τον Καναδά και αλλού. Μήπως εκεί οι άνθρωποι που επιλέγουν τον «μεταλλευτικό» δρόμο είναι τρελοί και δεν ξέρουν τι τους γίνεται; μήπως ανήκουν σε κοινωνίες χειρότερα οργανωμένες και λιγότερο ευαίσθητες στο περιβάλλον από τις ελληνικές ή μήπως είναι αληθινοί και ειλικρινείς και μπορούν αν συζητούν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και το κοινό καλό, και προπαντός δεν αναλώνονται σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες και καταστροφολογίες; Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα είναι γνωστά, τα δεδομένα ξεκάθαρα και ορατά, και οι διαδικασίες απόλυτα διαπιστευμένες. .Οι ομάδες αυτές επικαλούνται συχνά περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες με αποτέλεσμα την μόλυνση των νερών, την ρύπανση των εδαφών και βλαβερές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία. Καταστροφολογικά σενάρια, ρητορικός φανατισμός και παραπλανητικά συνθήματα αποτελούν επικίνδυνες και εκρηκτικές πρακτικές που δυναμιτίζουν και ουσιαστικά καταδικάζουν και ακυρώνουν κάθε προσπάθεια δημόσιου διαλόγου. Τα πράγματα οδηγούνται έτσι σε αδιέξοδο και καταλήγουν συχνά στην σύγκρουση και την χρήση βίας ακόμη και μεταξύ συμπολιτών, φίλων και συγγενικών προσώπων. Ο καθένας έχει το δικαίωμα της δικής του αντίληψης για το καλό του τόπου του. Δεν έχει όμως το δικαίωμα να την επιβάλλει στους άλλους, και μάλιστα όταν πρόκειται για εργαζόμενους που υπερασπίζονται την δουλειά και την επιβίωση τους. Σε αυτούς το ζητούμενο είναι συμπαράσταση και αλληλεγγύη στην βάση μιας ευρείας κοινωνικής συνοχής.
Είναι γεγονός ότι σε μια μακρόχρονη περίοδο στρεβλής ανάπτυξης για την χώρα και ταυτόχρονα περιορισμένο μέχρι ανύπαρκτο παγκόσμιο ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος, η εξορυκτική παραγωγή «τραυμάτισε» σε πολλές περιπτώσεις τους φυσικούς αποδέκτες και υποβάθμισε την ποιότητα του περιβάλλοντος. Ποια όμως αναπτυξιακή και γενικότερα ανθρωπογενής δραστηριότητα της ίδιας περιόδου κατόρθωσε να αποτρέψει ή δεν βρέθηκε στην ίδια κατάσταση; Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι,
• η οικοδομική δραστηριότητα μας κληρονόμησε τις τσιμεντουπόλεις,
• η τουριστική βιομηχανία δεν άφησε παραλία, βουνοκορυφή και δάσος χωρίς αυθαίρετες πολεοδομικές παρεμβάσεις, αγνόησε για μεγάλο διάστημα την εγκατάσταση μονάδων βιολογικού καθαρισμού, ενώ με την διαχρονική υπεράντληση των παράκτιων υδατικών πόρων οδήγησε στην επέκταση της ζώνης υφαλμύρωσης των υπόγειων νερών σε βάρος της ενδοχώρας,
• η γεωργία των φυτοφαρμάκων και της αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων είχε σαν αποτέλεσμα τις σοβαρές επιπτώσεις και επιβαρύνσεις στα υπόγεια νερά σημαντικών λεκανών της χώρας
• οι κτηνοτροφικές μονάδες και οι σχετικές μεταποιητικές βιομηχανίες προκάλεσαν και αυτές με την σειρά τους την ποιοτική υποβάθμιση επιφανειακών και υπογείων νερών, και άλλων φυσικών αποδεκτών στο ευρύτερο περιβάλλον τους
Κακές πρακτικές και άστοχοι χειρισμοί, αλλά και έλλειψη τεχνολογικών λύσεων και κανονιστικών ρυθμίσεων και περιορισμών που ανήκουν σε μια άλλη εποχή που πέρασε, έκλεισε οριστικά τον κύκλο της και δεν είναι παρά μόνο μια ιστορική καταγραφή και θλιβερή ανάμνηση. Η μεταλλευτική βιομηχανία, λόγω και της μεγάλης κοινωνικής πίεσης που δέχεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει εντάξει τις νέες τεχνολογίες στο σύνολο της παραγωγικής της διαδικασίας περισσότερο ίσως από κάθε άλλη βιομηχανική δραστηριότητα. Και βέβαια στα θέματα περιβαλλοντικής πρακτικής, όπως για παράδειγμα είναι η διαχείριση των αποβλήτων, καθοδηγείται, παρακολουθείται και ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από την σχετική εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά και τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που επιβάλλονται στο πλαίσιο δημόσιων διαβουλεύσεων, και την πιστή τήρηση των οποίων αναλαμβάνει να εποπτεύει θεσμοθετημένη επιτροπή στην βάση ανεξάρτητης και αυτόνομης λειτουργίας με την συμμετοχή εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην κατεύθυνση και εξέλιξη αυτή η μελλοντική πορεία της μεταλλευτικής βιομηχανίας διαγράφεται ανοδική και βιώσιμη, γεγονός που ενισχύει την πρόβλεψη ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα ήρθε για να μείνει.
Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012
Κυριακή 25 Μαρτίου 2012
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.
Τα 3 σωματεία εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός εξέδωσαν ανακοίνωση, που αναφέρει τα εξής:
Εμείς, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι εκπρόσωποι των σωματείων εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός διαβάσαμε με μεγάλη λύπη τις ανακοινώσεις των κομμάτων της «αριστεράς και της προόδου», όπου όλα εκτός του ΚΚΕ μας αποκαλούν «τραμπούκους». Εμείς δεν είμαστε σίγουρα τραμπούκοι. Είμαστε 603 εργαζόμενοι και ανεβήκαμε την περασμένη Τρίτη στις Σκουριές για να υπερασπιστούμε το ιερό δικαίωμα μας στην εργασία, που κάποιοι χαϊδεμένοι περιθωριακοί, χάρη στις πλάτες αυτών των κομμάτων και την ανοχή του κράτους, εμφανίστηκαν εκεί ως «προστάτες του περιβάλλοντος» οπλισμένοι σαν αστακοί. Η απόφαση μας ν’ ανεβούμε στο βουνό πάρθηκε από μας τους ίδιους, τους προέδρους των τριών σωματείων ομόφωνα χωρίς δεύτερη κουβέντα και χωρίς να ρωτήσουμε καμία εταιρεία. Και ο λόγος δεν είναι μόνο η υπεράσπιση του μεροκάματου μας, κάτι που θα έπρεπε κανονικά να κάνει η πολιτεία. Είμαστε εδώ επειδή θέλουμε να αποφύγουμε μία δεύτερη Κερατέα, όπως το ονειρεύονται πολλοί από αυτούς, που κάποιοι αλαφροΐσκιωτοι αποκαλούν «κατοίκους».
Κόμματα της Αριστεράς,
Μπορεί το πάθος σας για ψήφους να μην σας αφήνει να το συνειδητοποιήσετε, όμως τελικά όπως αποδεικνύεται, μόνο κατ’ όνομα είστε αριστερά κόμματα. Έχετε απομακρυνθεί από την εργατική τάξη. Και δεν είναι μόνο αυτό, πάτε να την αφανίσετε κιόλας, δίνοντας στήριξη οικονομική και πολιτική στη νέα πελατεία σας, που δεν έχει καμία σχέση με το μέσο Έλληνα εργαζόμενο πολίτη. Είναι βολεμένη σε κάποια κρατική θεσούλα και στον απεριόριστο ελεύθερο χρόνο της, κάνει και το χόμπι της. «Προστατεύει» το περιβάλλον χτυπώντας εργάτες με πέτρες, ξύλα και πυροσβεστήρες. Αν δεν το μάθατε σας λέμε ότι είχαμε και 4 τραυματίες. Να τη χαίρεστε τη νέα σας «εργατική τάξη» και να γνωρίζετε επίσης πως το δικαίωμα μας στην εργασία και το μεροκάματο του τίμιου ιδρώτα μας, δε θα μας το στερήσει κανείς.
Όλη μας η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας για επιβίωση και αξιοπρέπεια. Αυτή η πορεία και αυτός ο αγώνας που δίνουμε καθημερινά, δε θα επιτρέψουμε σε κανένα τραμπούκο να τη σταματήσει.
Είμαστε εδώ στις Σκουριές και θα είμαστε εδώ όσο χρειαστεί. Αυτός ο αγώνας δεν έχει επιστροφή. Μπροστά μας δεν ξέρουμε τι θα συναντήσουμε. Αλλά πίσω δε γυρνάμε. Αυτό προστάζει το καθήκον απέναντι στις οικογένειες μας και τους εαυτούς μας.
Οι πρόεδροι των 3 σωματείων της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.
Χρήστος Ζαφειρούδας - Άγγελος Δεληγιώβας - Γιώργος Ζέκιος
Εμείς, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι εκπρόσωποι των σωματείων εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός διαβάσαμε με μεγάλη λύπη τις ανακοινώσεις των κομμάτων της «αριστεράς και της προόδου», όπου όλα εκτός του ΚΚΕ μας αποκαλούν «τραμπούκους». Εμείς δεν είμαστε σίγουρα τραμπούκοι. Είμαστε 603 εργαζόμενοι και ανεβήκαμε την περασμένη Τρίτη στις Σκουριές για να υπερασπιστούμε το ιερό δικαίωμα μας στην εργασία, που κάποιοι χαϊδεμένοι περιθωριακοί, χάρη στις πλάτες αυτών των κομμάτων και την ανοχή του κράτους, εμφανίστηκαν εκεί ως «προστάτες του περιβάλλοντος» οπλισμένοι σαν αστακοί. Η απόφαση μας ν’ ανεβούμε στο βουνό πάρθηκε από μας τους ίδιους, τους προέδρους των τριών σωματείων ομόφωνα χωρίς δεύτερη κουβέντα και χωρίς να ρωτήσουμε καμία εταιρεία. Και ο λόγος δεν είναι μόνο η υπεράσπιση του μεροκάματου μας, κάτι που θα έπρεπε κανονικά να κάνει η πολιτεία. Είμαστε εδώ επειδή θέλουμε να αποφύγουμε μία δεύτερη Κερατέα, όπως το ονειρεύονται πολλοί από αυτούς, που κάποιοι αλαφροΐσκιωτοι αποκαλούν «κατοίκους».
Κόμματα της Αριστεράς,
Μπορεί το πάθος σας για ψήφους να μην σας αφήνει να το συνειδητοποιήσετε, όμως τελικά όπως αποδεικνύεται, μόνο κατ’ όνομα είστε αριστερά κόμματα. Έχετε απομακρυνθεί από την εργατική τάξη. Και δεν είναι μόνο αυτό, πάτε να την αφανίσετε κιόλας, δίνοντας στήριξη οικονομική και πολιτική στη νέα πελατεία σας, που δεν έχει καμία σχέση με το μέσο Έλληνα εργαζόμενο πολίτη. Είναι βολεμένη σε κάποια κρατική θεσούλα και στον απεριόριστο ελεύθερο χρόνο της, κάνει και το χόμπι της. «Προστατεύει» το περιβάλλον χτυπώντας εργάτες με πέτρες, ξύλα και πυροσβεστήρες. Αν δεν το μάθατε σας λέμε ότι είχαμε και 4 τραυματίες. Να τη χαίρεστε τη νέα σας «εργατική τάξη» και να γνωρίζετε επίσης πως το δικαίωμα μας στην εργασία και το μεροκάματο του τίμιου ιδρώτα μας, δε θα μας το στερήσει κανείς.
Όλη μας η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας για επιβίωση και αξιοπρέπεια. Αυτή η πορεία και αυτός ο αγώνας που δίνουμε καθημερινά, δε θα επιτρέψουμε σε κανένα τραμπούκο να τη σταματήσει.
Είμαστε εδώ στις Σκουριές και θα είμαστε εδώ όσο χρειαστεί. Αυτός ο αγώνας δεν έχει επιστροφή. Μπροστά μας δεν ξέρουμε τι θα συναντήσουμε. Αλλά πίσω δε γυρνάμε. Αυτό προστάζει το καθήκον απέναντι στις οικογένειες μας και τους εαυτούς μας.
Οι πρόεδροι των 3 σωματείων της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.
Χρήστος Ζαφειρούδας - Άγγελος Δεληγιώβας - Γιώργος Ζέκιος
Τρίτη 13 Μαρτίου 2012
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΡΥΚΤΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ-Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Η στρατηγική σημασία του βιώσιμου εφοδιασμού της ΕΕ με πρώτες ύλες – για τη βιομηχανία και το σύνολο της κοινωνίας της – έχει αναγνωριστεί σε διάφορα στρατηγικής σημασίας πολιτικά έγγραφα, όπως η πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου και η έκθεση του ΕΚ. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» επεσήμανε τη σπουδαιότητα αυτού του θέματος, στο πλαίσιο των εμβληματικών πρωτοβουλιών για τη βιομηχανική πολιτική και για την αποτελεσματική χρήση των ορυκτών πρώτων υλών. Επιπλέον, η σπουδαιότητα της αποτελεσματικής χρήσης των ορυκτών πρώτων υλών επισημαίνεται στο συναφή χάρτη πορείας για την αποτελεσματική χρήση των πόρων. Τα έγγραφα αυτά περιγράφουν με σαφήνεια τις προκλήσεις και τους κινδύνους που συνδέονται με τις ελλείψεις στον εφοδιασμό και τη μη αποτελεσματική χρήση των ορυκτών πρώτων υλών που αντιμετωπίζει η Ευρώπη λόγω του αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού για πρώτες ύλες. Παραδόξως, επί ορισμένες δεκαετίες ο ρόλος της Ευρώπης ως προμηθευτή πρώτων υλών μειωνόταν σταδιακά. Η πολυπλοκότητα και το κατεπείγον των διακυβευόμενων θεμάτων κατέστησαν σαφέστατο ότι η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης δεν μπορεί πλέον να αποτελεί επιλογή για την Ευρώπη. Εδώ υπεισέρχεται η καινοτομία. Τον 21ο αιώνα αναδύεται ένα νέο πρότυπο, το οποίο μας υποδεικνύει την καινοτομία ως κινητήρια δύναμη που, έως τώρα, παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη στην Ευρώπη, όσον αφορά τις πρώτες ύλες. Το 2010 η Επιτροπή διαμόρφωσε, στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Ένωση καινοτομίας», το κατάλληλο πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές συμπράξεις καινοτομίας (ΕΣΚ). Οι συμπράξεις αυτές θα δρομολογηθούν σε περιπτώσεις που απαιτούνται ο συνδυασμός των προσπαθειών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ, στον τομέα της καινοτομίας και της έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και μέτρα σχετικά με τη ζήτηση, για την αμεσότερη και αποτελεσματικότερη επίτευξη κοινωνικών στόχων. Αυτό ισχύει και τις ορυκτές πρώτες ύλες. Η παρούσα σύμπραξη θα στοχεύει σε μη ενεργειακές ορυκτές πρώτες ύλες και θα συμπεριλαμβάνει και τον κατάλογο κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ. Επομένως, καλύπτει όλα τα μεταλλικά, βιομηχανικά και λατομικά ορυκτά και πετρώματα. Πολλά από τα υλικά αυτά είναι βασικά στοιχεία για καινοτόμες καθαρές τεχνολογίες που παρέχουν περιβαλλοντικά φιλικές εφαρμογές. Είναι επίσης σημαντικά για την κατασκευή ζωτικής σημασίας κραμάτων και νέων και καινοτόμων προϊόντων που απαιτούνται στη σύγχρονη κοινωνίας, όπως, για παράδειγμα, συσσωρευτές για ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, φωτοβολταϊκά συστήματα και διατάξεις για ανεμογεννήτριες, που επιτρέπουν την επίτευξη των στόχων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κοινός στόχος είναι να πραγματοποιήσει η Ευρώπη, έως το 2020, ένα σημαντικό βήμα για τη μείωση της εξάρτησής της από την εισαγωγή ορυκτών πρώτων υλών. Αυτό θα επιτευχθεί με την επιτάχυνση της καινοτομίας, η οποία θα εξασφαλίσει τον ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό με πρωτογενείς αλλά και δευτερογενείς πρώτες ύλες ή την αποφυγή της κατασπατάλησης βασικών πρώτων υλών σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/innovation-partnership/index_en.htm
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/raw-materials/innovation-partnership/index_en.htm
Δευτέρα 5 Μαρτίου 2012
ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΣΗΚΩΝΟΥΝ ΨΗΛΑ ΤΗΝ ΧΩΡΑ
Η μεταλλευτική παραγωγή αποτελεί την μοναδική πλέον ευκαιρία και δυνατότητα της Ελλάδας, αλλά και άλλων κρατών, για έξοδο από την κρίση. Στην Σουηδία και την Φινλανδία, χώρες με παρόμοια πληθυσμιακά και κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά, αποτελεί βασική πεποίθηση για το σύνολο των πολιτών ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου έχει σχεδόν μόνη της δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και θέσει τις βάσεις του κοινωνικού κράτους που απολαμβάνουν. Κάτι που στην δική μας χώρα μία μικρή ομάδα επικύνδινων καιροσκόπων και περιφερόμενων μάγων δεν θέλει να γίνει πραγματικότητα αφού εμποδίζει και μάχεται ενάντια στο δημόσιο συμφέρον, την αναπτυξιακή πρόοδο και την ευημερία του ελληνικού λαού. Χωρίς οράματα και αίσθηση αλληλεγγύης, και από την άλλη με απροσδιόριστα προσωπικά συμφέροντα, αλλαζονικές συμπεριφορές και μικροπολιτικές επιλογές. Και δεν φτάνει μόνο αυτό. Με την μεταφορά ψευδών στοιχείων και ανακριβούς πληροφόρησης επηρεάζουν και αλλοιώνουν την σκέψη και την συνείδηση πολλών ανυποψίαστων και απλών ανθρώπων χωρίς κανένα ενδοιασμό και ίχνος δισταγμού. Ακριβώς δηλαδή το αντίθετο που οι υγιώς σκεπτόμενοι και υπεύθυνοι πολίτες κάνουν σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα στον Δήμο Πάγιαλα (Pajala) στην Σουηδία ξεκίνησε πρόσφατα μεταλλευτική επένδυση ευρωπαϊκής εταιρίας που δραστηριοποιείται στην περιοχή. Στην δεκαετία του 1970 ο Δήμος Πάγιαλα έγινε δημοσιογραφικά γνωστός για την εγκατάλειψη του από νέους ανθρώπους και κυρίως από γυναικείο πληθυσμό λόγω έλλειψης απασχόλησης. Στα δημοτικά συμβούλια, οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι οδηγούσαν σε απόγνωση πολλούς συμβούλους που μη έχοντας τι άλλο να κάνουν ή να πουν έφευγαν στην μέση των συνεδριάσεων για το σπίτι τους. Μια μίζερη και αδιέξοδη κατάσταση που έγινε γνωστή σε όλη την χώρα. Σήμερα με τα μεταλλεία προ των πυλών τα πάντα είναι διαφορετικά. Τα δημοτικά συμβούλια έχουν νόημα και οι συζητήσεις γίνονται με θετική διάθεση και αρμονική συνύπαρξη. Καλύτερες υποδομές σε σχολεία, κατοικίες και πολιτιστικές δραστηριότητες προσφέρουν ένα ποιοτικότερο και υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών στο σύνολο των 6.300 κατοίκων του Δήμου Πάγιαλα. Ο ίδιος ο Δήμαρχος ισχυρίζεται και δηλώνει τώρα ότι έχει την πιο ευχάριστη δουλειά σε όλη την Σουηδία. Με την δημιουργία των 450 θέσεων άμεσης εργασίας που θα δημιουργήσει η μεταλλευτική παραγωγή, αποδεικνύεται και στην περίπτωση αυτή η αναπτυξιακή συμβολή και σημασία των μεταλλείων σε μια προβληματική περιοχή, κάτι που αντανακλά και συμβαίνει και με άλλες μεταλλευτικές επενδύσεις στον σκανδιναβικό βορρά. Οι Σουηδοί πολίτες στηρίζουν τα μεταλλεία, τα εμπιστεύονται και γνωρίζουν ότι όπως παλαιότερα έτσι και τώρα αποτελούν μοναδική εγγύηση για την αναπτυξιακή σταθερότητα και προόδο της χώρας. Σε συζήτηση της διαρκούς επιτροπής βιομηχανίας της σουηδικής βουλής για τα μεταλλεία, στις αρχές Μαρτίου, όλα τα κόμματα στήριξαν την νέα μεταλλευτική στρατηγική τονίζοντας ότι τα ορυκτά έχουν πολλές φορές στο παρελθόν ξεχρεώσει την χώρα και ανορθώσει την οικονομία της, και παρατηρώντας επίσης ότι στα τελευταία δύο χρόνια έχουν ήδη δημιουργήσει πάνω από 7.000 νέες θέσεις εργασίας. Στην Ελλάδα Δήμοι και περιοχές με οικονομικά προβλήματα και υψηλή ανεργία χαραμίζουν τις μεταλλευτικές δυνατότητες και ευκαιρίες που έχουν, όχι για αντικειμενικούς και πραγματικούς λόγους, αλλά επειδή δεν έχουν το θάρρος και την τόλμη να ξεπεράσουν τα φοβικά σύνδρομα που ορισμένοι με περίεργο, απαράδεκτο αυταρχικό και όχι καλόπιστο τρόπο τους μεταφέρουν και επιβάλλουν.
Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012
Η συμβολή του ΙΓΜΕ στην διαμόρφωση της μεταλλευτικής στρατηγικής της χώρας με βάση την Πρωτοβουλία της Ε.Ε. για τις ΜΕΟΠΥ.
Τα στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω αφορούν κύρια στις Μη Ενεργειακές Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΜΕΟΠΥ) και λιγότερο στις Ενεργειακές Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΕΟΠΥ). Σύμφωνα με σχετική έκθεση της ευρωπαϊκής Διεύθυνσης Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας (DG Enterprise and Industry) σαν μη ενεργειακές ορυκτές πρώτες ύλες χαρακτηρίζονται τα μεταλλικά, τα βιομηχανικά, τα λατομικά ορυκτά ή αλλιώς δομικά υλικά (διακοσμητικά πετρώματα, δομικοί λίθοι, αδρανή υλικά), καθώς και τα «εν γένει» απορρίμματα/παραπροϊόντα που προέρχονται από την εξόρυξη και επεξεργασία συγκεκριμένων ΜΕΟΠΥ, αποτελούν δευτερογενείς κοιτασματολογικές πηγές και υπάγονται επίσης στην Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες (Raw Material Initiative).
Η νέα αυτή πρωτοβουλία επαναφέρει στο επίκεντρο του αναπτυξιακού ενδιαφέροντος την αξιοποίηση των ΜΕΟΠΥ. Στο πλαίσιο αυτό συστήθηκαν ομάδες εργασίας για την ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών τόσο σε θέματα χρήσεων γης, όσο και μεταλλευτικής νομοθεσίας και γεωλογικής γνώσης αλλά και για την επιλογή ορυκτών που θεωρούνται κρίσιμα για την Ευρώπη.
Στα βασικά συμπεράσματα περιλαμβάνονται:
• η ανάγκη για την ανάδειξη ευρωπαϊκής πολιτικής και στρατηγικής για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) που θα διασφαλίζει την επαρκή διάθεση ορυκτών τόσο από εισαγωγές αλλά κυρίως από ενδογενείς πηγές
• η ανάγκη για την καθιέρωση συγκεκριμένων εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πολιτικών που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση σε γεωλογικά αποθέματα ΟΠΥ με κοιτασματολογικό ενδιαφέρον
• η ανάγκη προώθησης πολιτικών χρήσεων γης που λαμβάνουν υπόψη τους τις περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος
• η ανάγκη υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών στις χρονικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες αδειοδότησης κυρίως στις περιπτώσεις που αφορούν σημαντικές επενδυτικές δραστηριότητες
• η επιλογή 14 κρίσιμων ΟΠΥ για την Ευρώπη μεταξύ των 41 που αρχικά αξιολογήθηκαν. Οι 14 ορυκτές πρώτες ύλες που χαρακτηρίστηκαν από σχετική ομάδα μελέτης της ΕΕ ως κρίσιμες, είναι: (Sb (Αντιμόνιο), Be (Βηρύλλιο), Co (Κοβάλτιο), Ga (Γάλλιο), Ge (Γερμάνιο)Ίνδιο), Mg (Μαγνήσιο), Nb (Νιόβιο), PGE (Πλατινοειδή μέταλλα), REE (Sb (Αντιμόνιο), Be (Βηρύλλιο), Co (Κοβάλτιο), Ga (Γάλλιο), Ge (Γερμάνιο), In (Σπάνιες γαίες), Ta (Ταντάλιο), Sn (Κασσίτερος), φθορίτης, γραφίτης.
Η συμμετοχή του ΙΓΜΕ στα Ευρωπαϊκά προγράμματα
Το ΙΓΜΕ συμμετέχει στα Ευρωπαϊκά προγράμματα:
α) PROMINE Nano-particle products from new mineral resources in Europe. Σκοπός του είναι να περιορίσει το αρνητικό ισοζύγιο της Ε.Ε. στην εμπορική διακίνηση μεταλλικών πρώτων υλών σε συνδυασμό με την τεχνολογική και παραγωγική ανάπτυξη, αλλά και την βιομηχανική διάθεση 5 νέων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Παράλληλα με την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων κοιτασματολογικής έρευνας και εκμετάλλευσης, καθώς και επαναξιοποίησης των αποβλήτων έχει στόχο να αυξήσει το διαθέσιμο μεταλλευτικό δυναμικό της Ευρώπης, να ενισχύσει την προ-ανταγωνιστική της ετοιμότητα και να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Το ΙΓΜΕ συμμετέχει ενεργά, με το σύνολο των ερευνητικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων να επικεντρώνονται σε μεταλλευτικά κέντρα με δυναμική παραγωγική παρουσία και ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα οι νέες προτεινόμενες μέθοδοι κοιτασματολογικής έρευνας για τον εντοπισμό πολυμεταλλικών συγκεντρώσεων και μεταλλοφοριών πορφυρικού χαλκού-χρυσού σε μεγάλο βάθος θα εκτελεστούν ευρύτερα σε περιοχές της ΒΑ Χαλκιδικής αλλά και σε μεταλλοφόρες περιοχές επιθερμικού χρυσού στην Θράκη. Στο πλαίσιο της τρέχουσας μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή Στρατωνίου-Στρατονίκης θα αναπτυχθούν και θα εφαρμοσθούν καινοτόμες τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης των αποβλήτων σε μια προοπτική αξιοποίησης τους για την παραγωγή «νάνο-πυριτικών» προϊόντων.
β) SARMa - Sustainable Aggregates Resource Management - Βιώσιμη Διαχείριση και Βέλτιστες Πρακτικές Εκμετάλλευσης Αδρανών Υλικών.
Το ΙΓΜΕ ήταν υπεύθυνο για τις ερευνητικές εργασίες που αφορούν στον καθορισμό βέλτιστων πρακτικών εκμετάλλευσης και κοιτασματολογικής βιωσιμότητας των αδρανών υλικών, στον περιορισμό των παράνομων εξορυκτικών δραστηριοτήτων και εμπορικής αξιοποίησης των λατομικών και άλλων απορριμμάτων. Επίσης παρείχε επιστημονικά δεδομένα για τα ελληνικά λατομεία αδρανών υλικών, σε συγκεκριμένο αριθμό των οποίων πραγματοποιήθηκε πιλοτική εφαρμογή της μεθοδολογίας SARMa. Την περίοδο αυτή ολοκληρώνονται οι εκθέσεις του έργου, ενώ ήδη υπάρχει διαθέσιμο ο Οδηγός/Εγχειρίδιο Βέλτιστων Πρακτικών Εκμετάλλευσης Αδρανών Υλικών που συνέταξε το ΙΓΜΕ.
Ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας και ο ρόλος του ΙΓΜΕ
Η Ελλάδα κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια και Ευρωπαϊκή αγορά όσον αφορά συγκεκριμένες Ο.Π.Υ., όπου στις πρώτες θέσεις μαζί με τα αδρανή υλικά και τα μάρμαρα βρίσκονται οι βωξίτες, τα σιδηρονικελιούχα, οι ποζολάνες, ο μπεντονίτης, ο περλίτης, ο γύψος και η κίσσηρις.
Το ΙΓΜΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την έρευνα των ΜΕΟΠΥ τόσο στον τομέα της βασικής όσο και της κοιτασματολογικής – μεταλλευτικής έρευνας. Τα διαθέσιμα δεδομένα για τις περισσότερες ΜΕΟΠΥ τεκμηριώνουν σε μεγάλο βαθμό το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για την περαιτέρω πλουτοπαραγωγική τους αξιοποίηση.
Σχετικά με τα μεταλλικά ορυκτά οι μεταλλογενετικές περιοχές όπως και τα οικονομοτεχνικά μεγέθη των κυριότερων μεταλλικών ορυκτών της χώρας αποτελούν τις «εν δυνάμει» πρώτες ύλες εξορυκτικής, μεταλλευτικής και μεταλλουργικής δραστηριότητας. Τα μεταλλικά ορυκτά συνδέονται με συγκεκριμένους κοιτασματολογικούς τύπους, γεγονός που διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές τους προοπτικές.
Ως στρατηγικές επιλογές αξιοποίησης μεταλλικών ορυκτών θεωρούνται οι ακόλουθες:
1. Τα αποθέματα των 160 εκατ. τόνων σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων, με μέση περιεκτικότητα 0,87 % Ni, χαρακτηρίζονται «εν δυνάμει» αξιοποιήσιμα κοιτάσματα στην βάση εφαρμογής καινοτόμων υδρομεταλλουργικών μεθόδων.
2. Η υλοποίηση διαχρονικής ερευνητικής δραστηριότητας για τον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων βωξίτη αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την διασφάλιση βιώσιμου αποθεματικού δυναμικού και παραγωγικής σταθερότητας.
3. Η αύξηση των αποθεμάτων και η παραγωγή νέων υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας προϊόντων διασφαλίζει την λειτουργική βιωσιμότητα της τρέχουσας εξορυκτικής δραστηριότητας και διατηρεί την ανταγωνιστική θέση της χώρας στην αγορά λευκολίθου.
4. Η κοιτασματολογική βιωσιμότητα, η οικονομοτεχνική αναβάθμιση και η παραγωγική εκμετάλλευση μικτών θειούχων βασικών μετάλλων (Pb, Zn, Cu, Ag) είναι θέμα και αντικείμενο προτεραιότητας, και στρατηγικής σημασίας για την χώρα.
5. Ο χρυσός αποτελεί στρατηγικής σημασίας ΟΠΥ για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και παραμένει στις προτεραιότητες κοιτασματολογικής έρευνας του ΙΓΜΕ στα επόμενα χρόνια.
6. Ορισμένες κρίσιμες ΟΠΥ, όπως είναι το αντιμόνιο, οι σπάνιες γαίες και τα πλατινοειδή απαντώνται στην χώρα μας και μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κοιτασματολογικής έρευνας και οικονομικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων και των δευτερογενών πηγών, με δεδομένη την προστιθέμενη αναπτυξιακή τους αξία. Πρόσφατα εγκρίθηκε το Ευρωπαϊκό έργο EURARE, με συμμετοχή του Ε.Μ.Π. και του ΙΓΜΕ, με στόχο την παραγωγική αξιοποίηση των κοιτασμάτων σπανίων γαιών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Σχετικά με τα Βιομηχανικά ορυκτά, στις Εσωτερικές Ελληνίδες έχουν εντοπιστεί σημαντικές εμφανίσεις/κοιτάσματα ολιβίνη, αστρίων, χαλαζία, βολλαστονίτη, γρανατών, κυανίτη, γραφίτη, τάλκη, βερμικουλίτη, μαγνησίτη, ποζολάνης, κίσσηρης, περλίτη, ζεολίθων, μπεντονίτη, καολίνη κλπ.
Το ΙΓΜΕ έχει διαχρονικά πραγματοποιήσει εκτεταμένες ερευνητικές δραστηριότητες και εκπονήσει σχετικές μελέτες εφαρμογής σε θέματα οικονομοτεχνικής προσέγγισης, ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών και νέων βιομηχανικών χρήσεων για συγκεκριμένα βιομηχανικά ορυκτά.
Σε κάθε περίπτωση οι προγραμματικές πρωτοβουλίες του ΙΓΜΕ στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων αλλά και των πρόσφατων έργων του Γ’ Κ.Π.Σ. έχουν αναδείξει νέα αποθεματικά δεδομένα, δυνατότητες αξιοποίησης σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και γενικά νέες προοπτικές βιώσιμης εκμετάλλευσης και διαχείρισης.
Η παραγωγή υλικών υψηλής προστιθέμενης αξίας (νανοσύνθετων υλικών) από μπεντονιτικές αργίλους με/ή χωρίς προσθήκη ζεολίθων, δημιουργεί ευνοϊκές οικονομικές προϋποθέσεις για καινοτόμες επενδυτικές πρωτοβουλίες σε νέες τεχνολογικές εφαρμογές προστασίας του περιβάλλοντος με ετήσιο αναπτυξιακό ρυθμό από 10-20%.
Όσον αφορά τα μάρμαρα και τους δομικούς λίθους αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελούν έναν από τους λίγους τομείς της οικονομίας της χώρας που μπορεί να ανταγωνισθεί τις διεθνείς αγορές.
Με βάση την καταγραφή του ΙΓΜΕ, στον Άτλαντα Αδρανών Υλικών περιλαμβάνονται 190 ενεργά λατομεία. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αδρανών πετρωμάτων είναι ασβεστολιθικής σύστασης και χρησιμοποιείται για σκυρόδεμα, όπου η συμμετοχή τους ανέρχεται σε ποσοστό έως και 80% της μάζας του.
Όσον αφορά στα απορρίμματα από τη μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα, τα οποία συνιστούν στην πραγματικότητα «ανθρωπογενή κοιτάσματα», υπάρχει σαφές πεδίο αξιοποίησης των στερεών απορριμμάτων σε δύο τουλάχιστον σημαντικές και αναπτυσσόμενες αγορές: α) την παραγωγή κονιοποιημένων προϊόντων για χρήση στην αγορά των πληρωτικών, και β) την παραγωγή έτοιμων κονιαμάτων.
Σημειώνεται ότι τα παραπάνω προϊόντα έχουν μεγάλη προστιθέμενη αξία. Παράλληλα είναι δυνατή η χρήση και εφαρμογή, κατά περίπτωση, των στείρων από την εξόρυξη των μαρμάρων για την παραγωγή αδρανών για σκυρόδεμα. Το ΙΓΜΕ, στο πλαίσιο του Γ΄ΚΠΣ εντόπισε περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σχετικών με τις παραπάνω προαναφερθείσες κύριες εφαρμογές (προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία, έτοιμα κονιάματα, αδρανή).
Η οικονομοτεχνική προσέγγιση διακοσμητικών πετρωμάτων σε περιοχές με σχετικά ήπια – υποτονική εξορυκτική δραστηριότητα θα δώσει στους χρήστες πιθανά κίνητρα για νέες επενδύσεις, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από την απασχόληση και τις εξαγωγές μαρμάρων και γρανιτών. Η προώθηση σχεδίων οργανωμένης διαχείρισης και επεξεργασίας παραπροϊόντων σε περιοχές εντατικής εκμετάλλευσης μαρμάρων, δημιουργεί προοπτικές ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων για την αξιοποίηση δευτερογενών κοιτασματολογικών πηγών ΜΕΟΠΥ και την παραγωγή προϊόντων με προστιθέμενη αξία.
Άλλοι τομείς όπου η συμμετοχή του ΙΓΜΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο είναι:
• Η οικονομοτεχνική επαναξιολόγηση και διερεύνηση παραγωγικής αξιοποίησης των περίπου 120 δημόσιων μεταλλευτικών χώρων, που αποτελούν δημόσια περιουσία, με ολοκλήρωση της κοιτασματολογικής έρευνας όπου χρειάζεται ή/και δημοπράτηση με στόχο τις επενδύσεις. Το έργο της αρμόδιας Επιτροπής ΥΠΕΚΑ-ΙΓΜΕ έχει ήδη οδηγήσει σε διεθνή δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό για την εκμίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης χαλκού και χρυσού στο ΔΜΧ Βάθης-Γερακαριού.
• Στο χωροταξικό σχεδιασμό ο οποίος θα πρέπει να έχει γνώμονα την προστασία των κοιτασμάτων από την στέρηση της δυνατότητας αξιοποίησης τους σε μακροχρόνια βάση με ένα χωροταξικό πλαίσιο στο οποίο να καθορίζονται επακριβώς οι περιοχές μεταλλευτικού ενδιαφέροντος σε εθνικό επίπεδο, να είναι συμβατά με αυτό όλα τα χωροταξικά – αναπτυξιακά πλαίσια των περιφερειών και των δήμων, και να προβλέπεται η διαδικασία αλλαγής χρήσεων γης για την αξιοποίηση εντοπισμένων εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων πρώτων υλών.
Νέοι Αναπτυξιακοί Στόχοι
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα Εθνικά Γεωλογικά Ινστιτούτα, όπως το ΙΓΜΕ, να δραστηριοποιηθούν πιο ενεργά σε θέματα χωροταξικών σχεδίων και βιώσιμων χρήσεων γης στα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή συμπεριέλαβε και πρότεινε, σε σχετική έκθεση των Βέλτιστων Πρακτικών, δύο κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν (α) στην δημιουργία ολοκληρωμένης και επικαιροποιημένης γεωχωρικής βάσης κοιτασματολογικών δεδομένων των ΟΠΥ της Ευρώπης, και (β) στην λειτουργική δικτύωση των ευρωπαϊκών γεωλογικών ινστιτούτων.
Στόχος του ΙΓΜΕ είναι, σε συνεργασία με άλλους ελληνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς, να υιοθετήσει τις νέες θεσμικές και τεχνολογικές εξελίξεις για την βελτίωση της γεωεπιστημονικής γνώσης σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της χώρας και να αυξήσει το υφιστάμενο δυναμικό σε ΟΠΥ.
Βασικά εργαλεία στην κατεύθυνση αυτή είναι η εντατικοποίηση της κοιτασματολογικής έρευνας και η δημιουργία κατάλληλων οικονομοτεχνικών συνθηκών και προϋποθέσεων για την αξιοποίηση των ελληνικών ΟΠΥ και την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης και υποθαλάσσιων μεταλλευμάτων. Η κοιτασματολογική βάση του ProMine και η στατιστική προσέγγιση που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ θα αποτελέσουν βασικά σημεία αναφοράς και θα συμβάλλουν καθοριστικά στην πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση.
Στα πλαίσια του ΕΠΑΕ/ ΕΣΠΑ το ΙΓΜΕ προτίθεται να δημιουργήσει και να εγκαταστήσει στατιστικές βάσεις πληροφορικών δεδομένων σχετικά με τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες ανάγκες ΟΠΥ σε σχέση με τις διακυμάνσεις στις αγορές των πρώτων υλών, αλλά και σχετικά στοιχεία εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας. Μία έξυπνη και λειτουργική βάση που θα στηρίζεται και θα περιλαμβάνει (α) ακριβή στατιστικά δεδομένα για την παγκόσμια παραγωγή ΟΠΥ, καθώς και μεγέθη εμπορικών εξαγωγών και εισαγωγών, και (β) αναλύσεις και έρευνες αγοράς σχετικά με τις ανάγκες, την ζήτηση, τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις, την γεωγραφική συγκέντρωση του κεφαλαίου και τις γεωπολιτικές συνθήκες. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούν να δημοσιεύονται σε ετήσια βάση σε εθνικό επίπεδο συναξιολογούμενα με τα αντίστοιχα δεδομένα της EuroStat για την άντληση πορισμάτων και έγκαιρων προβλέψεων σχετικά με επικείμενες παραγωγικές ευκαιρίες, αλλά και επερχόμενους κινδύνους και απειλές.
Η προβλεπόμενη, στο εγκεκριμένο έργο ΕΠΑΕ/ΕΣΠΑ του ΙΓΜΕ, δημιουργία διαλειτουργικής βάσης στατιστικών και κοιτασματολογικών δεδομένων, συμβατής και εναρμονισμένης με την με την οδηγία INSPIRE, θα δώσει την δυνατότητα παροχής διαχρονικών οικονομικών και διαχειριστικών αναλύσεων, καθώς και ερευνών αγοράς των ελληνικών ΜΕΟΠΥ σε σχέση με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Η προσέγγιση συστηματικότερης αποτίμησης, που συγκεκριμενοποιεί τις προϋποθέσεις και τους όρους εκμετάλλευσης αλλά και γενικότερης διαχείρισης των ΜΕΟΠΥ, θα συμβάλλει στην βραχυ – και μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας και των τοπικών κοινωνιών. Η ανάδειξη και επιλογή των αποκαλούμενων «κρίσιμων» ΜΕΟΠΥ, σε σχέση με το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο οικονομικό ενδιαφέρον, θα οδηγήσει στην διαμόρφωση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία.
Στον προγραμματικό σχεδιασμό του ΙΓΜΕ έχουν συμπεριληφθεί 12 αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Στην αιχμή του δόρατος βρίσκονται ο εντοπισμός 40 και 20 τόνων χρυσού σε κοιτασματολογικές περιοχές του Κιλκίς και των Σερρών. Επίσης συγκαταλέγονται έργα που αφορούν στην παραγωγή ειδικών νανο-σύνθετων υλικών με εφαρμογές στην περιβαλλοντική τεχνολογία και παρεμβάσεις κοιτασματολογικής αξιολόγησης «κρίσιμων» ορυκτών που εντοπίζονται στην χώρα.
Νέες επενδυτικές δυνατότητες στην Β. Ελλάδα
Το μεταλλογενετικό περιβάλλον στην Β. Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για τον σχηματισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων. Η μεταλλευτική αξία των βεβαιωμένων αποθεμάτων νικελίου, ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού, χρυσού και αργύρου στην Μακεδονία και Θράκη, με βάση την ενεργό μεταλλευτική παραγωγή, τις επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων, ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ. Ένα πολύ μικρό μέρος της αξίας αυτής αξιοποιείται σήμερα παραγωγικά. Τα δυναμικά αποθέματα που φιλοξενούντα στις υπάρχουσες μεταλλευτικές αλλά και σε νέες περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος είναι σε θέση να πολλαπλασιάσουν το προαναφερόμενο οικονομικό μέγεθος. Είναι άλλωστε διαπιστωμένο ότι η ακαθάριστη αξία του μεταλλικού περιεχομένου στο σύνολο των μετρημένων αποθεμάτων ανέρχεται περίπου σε 80 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα και ειδικότερα την Β. Ελλάδα μία από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης ικανή να αποτελέσει σταθερή πλουτοπαραγωγική πηγή ΜΕΜΟ (Μη Ενεργειακά Μεταλλικά Ορυκτά) και να συμβάλλει στην βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Το βεβαιωμένο αποθεματικά δυναμικό 420 περίπου τόνων χρυσού στην Μακεδονία και Θράκη αποτελεί κυρίαρχο οικονομικό στόχο. Στην κατεύθυνση αυτή η παραγωγική αξιοποίηση τριών κοιτασματολογικών περιοχών χρυσού, αργύρου, χαλκού και άλλων βασικών μετάλλων αποτελούν τις σημαντικότερες μεταλλευτικές επενδύσεις που εξελίσσονται σήμερα στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, στην ΒΑ Χαλκιδική προβλέπεται η εκμετάλλευση των 240 τόνων χρυσού αλλά και σημαντικών βεβαιωμένων αποθεμάτων αργύρου, χαλκού, μολύβδου και ψευδαργύρου από τα κοιτάσματα Ολυμπιάδας, Στρατωνίου/ Στρατονίκης και Σκουριών. Η εξελισσόμενη επένδυση ανέρχεται σε 2,8 δις. ευρώ και σχεδιάζει να δημιουργήσει 1.500 άμεσες και 6.000 έμμεσες θέσεις απασχόλησης. Με την πλέον των 20 δισ. ευρώ τρέχουσα ακαθάριστη μεταλλευτική αξία η ΒΑ Χαλκιδική αποτελεί πραγματικά μία βιώσιμη και δυναμική «πλουτοπαραγωγική δεξαμενή» μετάλλων, ικανή να αυξήσει ακόμη περισσότερο τα σημερινά γνωστά της αποθέματα.
Με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις αλλά και τα αποτελέσματα των κοιτασματολογικών προγραμμάτων που υλοποίησε το ΙΓΜΕ στο Γ’ Κ.Π.Σ. και στο παρελθόν για 50 και πλέον χρόνια, προκύπτουν συγκεκριμένες προτάσεις έργων που στοχεύουν στην βέλτιστη αξιοποίηση και την βιώσιμη εκμετάλλευση επιλεγμένων ΜΕΟΠΥ της χώρας, για τις οποίες υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και δυνατότητες για την εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Εντάσσονται κοιτασματολογικοί στόχοι που βρίσκονται στο επίκεντρο του μεταλλευτικού και λατομικού ενδιαφέροντος και χρήζουν συστηματικότερης παραγωγικής προσέγγισης, με όρους ορθολογικής εκμετάλλευσης, για να στηρίξουν την βιώσιμη λειτουργία της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις νέων επενδύσεων.
Στον σχετικό προγραμματικό σχεδιασμό του Ινστιτούτου έχουν συμπεριληφθεί 12 αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Τα αποτελέσματα αναμένεται να προσθέσουν σημαντικά και σε πολλές περιπτώσεις μετρήσιμα μεγέθη οικονομικής και κοινωνικής αξίας, σε σχέση πάντοτε με το υφιστάμενο πλουτοπαραγωγικό δυναμικό των ΜΕΟΠΥ της χώρας, αλλά πάντως σε κάθε περίπτωση θα αυξήσουν σημαντικά τη γνωσιακή βάση για τα δυναμικά αποθέματα και τις προοπτικές αξιοποίησης των ελληνικών ΜΕΟΠΥ.
Όπως προαναφέρθηκε η ακαθάριστη αξία των βεβαιωμένων μεταλλευμάτων ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού, χρυσού και αργύρου στην Ελλάδα, με βάση τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων, ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ, ενώ τα δυναμικά αποθέματα που φιλοξενούντα στις υπάρχουσες μεταλλευτικές αλλά και σε νέες περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος είναι σε θέση να πολλαπλασιάσουν το προαναφερόμενο οικονομικό μέγεθος. Τα συγκεκριμένα αποθέματα εντοπίζονται κυρίως σε κοιτάσματα της ΒΑ Χαλκιδικής (Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Σκουριές) και Θράκης (Πέραμα, Σάππες), επενδυτικά σχέδια για την παραγωγική αξιοποίηση των οποίων βρίσκονται σε εξέλιξη. Η προαναφερόμενη μεταλλευτική αξία μπορεί να αυξηθεί θεαματικά με βάση το νέο κοιτασματολογικό δυναμικό (συμπεριλαμβανομένης της δυναμικής παρουσίας σπανίων ή άλλων «κρίσιμων» μετάλλων) των περίπου 15-20% πρόσθετων αποθεμάτων, που αναμένεται να προκύψει στο πλαίσιο εκτέλεσης του ήδη εγκεκριμένου ερευνητικού έργου του ΙΓΜΕ. Εκτιμάται ότι η ανάδειξη δύο τουλάχιστον επενδυτικών ευκαιριών παραγωγικής αξιοποίησης κοιτασμάτων βασικών και πολύτιμων μετάλλων θα δημιουργήσει περισσότερες από 500 νέες θέσεις εργασίας άμεσης απασχόλησης. Βέβαια η αναπτυξιακή δυναμική και προστιθέμενη αξία των όποιων επενδυτικών εξελίξεων προκύψουν συνδέεται απόλυτα με την άμεση παραγωγική εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων στην Χαλκιδική και την Θράκη.
Η πραγματοποίηση των σημαντικών επενδυτικών σχεδίων στις συγκεκριμένες περιοχές αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα για την κοιτασματολογική αξιολόγηση και τις προοπτικές οικονομικής αξιοποίησης νέων μεταλλευμάτων βασικών και πολύτιμων μετάλλων της χώρας.
Με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο η Β. Ελλάδα είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης και μπορεί να αποτελέσει σταθερή μεταλλευτική πηγή για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Επιπλέον ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι σε θέση να συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση εντατικότερης και αποτελεσματικότερης εκμετάλλευσης ενδοευρωπαϊκών πηγών ΜΕΟΠΥ.
Συμπεράσματα
Η ελληνική εξορυκτική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό οικονομικό παράγοντα για τη χώρα, με διαχρονική συμμετοχή στην αναπτυξιακή διαδικασία καθώς επίσης και δομικό στοιχείο απαραίτητο για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη πολλών άλλων κλάδων της εθνικής οικονομίας, προμηθεύοντας πρώτες ύλες για τις ανάγκες τόσο της ελληνικής βιομηχανίας όσο και της καθημερινής ζωής. Η κοιτασματολογική βιωσιμότητα εκμεταλλεύσιμων εμφανίσεων προσοδοφόρων ορυκτών διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα πρώτων υλών για την εγχώρια και τη διεθνή αγορά, ενισχύει την ανταγωνιστικότητά της χώρας για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και διευρύνει παραπέρα τις αναπτυξιακές της δυνατότητες και προοπτικές. Στην κατεύθυνση αυτή, συμβάλλουν καθοριστικά η ολοκληρωμένη γεωλογική γνώση, οι καινοτόμες τεχνολογίες κοιτασματολογικής έρευνας και το υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης
Είναι πλέον απαραίτητο να προσδιορισθούν οι στρατηγικές επιλογές για το μέλλον, να οριοθετηθεί και να χαραχθεί ο «οδικός χάρτης» βέλτιστης αξιοποίησης και βιώσιμης εκμετάλλευσης συγκεκριμένων ΟΠΥ, με χαρακτηριστικά εθνικού ή/και περιφερειακού συγκριτικού πλεονεκτήματος και υπεροχής για την Ελλάδα, και να διασφαλιστεί η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μακροπρόθεσμα. Στις όποιες οικονόμο-τεχνικές εκτιμήσεις, στρατηγικό σχεδιασμό και επενδυτική σκοπιμότητα θα πρέπει να συνυπολογισθούν και οι ανεπιθύμητοι παράγοντες, που επηρεάζουν αρνητικά τη μεταλλευτική δραστηριότητα και έρευνα της χώρας, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαθέτει η Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες.
Είναι βέβαιο πως η καθυστέρηση στην αξιοποίηση βιώσιμων πλουτοπαραγωγικών πηγών, όπως είναι τα ορυκτά αφαιρούν την δυνατότητα της χώρας να αλλάξει ριζικά τα σημερινά αναπτυξιακά της δεδομένα εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Η νέα αυτή πρωτοβουλία επαναφέρει στο επίκεντρο του αναπτυξιακού ενδιαφέροντος την αξιοποίηση των ΜΕΟΠΥ. Στο πλαίσιο αυτό συστήθηκαν ομάδες εργασίας για την ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών τόσο σε θέματα χρήσεων γης, όσο και μεταλλευτικής νομοθεσίας και γεωλογικής γνώσης αλλά και για την επιλογή ορυκτών που θεωρούνται κρίσιμα για την Ευρώπη.
Στα βασικά συμπεράσματα περιλαμβάνονται:
• η ανάγκη για την ανάδειξη ευρωπαϊκής πολιτικής και στρατηγικής για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) που θα διασφαλίζει την επαρκή διάθεση ορυκτών τόσο από εισαγωγές αλλά κυρίως από ενδογενείς πηγές
• η ανάγκη για την καθιέρωση συγκεκριμένων εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πολιτικών που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση σε γεωλογικά αποθέματα ΟΠΥ με κοιτασματολογικό ενδιαφέρον
• η ανάγκη προώθησης πολιτικών χρήσεων γης που λαμβάνουν υπόψη τους τις περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος
• η ανάγκη υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών στις χρονικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες αδειοδότησης κυρίως στις περιπτώσεις που αφορούν σημαντικές επενδυτικές δραστηριότητες
• η επιλογή 14 κρίσιμων ΟΠΥ για την Ευρώπη μεταξύ των 41 που αρχικά αξιολογήθηκαν. Οι 14 ορυκτές πρώτες ύλες που χαρακτηρίστηκαν από σχετική ομάδα μελέτης της ΕΕ ως κρίσιμες, είναι: (Sb (Αντιμόνιο), Be (Βηρύλλιο), Co (Κοβάλτιο), Ga (Γάλλιο), Ge (Γερμάνιο)Ίνδιο), Mg (Μαγνήσιο), Nb (Νιόβιο), PGE (Πλατινοειδή μέταλλα), REE (Sb (Αντιμόνιο), Be (Βηρύλλιο), Co (Κοβάλτιο), Ga (Γάλλιο), Ge (Γερμάνιο), In (Σπάνιες γαίες), Ta (Ταντάλιο), Sn (Κασσίτερος), φθορίτης, γραφίτης.
Η συμμετοχή του ΙΓΜΕ στα Ευρωπαϊκά προγράμματα
Το ΙΓΜΕ συμμετέχει στα Ευρωπαϊκά προγράμματα:
α) PROMINE Nano-particle products from new mineral resources in Europe. Σκοπός του είναι να περιορίσει το αρνητικό ισοζύγιο της Ε.Ε. στην εμπορική διακίνηση μεταλλικών πρώτων υλών σε συνδυασμό με την τεχνολογική και παραγωγική ανάπτυξη, αλλά και την βιομηχανική διάθεση 5 νέων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Παράλληλα με την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων κοιτασματολογικής έρευνας και εκμετάλλευσης, καθώς και επαναξιοποίησης των αποβλήτων έχει στόχο να αυξήσει το διαθέσιμο μεταλλευτικό δυναμικό της Ευρώπης, να ενισχύσει την προ-ανταγωνιστική της ετοιμότητα και να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Το ΙΓΜΕ συμμετέχει ενεργά, με το σύνολο των ερευνητικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων να επικεντρώνονται σε μεταλλευτικά κέντρα με δυναμική παραγωγική παρουσία και ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα οι νέες προτεινόμενες μέθοδοι κοιτασματολογικής έρευνας για τον εντοπισμό πολυμεταλλικών συγκεντρώσεων και μεταλλοφοριών πορφυρικού χαλκού-χρυσού σε μεγάλο βάθος θα εκτελεστούν ευρύτερα σε περιοχές της ΒΑ Χαλκιδικής αλλά και σε μεταλλοφόρες περιοχές επιθερμικού χρυσού στην Θράκη. Στο πλαίσιο της τρέχουσας μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή Στρατωνίου-Στρατονίκης θα αναπτυχθούν και θα εφαρμοσθούν καινοτόμες τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης των αποβλήτων σε μια προοπτική αξιοποίησης τους για την παραγωγή «νάνο-πυριτικών» προϊόντων.
β) SARMa - Sustainable Aggregates Resource Management - Βιώσιμη Διαχείριση και Βέλτιστες Πρακτικές Εκμετάλλευσης Αδρανών Υλικών.
Το ΙΓΜΕ ήταν υπεύθυνο για τις ερευνητικές εργασίες που αφορούν στον καθορισμό βέλτιστων πρακτικών εκμετάλλευσης και κοιτασματολογικής βιωσιμότητας των αδρανών υλικών, στον περιορισμό των παράνομων εξορυκτικών δραστηριοτήτων και εμπορικής αξιοποίησης των λατομικών και άλλων απορριμμάτων. Επίσης παρείχε επιστημονικά δεδομένα για τα ελληνικά λατομεία αδρανών υλικών, σε συγκεκριμένο αριθμό των οποίων πραγματοποιήθηκε πιλοτική εφαρμογή της μεθοδολογίας SARMa. Την περίοδο αυτή ολοκληρώνονται οι εκθέσεις του έργου, ενώ ήδη υπάρχει διαθέσιμο ο Οδηγός/Εγχειρίδιο Βέλτιστων Πρακτικών Εκμετάλλευσης Αδρανών Υλικών που συνέταξε το ΙΓΜΕ.
Ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας και ο ρόλος του ΙΓΜΕ
Η Ελλάδα κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια και Ευρωπαϊκή αγορά όσον αφορά συγκεκριμένες Ο.Π.Υ., όπου στις πρώτες θέσεις μαζί με τα αδρανή υλικά και τα μάρμαρα βρίσκονται οι βωξίτες, τα σιδηρονικελιούχα, οι ποζολάνες, ο μπεντονίτης, ο περλίτης, ο γύψος και η κίσσηρις.
Το ΙΓΜΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την έρευνα των ΜΕΟΠΥ τόσο στον τομέα της βασικής όσο και της κοιτασματολογικής – μεταλλευτικής έρευνας. Τα διαθέσιμα δεδομένα για τις περισσότερες ΜΕΟΠΥ τεκμηριώνουν σε μεγάλο βαθμό το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για την περαιτέρω πλουτοπαραγωγική τους αξιοποίηση.
Σχετικά με τα μεταλλικά ορυκτά οι μεταλλογενετικές περιοχές όπως και τα οικονομοτεχνικά μεγέθη των κυριότερων μεταλλικών ορυκτών της χώρας αποτελούν τις «εν δυνάμει» πρώτες ύλες εξορυκτικής, μεταλλευτικής και μεταλλουργικής δραστηριότητας. Τα μεταλλικά ορυκτά συνδέονται με συγκεκριμένους κοιτασματολογικούς τύπους, γεγονός που διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές τους προοπτικές.
Ως στρατηγικές επιλογές αξιοποίησης μεταλλικών ορυκτών θεωρούνται οι ακόλουθες:
1. Τα αποθέματα των 160 εκατ. τόνων σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων, με μέση περιεκτικότητα 0,87 % Ni, χαρακτηρίζονται «εν δυνάμει» αξιοποιήσιμα κοιτάσματα στην βάση εφαρμογής καινοτόμων υδρομεταλλουργικών μεθόδων.
2. Η υλοποίηση διαχρονικής ερευνητικής δραστηριότητας για τον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων βωξίτη αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την διασφάλιση βιώσιμου αποθεματικού δυναμικού και παραγωγικής σταθερότητας.
3. Η αύξηση των αποθεμάτων και η παραγωγή νέων υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας προϊόντων διασφαλίζει την λειτουργική βιωσιμότητα της τρέχουσας εξορυκτικής δραστηριότητας και διατηρεί την ανταγωνιστική θέση της χώρας στην αγορά λευκολίθου.
4. Η κοιτασματολογική βιωσιμότητα, η οικονομοτεχνική αναβάθμιση και η παραγωγική εκμετάλλευση μικτών θειούχων βασικών μετάλλων (Pb, Zn, Cu, Ag) είναι θέμα και αντικείμενο προτεραιότητας, και στρατηγικής σημασίας για την χώρα.
5. Ο χρυσός αποτελεί στρατηγικής σημασίας ΟΠΥ για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και παραμένει στις προτεραιότητες κοιτασματολογικής έρευνας του ΙΓΜΕ στα επόμενα χρόνια.
6. Ορισμένες κρίσιμες ΟΠΥ, όπως είναι το αντιμόνιο, οι σπάνιες γαίες και τα πλατινοειδή απαντώνται στην χώρα μας και μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κοιτασματολογικής έρευνας και οικονομικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων και των δευτερογενών πηγών, με δεδομένη την προστιθέμενη αναπτυξιακή τους αξία. Πρόσφατα εγκρίθηκε το Ευρωπαϊκό έργο EURARE, με συμμετοχή του Ε.Μ.Π. και του ΙΓΜΕ, με στόχο την παραγωγική αξιοποίηση των κοιτασμάτων σπανίων γαιών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Σχετικά με τα Βιομηχανικά ορυκτά, στις Εσωτερικές Ελληνίδες έχουν εντοπιστεί σημαντικές εμφανίσεις/κοιτάσματα ολιβίνη, αστρίων, χαλαζία, βολλαστονίτη, γρανατών, κυανίτη, γραφίτη, τάλκη, βερμικουλίτη, μαγνησίτη, ποζολάνης, κίσσηρης, περλίτη, ζεολίθων, μπεντονίτη, καολίνη κλπ.
Το ΙΓΜΕ έχει διαχρονικά πραγματοποιήσει εκτεταμένες ερευνητικές δραστηριότητες και εκπονήσει σχετικές μελέτες εφαρμογής σε θέματα οικονομοτεχνικής προσέγγισης, ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών και νέων βιομηχανικών χρήσεων για συγκεκριμένα βιομηχανικά ορυκτά.
Σε κάθε περίπτωση οι προγραμματικές πρωτοβουλίες του ΙΓΜΕ στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων αλλά και των πρόσφατων έργων του Γ’ Κ.Π.Σ. έχουν αναδείξει νέα αποθεματικά δεδομένα, δυνατότητες αξιοποίησης σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και γενικά νέες προοπτικές βιώσιμης εκμετάλλευσης και διαχείρισης.
Η παραγωγή υλικών υψηλής προστιθέμενης αξίας (νανοσύνθετων υλικών) από μπεντονιτικές αργίλους με/ή χωρίς προσθήκη ζεολίθων, δημιουργεί ευνοϊκές οικονομικές προϋποθέσεις για καινοτόμες επενδυτικές πρωτοβουλίες σε νέες τεχνολογικές εφαρμογές προστασίας του περιβάλλοντος με ετήσιο αναπτυξιακό ρυθμό από 10-20%.
Όσον αφορά τα μάρμαρα και τους δομικούς λίθους αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελούν έναν από τους λίγους τομείς της οικονομίας της χώρας που μπορεί να ανταγωνισθεί τις διεθνείς αγορές.
Με βάση την καταγραφή του ΙΓΜΕ, στον Άτλαντα Αδρανών Υλικών περιλαμβάνονται 190 ενεργά λατομεία. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αδρανών πετρωμάτων είναι ασβεστολιθικής σύστασης και χρησιμοποιείται για σκυρόδεμα, όπου η συμμετοχή τους ανέρχεται σε ποσοστό έως και 80% της μάζας του.
Όσον αφορά στα απορρίμματα από τη μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα, τα οποία συνιστούν στην πραγματικότητα «ανθρωπογενή κοιτάσματα», υπάρχει σαφές πεδίο αξιοποίησης των στερεών απορριμμάτων σε δύο τουλάχιστον σημαντικές και αναπτυσσόμενες αγορές: α) την παραγωγή κονιοποιημένων προϊόντων για χρήση στην αγορά των πληρωτικών, και β) την παραγωγή έτοιμων κονιαμάτων.
Σημειώνεται ότι τα παραπάνω προϊόντα έχουν μεγάλη προστιθέμενη αξία. Παράλληλα είναι δυνατή η χρήση και εφαρμογή, κατά περίπτωση, των στείρων από την εξόρυξη των μαρμάρων για την παραγωγή αδρανών για σκυρόδεμα. Το ΙΓΜΕ, στο πλαίσιο του Γ΄ΚΠΣ εντόπισε περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σχετικών με τις παραπάνω προαναφερθείσες κύριες εφαρμογές (προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία, έτοιμα κονιάματα, αδρανή).
Η οικονομοτεχνική προσέγγιση διακοσμητικών πετρωμάτων σε περιοχές με σχετικά ήπια – υποτονική εξορυκτική δραστηριότητα θα δώσει στους χρήστες πιθανά κίνητρα για νέες επενδύσεις, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από την απασχόληση και τις εξαγωγές μαρμάρων και γρανιτών. Η προώθηση σχεδίων οργανωμένης διαχείρισης και επεξεργασίας παραπροϊόντων σε περιοχές εντατικής εκμετάλλευσης μαρμάρων, δημιουργεί προοπτικές ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων για την αξιοποίηση δευτερογενών κοιτασματολογικών πηγών ΜΕΟΠΥ και την παραγωγή προϊόντων με προστιθέμενη αξία.
Άλλοι τομείς όπου η συμμετοχή του ΙΓΜΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο είναι:
• Η οικονομοτεχνική επαναξιολόγηση και διερεύνηση παραγωγικής αξιοποίησης των περίπου 120 δημόσιων μεταλλευτικών χώρων, που αποτελούν δημόσια περιουσία, με ολοκλήρωση της κοιτασματολογικής έρευνας όπου χρειάζεται ή/και δημοπράτηση με στόχο τις επενδύσεις. Το έργο της αρμόδιας Επιτροπής ΥΠΕΚΑ-ΙΓΜΕ έχει ήδη οδηγήσει σε διεθνή δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό για την εκμίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης χαλκού και χρυσού στο ΔΜΧ Βάθης-Γερακαριού.
• Στο χωροταξικό σχεδιασμό ο οποίος θα πρέπει να έχει γνώμονα την προστασία των κοιτασμάτων από την στέρηση της δυνατότητας αξιοποίησης τους σε μακροχρόνια βάση με ένα χωροταξικό πλαίσιο στο οποίο να καθορίζονται επακριβώς οι περιοχές μεταλλευτικού ενδιαφέροντος σε εθνικό επίπεδο, να είναι συμβατά με αυτό όλα τα χωροταξικά – αναπτυξιακά πλαίσια των περιφερειών και των δήμων, και να προβλέπεται η διαδικασία αλλαγής χρήσεων γης για την αξιοποίηση εντοπισμένων εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων πρώτων υλών.
Νέοι Αναπτυξιακοί Στόχοι
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τα Εθνικά Γεωλογικά Ινστιτούτα, όπως το ΙΓΜΕ, να δραστηριοποιηθούν πιο ενεργά σε θέματα χωροταξικών σχεδίων και βιώσιμων χρήσεων γης στα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή συμπεριέλαβε και πρότεινε, σε σχετική έκθεση των Βέλτιστων Πρακτικών, δύο κατευθυντήριες γραμμές που αφορούν (α) στην δημιουργία ολοκληρωμένης και επικαιροποιημένης γεωχωρικής βάσης κοιτασματολογικών δεδομένων των ΟΠΥ της Ευρώπης, και (β) στην λειτουργική δικτύωση των ευρωπαϊκών γεωλογικών ινστιτούτων.
Στόχος του ΙΓΜΕ είναι, σε συνεργασία με άλλους ελληνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς, να υιοθετήσει τις νέες θεσμικές και τεχνολογικές εξελίξεις για την βελτίωση της γεωεπιστημονικής γνώσης σχετικά με τον ορυκτό πλούτο της χώρας και να αυξήσει το υφιστάμενο δυναμικό σε ΟΠΥ.
Βασικά εργαλεία στην κατεύθυνση αυτή είναι η εντατικοποίηση της κοιτασματολογικής έρευνας και η δημιουργία κατάλληλων οικονομοτεχνικών συνθηκών και προϋποθέσεων για την αξιοποίηση των ελληνικών ΟΠΥ και την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης και υποθαλάσσιων μεταλλευμάτων. Η κοιτασματολογική βάση του ProMine και η στατιστική προσέγγιση που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ θα αποτελέσουν βασικά σημεία αναφοράς και θα συμβάλλουν καθοριστικά στην πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση.
Στα πλαίσια του ΕΠΑΕ/ ΕΣΠΑ το ΙΓΜΕ προτίθεται να δημιουργήσει και να εγκαταστήσει στατιστικές βάσεις πληροφορικών δεδομένων σχετικά με τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες ανάγκες ΟΠΥ σε σχέση με τις διακυμάνσεις στις αγορές των πρώτων υλών, αλλά και σχετικά στοιχεία εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας. Μία έξυπνη και λειτουργική βάση που θα στηρίζεται και θα περιλαμβάνει (α) ακριβή στατιστικά δεδομένα για την παγκόσμια παραγωγή ΟΠΥ, καθώς και μεγέθη εμπορικών εξαγωγών και εισαγωγών, και (β) αναλύσεις και έρευνες αγοράς σχετικά με τις ανάγκες, την ζήτηση, τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις, την γεωγραφική συγκέντρωση του κεφαλαίου και τις γεωπολιτικές συνθήκες. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούν να δημοσιεύονται σε ετήσια βάση σε εθνικό επίπεδο συναξιολογούμενα με τα αντίστοιχα δεδομένα της EuroStat για την άντληση πορισμάτων και έγκαιρων προβλέψεων σχετικά με επικείμενες παραγωγικές ευκαιρίες, αλλά και επερχόμενους κινδύνους και απειλές.
Η προβλεπόμενη, στο εγκεκριμένο έργο ΕΠΑΕ/ΕΣΠΑ του ΙΓΜΕ, δημιουργία διαλειτουργικής βάσης στατιστικών και κοιτασματολογικών δεδομένων, συμβατής και εναρμονισμένης με την με την οδηγία INSPIRE, θα δώσει την δυνατότητα παροχής διαχρονικών οικονομικών και διαχειριστικών αναλύσεων, καθώς και ερευνών αγοράς των ελληνικών ΜΕΟΠΥ σε σχέση με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Η προσέγγιση συστηματικότερης αποτίμησης, που συγκεκριμενοποιεί τις προϋποθέσεις και τους όρους εκμετάλλευσης αλλά και γενικότερης διαχείρισης των ΜΕΟΠΥ, θα συμβάλλει στην βραχυ – και μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη της Περιφέρειας και των τοπικών κοινωνιών. Η ανάδειξη και επιλογή των αποκαλούμενων «κρίσιμων» ΜΕΟΠΥ, σε σχέση με το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο οικονομικό ενδιαφέρον, θα οδηγήσει στην διαμόρφωση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία.
Στον προγραμματικό σχεδιασμό του ΙΓΜΕ έχουν συμπεριληφθεί 12 αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Στην αιχμή του δόρατος βρίσκονται ο εντοπισμός 40 και 20 τόνων χρυσού σε κοιτασματολογικές περιοχές του Κιλκίς και των Σερρών. Επίσης συγκαταλέγονται έργα που αφορούν στην παραγωγή ειδικών νανο-σύνθετων υλικών με εφαρμογές στην περιβαλλοντική τεχνολογία και παρεμβάσεις κοιτασματολογικής αξιολόγησης «κρίσιμων» ορυκτών που εντοπίζονται στην χώρα.
Νέες επενδυτικές δυνατότητες στην Β. Ελλάδα
Το μεταλλογενετικό περιβάλλον στην Β. Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για τον σχηματισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων. Η μεταλλευτική αξία των βεβαιωμένων αποθεμάτων νικελίου, ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού, χρυσού και αργύρου στην Μακεδονία και Θράκη, με βάση την ενεργό μεταλλευτική παραγωγή, τις επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων, ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ. Ένα πολύ μικρό μέρος της αξίας αυτής αξιοποιείται σήμερα παραγωγικά. Τα δυναμικά αποθέματα που φιλοξενούντα στις υπάρχουσες μεταλλευτικές αλλά και σε νέες περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος είναι σε θέση να πολλαπλασιάσουν το προαναφερόμενο οικονομικό μέγεθος. Είναι άλλωστε διαπιστωμένο ότι η ακαθάριστη αξία του μεταλλικού περιεχομένου στο σύνολο των μετρημένων αποθεμάτων ανέρχεται περίπου σε 80 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα και ειδικότερα την Β. Ελλάδα μία από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης ικανή να αποτελέσει σταθερή πλουτοπαραγωγική πηγή ΜΕΜΟ (Μη Ενεργειακά Μεταλλικά Ορυκτά) και να συμβάλλει στην βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Το βεβαιωμένο αποθεματικά δυναμικό 420 περίπου τόνων χρυσού στην Μακεδονία και Θράκη αποτελεί κυρίαρχο οικονομικό στόχο. Στην κατεύθυνση αυτή η παραγωγική αξιοποίηση τριών κοιτασματολογικών περιοχών χρυσού, αργύρου, χαλκού και άλλων βασικών μετάλλων αποτελούν τις σημαντικότερες μεταλλευτικές επενδύσεις που εξελίσσονται σήμερα στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, στην ΒΑ Χαλκιδική προβλέπεται η εκμετάλλευση των 240 τόνων χρυσού αλλά και σημαντικών βεβαιωμένων αποθεμάτων αργύρου, χαλκού, μολύβδου και ψευδαργύρου από τα κοιτάσματα Ολυμπιάδας, Στρατωνίου/ Στρατονίκης και Σκουριών. Η εξελισσόμενη επένδυση ανέρχεται σε 2,8 δις. ευρώ και σχεδιάζει να δημιουργήσει 1.500 άμεσες και 6.000 έμμεσες θέσεις απασχόλησης. Με την πλέον των 20 δισ. ευρώ τρέχουσα ακαθάριστη μεταλλευτική αξία η ΒΑ Χαλκιδική αποτελεί πραγματικά μία βιώσιμη και δυναμική «πλουτοπαραγωγική δεξαμενή» μετάλλων, ικανή να αυξήσει ακόμη περισσότερο τα σημερινά γνωστά της αποθέματα.
Με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις αλλά και τα αποτελέσματα των κοιτασματολογικών προγραμμάτων που υλοποίησε το ΙΓΜΕ στο Γ’ Κ.Π.Σ. και στο παρελθόν για 50 και πλέον χρόνια, προκύπτουν συγκεκριμένες προτάσεις έργων που στοχεύουν στην βέλτιστη αξιοποίηση και την βιώσιμη εκμετάλλευση επιλεγμένων ΜΕΟΠΥ της χώρας, για τις οποίες υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και δυνατότητες για την εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Εντάσσονται κοιτασματολογικοί στόχοι που βρίσκονται στο επίκεντρο του μεταλλευτικού και λατομικού ενδιαφέροντος και χρήζουν συστηματικότερης παραγωγικής προσέγγισης, με όρους ορθολογικής εκμετάλλευσης, για να στηρίξουν την βιώσιμη λειτουργία της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις νέων επενδύσεων.
Στον σχετικό προγραμματικό σχεδιασμό του Ινστιτούτου έχουν συμπεριληφθεί 12 αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Τα αποτελέσματα αναμένεται να προσθέσουν σημαντικά και σε πολλές περιπτώσεις μετρήσιμα μεγέθη οικονομικής και κοινωνικής αξίας, σε σχέση πάντοτε με το υφιστάμενο πλουτοπαραγωγικό δυναμικό των ΜΕΟΠΥ της χώρας, αλλά πάντως σε κάθε περίπτωση θα αυξήσουν σημαντικά τη γνωσιακή βάση για τα δυναμικά αποθέματα και τις προοπτικές αξιοποίησης των ελληνικών ΜΕΟΠΥ.
Όπως προαναφέρθηκε η ακαθάριστη αξία των βεβαιωμένων μεταλλευμάτων ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού, χρυσού και αργύρου στην Ελλάδα, με βάση τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων, ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ, ενώ τα δυναμικά αποθέματα που φιλοξενούντα στις υπάρχουσες μεταλλευτικές αλλά και σε νέες περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος είναι σε θέση να πολλαπλασιάσουν το προαναφερόμενο οικονομικό μέγεθος. Τα συγκεκριμένα αποθέματα εντοπίζονται κυρίως σε κοιτάσματα της ΒΑ Χαλκιδικής (Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Σκουριές) και Θράκης (Πέραμα, Σάππες), επενδυτικά σχέδια για την παραγωγική αξιοποίηση των οποίων βρίσκονται σε εξέλιξη. Η προαναφερόμενη μεταλλευτική αξία μπορεί να αυξηθεί θεαματικά με βάση το νέο κοιτασματολογικό δυναμικό (συμπεριλαμβανομένης της δυναμικής παρουσίας σπανίων ή άλλων «κρίσιμων» μετάλλων) των περίπου 15-20% πρόσθετων αποθεμάτων, που αναμένεται να προκύψει στο πλαίσιο εκτέλεσης του ήδη εγκεκριμένου ερευνητικού έργου του ΙΓΜΕ. Εκτιμάται ότι η ανάδειξη δύο τουλάχιστον επενδυτικών ευκαιριών παραγωγικής αξιοποίησης κοιτασμάτων βασικών και πολύτιμων μετάλλων θα δημιουργήσει περισσότερες από 500 νέες θέσεις εργασίας άμεσης απασχόλησης. Βέβαια η αναπτυξιακή δυναμική και προστιθέμενη αξία των όποιων επενδυτικών εξελίξεων προκύψουν συνδέεται απόλυτα με την άμεση παραγωγική εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων στην Χαλκιδική και την Θράκη.
Η πραγματοποίηση των σημαντικών επενδυτικών σχεδίων στις συγκεκριμένες περιοχές αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα για την κοιτασματολογική αξιολόγηση και τις προοπτικές οικονομικής αξιοποίησης νέων μεταλλευμάτων βασικών και πολύτιμων μετάλλων της χώρας.
Με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο η Β. Ελλάδα είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης και μπορεί να αποτελέσει σταθερή μεταλλευτική πηγή για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Επιπλέον ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι σε θέση να συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση εντατικότερης και αποτελεσματικότερης εκμετάλλευσης ενδοευρωπαϊκών πηγών ΜΕΟΠΥ.
Συμπεράσματα
Η ελληνική εξορυκτική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό οικονομικό παράγοντα για τη χώρα, με διαχρονική συμμετοχή στην αναπτυξιακή διαδικασία καθώς επίσης και δομικό στοιχείο απαραίτητο για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη πολλών άλλων κλάδων της εθνικής οικονομίας, προμηθεύοντας πρώτες ύλες για τις ανάγκες τόσο της ελληνικής βιομηχανίας όσο και της καθημερινής ζωής. Η κοιτασματολογική βιωσιμότητα εκμεταλλεύσιμων εμφανίσεων προσοδοφόρων ορυκτών διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα πρώτων υλών για την εγχώρια και τη διεθνή αγορά, ενισχύει την ανταγωνιστικότητά της χώρας για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και διευρύνει παραπέρα τις αναπτυξιακές της δυνατότητες και προοπτικές. Στην κατεύθυνση αυτή, συμβάλλουν καθοριστικά η ολοκληρωμένη γεωλογική γνώση, οι καινοτόμες τεχνολογίες κοιτασματολογικής έρευνας και το υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης
Είναι πλέον απαραίτητο να προσδιορισθούν οι στρατηγικές επιλογές για το μέλλον, να οριοθετηθεί και να χαραχθεί ο «οδικός χάρτης» βέλτιστης αξιοποίησης και βιώσιμης εκμετάλλευσης συγκεκριμένων ΟΠΥ, με χαρακτηριστικά εθνικού ή/και περιφερειακού συγκριτικού πλεονεκτήματος και υπεροχής για την Ελλάδα, και να διασφαλιστεί η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μακροπρόθεσμα. Στις όποιες οικονόμο-τεχνικές εκτιμήσεις, στρατηγικό σχεδιασμό και επενδυτική σκοπιμότητα θα πρέπει να συνυπολογισθούν και οι ανεπιθύμητοι παράγοντες, που επηρεάζουν αρνητικά τη μεταλλευτική δραστηριότητα και έρευνα της χώρας, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαθέτει η Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες.
Είναι βέβαιο πως η καθυστέρηση στην αξιοποίηση βιώσιμων πλουτοπαραγωγικών πηγών, όπως είναι τα ορυκτά αφαιρούν την δυνατότητα της χώρας να αλλάξει ριζικά τα σημερινά αναπτυξιακά της δεδομένα εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
