Στο ψευτοδίλημμα Μεταλλεία ή Όχι, η απάντηση είναι Απασχόληση, Συνοχή, Πρόοδος, Πολιτισμός και καθαρό Περιβάλλον

Τα ορυκτά παράγουν πλούτο, δημιουργούν απασχόληση, προσφέρουν «καθημερινές» πρώτες ύλες και προστατεύουν το περιβάλλον. Καλύπτουν βασικές κοινωνικές ανάγκες και προσθέτουν αναπτυξιακή αξία στο σύνολο της παραγωγικής οικονομίας. Γενικά συνεισφέρουν στην ευημερία και την πρόοδο, απελευθερώνουν εξωστρεφείς επιχειρηματικές δυνάμεις, περιορίζουν την υποβάθμιση και την ύφεση, και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την εθνικά αυτοδύναμη και ανεξάρτητη παρουσία της χώρας.

Η συμβολή αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου στην απασχόληση και την παραγωγική οικονομία αναδεικνύεται και αποδεικνύεται και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, στους τομείς εξόρυξης μεταλλικών ορυκτών   δραστηριοποιούνται σήμερα 250 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (μεταξύ αυτών 3 μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες του κλάδου), με συνολική κεφαλοποίηση που ανέρχεται σε 96 δισ. ευρώ και απασχόληση 415.000 εργαζομένων. Παρά το γεγονός αυτό, η Ευρώπη παράγει σήμερα το 8% ενώ καταναλώνει περίπου 30% της παγκόσμιας παραγωγής μετάλλων. Είναι λοιπόν απαραίτητο να ενταθεί η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων προς όφελος της μεταποιητικής βιομηχανίας, της οικονομικής ανάπτυξης και των καθημερινών αναγκών των πολιτών. Στην περίπτωση των βιομηχανικών ορυκτών απαχολούνται περίπου 100.000 εργαζόμενοι σε 810 ορυχεία και λατομεία, και σε 830 μονάδες παραγωγής 145 εκ. τόννων, που συνεισφέρουν περίπου 13 δισ. ευρώ στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ. Σε ότι αφορά στα αδρανή υλικά παράγονται 3 δισ. τόννοι, συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 35 δισ. ευρώ. Λειτουργούν περίπου 25.000 λατομεία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και απασχολούνται περισσότεροι από 250.000 εργαζόμενοι.

Ο πλουτοπαραγωγικός ρόλος των ορυκτών, και η συμβολή τους στην απασχόληση και την ανάπτυξη δεν αμφισβητείται πλέον από κανένα ευρωπαίο πολίτη. Θλιβερή και τραγική εξαίρεση αποτελεί μικρή Ομάδα Δημιουργίας Μεταλλειοφοβίας (ΟΔΜ), που με σημείο αναφοράς την Ιερισσό, περιφέρεται ανά την Ελλάδα, και σκαρφίζεται και χρησιμοποιεί κάθε είδους αυταρχικές μεθοδεύσεις, προβοκατόρικες πρακτικές και, κινδυνολογικά και καταστροφολογικά σενάρια για να επιβάλλει το αντιμεταλλευτικό της σχέδιο. Στόχος της η αλλοίωση της αλήθειας, η παραπληροφόρηση και η παραπλάνηση ανυποψίαστων πολιτών. Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα καθημερινής φοβικής προπαγάνδας είναι,

1.     Οι μεταλλευτικές δραστηριότητες διαπράττουν μοναδικά περιβαλλοντικά εγκλήματα που δηλητηριάζουν τους ανθρώπους. Είναι αλήθεια ότι προκύπτουν επιπτώσεις (όπως συμβαίνει με κάθε μορφή ανθρωπογενούς δραστηριότητας) που αντιμετωπίζονται στη βάση διαθέσιμων σήμερα τεχνολογιών περιβάλλοντος. Και βέβαια πολύ δύσκολα θα βρει κανείς σε όλο τον πλανήτη περιπτώσεις όπου υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες λόγω μεταλλευτικής ρύπανσης. Είναι επίσης προκλητικό και ασύστολο ψέμμα ότι μόνο τα μεταλλεία επιβαρύνουν το περιβάλλον. Αναφέρεται λοιπόν στο Στρατηγικό Σχέδιο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας από το 2011. [Συγκρούσεις χρήσεων γης εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, στις παράκτιες περιοχές της Χαλκιδικής (τουριστική κατοικία, γεωργία,εξορυκτικές δραστηριότητες) και της Πιερίας, καθώς και σε περιοχές αυθαίρετης δόμησης με αποτέλεσμα την αλλαγή χρήσης και την υποβάθμιση σημαντικών πόρων (π.χ. δασικές εκτάσεις, γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας). Το φαινόμενο της «εξειδίκευσης» των παραθαλάσσιων περιοχών στον τουρισμό και η οικιστική διασπορά στον εξωαστικό χώρο έχει ως συνέπεια την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στις ακτές της Πιερίας, της Χαλκιδικής και του Στρυμονικού κόλπου]. Ακόμη προστίθεται ότι [Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που καταγράφονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αφορούν στη ρύπανση των υδάτινων αποδεκτών (θάλασσας, ποταμών, λιμνών, υδροφόρου ορίζοντα) και την αστική ρύπανση. Οφείλονται κατά κύριο λόγο στην υπέρμετρη χρήση λιπασμάτων και γεωργικών φαρμάκων, στην εντατική οικιστική-τουριστική ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών και στην οικιστική επέκταση στις περιαστικές και παράκτιες περιοχές της Περιφέρειας. Επίσης, η υπεράντληση συντελεί ακόμα περισσότερο στην υποβάθμιση του υδατικού δυναμικού]. Μάλιστα η περιβαλλοντική επιβάρυνση από την άναρχη τουριστική δραστηριότητα συγκαταλέγεται μεταξύ των κυριότερων δυναμικών απειλών της περιοχής.

2.     Το κυάνιο θα μολύνει τα νερά, τα εδάφη και βλάψει την ανθρώπινη υγεία. Αποτελεί ίσως την πιο συχνή κινδυνολογική αναφορά που έχει στόχο να τρομοκρατήσει τον κόσμο. Μια εύκολη και αποτελεσματική πρακτική με άμεσες ψυχολογικές και φοβικές επιπτώσεις. Τι και αν η μεταλλουργία χαλκού, βάση της οποίας ανακτάται επίσης χρυσός και  άργυρος, δεν περιλαμβάνει την χρήση κυανιούχων ενώσεων?  Αυτό που μετράει για την ΟΔΜ είναι η δημιουργία θολού τοπίου και σύγχυσης στην κοινή γνώμη με μοναδικό στόχο το ατομικό και μικροαστικό συμφέρον. Σε ότι αφορά στις περιοριμένες ποσότητες κυανιούχου νατρίου που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στο εργοστάσιο εμπλουτισμού Στρατωνίου, δεν έχουν διαπιστωθεί ούτε πρόκειται να υπάρξουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Αλλά βέβαια η ΟΔΜ επιμένει στην κυανιοποίηση των πάντων εκτελώντας την γνωστή και πετυχημένη συνταγή, «πες-πες κάτι θα μείνει».

3.     Τα μεταλλεία θα καταστρέψουν την Χαλκιδική, το Κιλκίς, την Θράκη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η προπαγανδιστική και γενικευμένη αυτή άποψη διατυμπανίζεται από την ΟΔΜ σε μια προσπάθεια να δώσει στην παρουσία της μια πανελλαδική ταυτότητα και διάσταση. Γεγονός που σε κάποιο «γεωγραφικό» βαθμό έχει πετύχει. Αυτό βέβαια που ενδιαφέρει την συγκεκριμένη Ομάδα ανθρώπων είναι αποκλειστικά η ευρύτερη περιοχή Ιερισσού, την οποία, κατα περίεργο τρόπο, έχουν συνδέσει με τις εξορυκτικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες που γίνονται αλλού. Το στενό τοπικό ενδιαφέρον τους είναι προφανές και προκύπτει από το γεγονός ότι, μερικοί απ’αυτούς που εντάσσονται στον πυρήνα της ΟΔΜ είχαν στο παρελθόν εκφρασθεί θετικά για την λειτουργία των μεταλλείων στο Στρατώνι, την Στρατονίκη και την Ολυμπιάδα, αρκεί να μην μην γίνονταν το ίδιο στις Σκουριές, που κατά την στρεβλή και παράλογη αντίληψη τους θα βλάψει την δική τους περιοχή. Το ειδικό όμως βάρος σε αυτή την περίπτωση ήταν πολύ μικρό και χρειάζονταν η εφαρμογή διευρυμένης περιπλοκής των πραγμάτων, όπως είναι η γνωστή τακτική περιφοράς και μετακύλησης του δικού τους προβλήματος σε άλλες περιοχές. Δηλαδή, με άλλα λόγια, αν κάνουν την δική τους υπόθεση πρόβλημα όλης της χώρας, τότε έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν αυτό που θέλουν. Έτσι λοιπόν άρχισαν τα ταξίδια στην Θράκη, το Κιλκίς και αλλού. Κατόρθωσαν να στρέψουν ένα σημαντικό πολιτικό χώρο εναντίον των μεταλλείων. Γυρίζουν από Δημο σε Δήμο απαιτώντας την έκδοση ψηφισμάτων κατά της μεταλλευτικής δραστηριότας. Γενικά ζητούν από όλη την χώρα να μην αξιοποίησει τον ορυκτό της πλούτο (αντίθετα με αυτό που κάνουν όλες οι χώρες του πλανήτη) και να σπρώξουν τους εργαζόμενους των μεταλλείων στην ανεργία. Απίστευτα πράγματα που μάλλον δεν γίνονται τυχαία. Και είναι σίγουρο ότι μόλις πάρουν αυτό που θέλουν θα ξεχάσουν οτιδήποτε αναφέρεται και αφορά σε άλλες περιοχές.

4.     Υπάρχουν επιστημονικές απόψεις που στρέφονται εναντίον των μεταλλείων και κάθε εξορυκτικής δραστηριότητας. Πρόκειται για περιορισμένο και συγκεκριμένο αριθμό επιστημόνων με διάσπαρτες απόψεις και ισχυρισμούς, έξω από κάθε δεοντολογική θεώρηση και πρακτική, όπως είναι η τεκμηρίωση σκοπιμότητας, η συλλογή στοιχείων πεδίου, η εκτέλεση αναλύσεων, η ερμηνεία και ταυτοποίηση δεδομένων,  η εξαγωγή συμπερασμάτων και πορισμάτων, η σύνταξη μελέτης και γενικά οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που έχουν πραγματοποιήσει άλλοι.  Επιστήμονες που στο παρελθόν είχαν υποστηρίξει και συμβάλλει με έρευνες στην κοιτασματολογική αξιολόγηση και οικονομοτεχνική εκτίμηση ορυκτών πρώτων υλών βασικών και πολύτιμων μετάλλων, και σε ορισμένες περιπτώσεις προτείνει την μεταλλευτική τους αξιοποίηση. Τι έχει συμβεί από τότε μέχρι σήμερα για να διαφοροποιηθούν εντελώς από την αρχική τους θέση και να περάσουν στην αντίπερα όχθη? Τι έχουν να πουν στους σημερινούς επαγγελματίες γεωλόγους, μηχανικούς μεταλλείων, μεταλλουργούς, τεχνολόγους περιβάλλοντος και άλλους, που στο παρελθόν υπήρξαν φοιτητές τους και άκουγαν διαφορετικά πράγματα? Ποιο έιναι το επιστημονικά σωστό, αυτά που δίδασκαν τότε ή αυτά που επικαλούνται σήμερα? Γιατί είναι γνωστό ότι η επιστημονική έρευνα είναι αντκειμενική και οδηγεί στην αλήθεια. Με το χρόνο εκσυγχρονίζεται, επικαιροποιείται, πλησιάζει και προσεγγίζει την πραγματικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια, αλλά πολύ δύσκολα, σχεδόν ακατόρθωτα, αλλάζει 180 μοίρες και ανατρέπεται. Εκτός και αν έχουν φτιάξει, και στην περίπτωση αυτή, τον δικό τους επστημονικό μικρόκοσμο με κανόνες που βολεύουν αυτούς που ασπάζονται την γνωστή ρήση του λαού, «εμένα με λένε Ρίζο και όπως θέλω τα γυρίζω».

Η Χαλκιδική αλλά και το Κιλκίς είναι περιοχές με πλούσιο υπέδαφος, και μακρόχρονη μεταλλευτική παράδοση και ιστορία. Ταυτόχρονα παρουσιάζουν γενικά χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και εμφανίζονται σχετικά αραιοκατοικημένες, στη τάξη των 36 και 32 κατοίκων/τ.χλμ., αντίστοιχα, την στιγμή που στις άλλες περιφερειακές ενότητες της Κ.Μακεδονίας (εκτός Θεσσαλονίκης) η πυκνότητα κυμαίνεται από 44-84 κατοίκους/τ.χλμ.  Τα τελευταία χρόνια, η αρχική πληθυσμιακή μεγένθυση υποχώρησε ενώ παράλληλα αυξήθηκε θεαματικά και ο δείκτης ανεργίας. Γενικά στη Χαλκιδική ο τουρισμός αποτελεί την βασική βιομηχανική δραστηριότητα με τα μεταλλεία να παίζουν διαχρονικά σημαντικό αναπτυξιακό ρόλο. Η γεωργική παραγωγή έχει την δική της σταθερή παρουσία και εξέλιξη και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις άλλες δύο δραστηριότητες. Γίνεται φανερό και αποτελεί και ιστορικό κεκτημένο, ότι ο Τουρισμός, η γεωργό-κτηνοτροφία (συμπεριλαμβανομένης της πολυσυζητημένης και καθόλα συμπαθούς μελισσοκομίας) και τα Μεταλλεία μπορούν να συνυπάρξουν και να οδηγήσουν σε σταθερή ανοδική και ποιοτικότερη πορεία την απασχόληση, τον πολιτισμό, την πρόοδο και το περιβάλλον. Αρκεί να απαλλαγεί κανείς από το ψυχολογικό σύνδρομο της  Μεταλλειοφοβίας. Να δημιουργηθεί αυτή τη φορά μια δυναμική πρωτοβουλία ή καλύτερα ένα πλειψηφικό κίνημα αντιμετώπισης και εξάλειψης της επιδημικής αυτής κατάστασης που ταλαιπωρεί τους πολίτες, και εμποδίζει την εξέλιξη και το μέλλον αυτής της χώρας.

.

Talvivaara- Φινλανδική Άνοιξη στον Ελληνικό Χειμώνα

Είναι γεγονός και αποδεικνύεται εύκολα ότι οι επενδύσεις αξιοποίησης των ορυκτών πρώτων υλών βρίσκονται στο οικονομικό και αναπτυξιακό επίκεντρο της Ευρώπης. Η νέα αυτή εποχή χαρακτηρίζεται από εντατικοποίηση της κοιτασματολογικής έρευνας και  εφαρμογή νέων καινοτόμων τεχνολογιών λειτουργίας και παραγωγής, καθώς και την θέσπιση και τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών κανόνων, και επιχειρησιακών επιλογών. Βασικό ζητούμενο είναι όλα τα στάδια της εξορυκτικής διαδικασίας  να γίνονται με όρους βιώσιμης ανάπτυξης. Στην πορεία αυτή πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Φινλανδία την Νορβηγία και την Σουηδία. Η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου είναι καθοριστική στην σημερινή κατάταξη των χωρών αυτών σε θέσεις με τον υψηλότερο βαθμό ευημερίας. Η Φινλανδία στην δεκαετία του 1970 ήταν μια χώρα με υψηλό δείκτη ανεργίας με πολίτες που επέλεγαν την μετανάστευση. Η Σουηδία στο πρώτο μισό της δεκαετίας  του 1990 αντιμετώπισε βαθειά οικονομική κρίση, στην ανάκαμψη της οποίας ιδιαιτέρα δυναμική ήταν η παρουσία της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Η κατάσταση στην Νορβηγία πριν 40 χρόνια δεν είχε καμιά σχέση με το βιοτικό επίπεδο της χώρας σήμερα. Τον ίδιο δρόμο προσπαθούν σήμερα να χαράξουν και να βαδίσουν οι χώρες του νότου, όπως η Ισπανία, και η Πορτογαλία ( 100 περίπου άδειες μεταλλευτικών ερευνών δόθηκαν μέσα στο 2011), και της κεντροανατολικής Ευρώπης, όπως είναι η Ρουμανία, η Πολωνία και  η Βουλγαρία, με την ελπίδα η επιλογή αυτή να αποτελέσει το βασικό εφαλτήριο και μοχλό νέας οικονομικής δραστηριότητας και αναπτυξιακής επανεκκίνησης. Στο κατεύθυνση σημαντική συμβολή έχουν πλέον οι νέες τεχνολογίες παραγωγής που αλλάζουν μέρα με τη μέρα τα δεδομένα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της καινοτόμου μεταλλευτικής εποχής είναι το μεταλλείο Αιτίκ στην βόρεια Σουηδία, όπου εξορύσσονται παράγονται οι μεγαλύτερες σήμερα ποσότητες χαλκού και χρυσού στο κόσμο, από ένα μετάλλευμα με περιεκτικότητες 0,15% και 0,18 γρ/τόνο, αντίστοιχα. Πριν από μερικές δεκαετίες το «φτωχό» αυτό μετάλλευμα θα χαρακτηρίζονταν μάλλον στείρο απόβλητο  παρά αξιοποιήσιμο υλικό. Εκπληκτικές λοιπόν επιδόσεις, από εκπληκτικούς επιστήμονες που αναπτύσσουν και εφαρμόζουν εκπληκτικές τεχνολογίες.   

Το μεταλλείο Talvivaara  στην Φιλανδία αφορά στην αξιοποίηση του κοιτάσματος νικελίου  που φιλοξενείται στο υπέδαφος της περιοχής. Κυρίαρχος μεταλλευτικός, παραγωγικός και οικονομικός στόχος είναι το νικέλιο, ενώ σαν παραπροϊόν προκύπτει ουράνιο λόγω  της αυξημένης του παρουσίας στο αρχικό μετάλλευμα. Η ανάκτηση του ουρανίου επιλέχθηκε στην πορεία τόσο για οικονομικούς και στρατηγικούς (η Φιλανδία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην πυρηνική ενέργεια που χρειάζεται το ουράνιο σαν πρώτη ύλη), αλλά και περιβαλλοντικούς λόγους αφού διαφορετικά θα κατέληγε στη λίμνη  τελμάτων. Το μεταλλείο ανήκει στη μικρής κλίμακας αυστραλιανή εταιρεία Dragon Mining. Το ατύχημα που συνέβη πρόσφατα οφείλεται στις ισχυρές βροχοπτώσεις και πλημμυρικές καταστροφές που έπληξαν την περιοχή, αλλά και σε άστοχους χειρισμούς απλών θεμάτων περιβαλλοντικής λειτουργίας και διαχείρισης. Προφανώς, το ατύχημα δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθεί, θα μπορούσε όμως να περιορισθεί σημαντικά το μέγεθος των επιπτώσεων. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι αρμόδιες Φινλανδικές υπηρεσίες διέταξαν να σταματήσει άμεσα η λειτουργία του μεταλλείου Talvivaara. Πριν από μερικές ημέρες οι ίδιες υπηρεσίες αποφάσισαν την επαναλειτουργία του μεταλλείου αφού η εξέλιξη των επιπτώσεων ελέγχεται τόσο στο επίπεδο αντιμετώπισης όσο και σε αυτό της αποκατάστασης. Βιομηχανικά, μεταλλευτικά και άλλα ατυχήματα έχουν συμβεί και στο παρελθόν και σίγουρα θα ξανασυμβούν στο μέλλον. Βασικό ζητούμενο κάθε φορά είναι η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση τους. Η ύπαρξη κατάλληλου μηχανισμού διαχείρισης του κινδύνου από το αρχικό στάδιο προληπτικών μέτρων, το ενδιάμεσο στάδιο παρεμβάσεων μείωσης και ελέγχου των επιπτώσεων, μέχρι το τελικό πλήρους ανατροπής και αποκατάστασης. Το παράδειγμα της Φινλανδίας, και παλαιότερα της Ισπανίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, αποδεικνύει ότι είναι σημαντικό να βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα η εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων κάθε φορά μηχανισμών, μεθοδολογιών και τεχνολογιών. Ακόμη αποδεικνύεται η χρησιμότητα λειτουργίας συγκεκριμένου κανονιστικού πλαισίου βάση του οποίου επιβάλλεται η τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών όρων. Τόσο η Φινλανδία, όσο και η Σουηδία και Νορβηγία εξορρύσουν τα μεταλλεύματα τους, αναπτύσσονται, λύνουν τα όποια προβλήματα δημιουργούνται, συνεχίζουν την προοδευτική τους εξέλιξη και ευημερούν.

Αυτοί που απερίσκεπτα βιάστηκαν να πανηγυρίσουν για το ατύχημα στο Talvivaara καλά είναι να θυμούνται ότι η μη οικολογική Φινλανδία βρίσκεται μεταξύ των κορυφαίων χωρών σεβασμού του περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, ενώ η οικολογικά ευαίσθητη Ελλάδα, και στις δύο περιπτώσεις μένει μάλλον «στάσιμη». Πρόοδος και εξέλιξη παραμένουν για αυτούς στα αζήτητα. Αρκούνται να βλέπουν τα τρένα να περνούν με το βλέμμα τους στραμμένο προς τα πίσω. Ούτε την διαδρομή ενδιαφέρονται να ζήσουν. Στον μικροπολιτικό τους κόσμο πασχίζουν να εμφανίζονται προοδευτικοί, αλλά το μόνο που τους νοιάζει είναι η συντήρηση και η διατήρηση του κεκτημένου και της μαζικής προπαγάνδας με ότι αυτά συνεπάγονται. Στον καθημερινό τους μικρόκοσμο επικρατεί η τοπικιστική ιδεολογία των υπερπάντων βολεμένων και η λογική του προσωπικού συμφέροντος. Ποιες είναι όμως αυτές οι ομάδες που εδώ και μερικά χρόνια παραπλανούν, «παραμυθιάζουν» και «φλομώνουν» στο ψέματα και τις ανακρίβειες τους ανυποψίαστους πολίτες και την κοινή γνώμη? Αφού στην πραγματικότητα δεν υφίστανται επιστημονικοί, οικολογικοί και ιδεολογικοί λόγοι (τους ακυρώνουν άλλωστε οι ίδιοι που τους αλλάζουν σαν τα «χαρτομάντιλα»), γιατί το κάνουν? Γιατί δυσφημίζουν, αλλοιώνουν την φυσιογνωμία και εμποδίζουν την αναπτυξιακή πορεία της χώρας? Γιατί στρέφονται με τόσο φανατισμό εναντίον των μεταλλευτικών επενδύσεων και επιμένουν να στείλουν στην ανεργία τους χιλιάδες εργαζόμενους στα μεταλλεία? Γιατί κινδυνολογούν σε βάρος της κοινής γνώμης για θέματα ανθρώπινης υγείας που δεν υπάρχουν? Και τελικά ποιοι είναι οι αληθινοί «χρυσοθήρες»? Εύλογα ερωτήματα που πρέπει κάποτε να απαντηθούν.

Και βέβαια θεωρητικολογούν συχνά για μια άλλη ανάπτυξη. Ποια είναι όμως αυτή η ανάπτυξη? Γιατί ακόμη και στην περίπτωση αυτή η πρακτική τους προσέγγιση είναι στρεβλή. Για παράδειγμα τουρισμό εννοούν την μετατροπή των ακτών και της γειτονικής ενδοχώρας σε μια ατελείωτη αλυσίδα  οικισμών και τσιμεντουπόλεων στη βάση ιδιοκτησιακών συμφερόντων και καταπάτησης ευθραύστων οικοσυστημάτων. Και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για το γεγονός ότι σε παγκόσμιο επίπεδο το 25% περίπου του πληθυσμού της γης υπερσυγκεντρώνεται και κατοικεί σε παραθαλάσσια αστικά κέντρα με αποτέλεσμα το παράκτιο περιβάλλον να δέχεται 3 φορές εντονότερες πιέσεις και επιβαρύνσεις από τα καθαρά ηπειρωτικά τμήματα. Ή μήπως πρόκειται για την αγροτική βιομηχανία που συχνά προβάλλεται σαν επιχείρημα και αναπτυξιακή πρόταση. Καμιά αντίρρηση. Αντίθετα, ναι, ένα μεγάλο και ισχυρό ναι. Όχι όμως στην γεωργική παραγωγή της αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που διαχρονικά έχουν «πληγώσει» την επιφάνεια και το εσωτερικό της Ελληνικής γης. Σίγουρα υπάρχουν πολλές και ακόμη περισσότερες αναπτυξιακές προκλήσεις και ευκαιρίες. Όλες συνολικά, όπως και οι μεταλλευτικές δραστηριότητες, χρειάζονται την εμπιστοσύνη, την συνεργασία, και την ενεργό παρουσία και συμμετοχή όλων των πολιτών, ιδιαίτερα αυτών που ζουν και δραστηριοποιούνται στους γειτονικούς γεωγραφικά χώρους. Μοναδικός και κυρίαρχος στόχος πρέπει να είναι το πρωτογενές πλεόνασμα, η μόνιμη απασχόληση και η παρατεταμένη αναπτυξιακή άνοιξη, όπως είναι αυτή της Φινλανδίας.

Η χώρα μας διανύει σήμερα μια δύσκολη οικονομική περίοδο με βαθειά κρίση και αμφισβήτηση των πολιτικών αξιών, κοινωνική εξόντωση, ανασφάλεια και περιθωριοποίηση, επέλαση στην οικογενειακή συνοχή και καθημερινή ισορροπία, και διαρκή απειλή από τον βαρύ και μακρύ Ελληνικό χειμώνα της ανεργίας. Εξελίξεις και γεγονότα που μπορεί να καταστρέψουν ανεπανόρθωτα τα δημοκρατικά θεμέλια και τον δημιουργικό ιστό αυτής της χώρας. Μοναδική ελπίδα και οξυγόνο ζωής η απασχόληση, η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων ανθρώπων και το όραμα για ένα καλύτερο αύριο. Το δικαίωμα της εργασίας, είναι και παραμένει βαθειά ανθρωποκεντρικό, και αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα και προοδευτική επιλογή. Όλα τα άλλα έπονται, αφού βέβαια διευκρινιστεί και τονισθεί για άλλη μια φορά ότι οι ανεπτυγμένες και οικονομικά ισχυρές κοινωνίες διαθέτουν υψηλότερη οικολογική συνείδηση και πρακτική, σε σχέση αυτές που αντιμετωπίζουν προβλήματα συνοχής και σταθερότητας. Με άλλα λόγια η απασχόληση εγγυάται καλύτερο περιβάλλον, ενώ η ανεργία το πλήττει.      

Εκμετάλλευση Ορυκτού Πλούτου- Διαχρονικό Σύμβολο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Δυναμικός Πυλώνας Τουριστικής Ανάπτυξης

Πριν μερικές ημέρες πραγματοποιήθηκε στην Λεμεσό, στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνής ημερίδα με θέμα «Τουρισμός & Πρώτες Ύλες/ Tourism & Raw Materials», με κύρια αναφορά στην σχέση και συμβολή της εξορυκτικής δραστηριότητας στην τουριστική ανάπτυξη. Για άλλη μια φορά προέκυψε και τεκμηριώθηκε  επιστημονικά η δυνατότητα αξιοποίησης των ιστορικών μεταλλείων/λατομείων σε εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και γεω-τουριστικές εφαρμογές, παράλληλα με την παρουσία τρέχουσας παραγωγικής λειτουργίας στην ίδια περιοχή, γεγονός που δημιουργεί  πρόσθετη οικονομική αξία, πολλαπλασιάζει το αναπτυξιακό αποτέλεσμα και ενισχύει το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος. Ήταν κοινή η διαπίστωση ότι τόσο ο αρχαίος πολιτισμός όσο και η σημερινή κοινωνική πρόοδος χαρακτηρίζονται από την έντονη και διαχρονική παρουσία των μετάλλων, των ορυκτών και των πετρωμάτων στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.  Παραδείγματα αποτελεσματικής συνύπαρξης, συνεργασίας και συμπόρευσης εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου και τουριστικής αξιοποίησης του μεταλλευτικού πολιτισμού υπάρχουν πολλά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και αλλού.

Στην Σουηδία, μερικά χιλιόμετρα ΒΔ της Στοκχόλμης, το ανενεργό μεταλλείο αργύρου της Σάλα (Sala Silvermine-http://www.salasilvergruva.se) λειτουργεί σήμερα σαν ξενοδοχείο, που έχει μετατρέψει τις υπόγειες στοές σε δωμάτια και χώρους εστιατορίου. Ακόμη βορειότερα, το εγκαταλειμμένο λατομείο ασβεστόλιθου Νταλχάλα (http://www.dalhalla.se), αποτελεί έναν από τους διασημότερους χώρους συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων. Στην περιοχή του αρκτικού κύκλου, η πόλη Γελίβαρε (http://www.gellivarelapland.se), στο περιβάλλον της οποίας λειτουργούν σήμερα μεταλλεία σιδήρου και χαλκού, όπως είναι αυτό του Άιτικ (Aitik), διαφημίζει το τίτλο της Μεταλλευτικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης που της δόθηκε και προσκαλεί όλους να την επισκεφθούν.

Στην Φινλανδία, στο υπόγειο μεταλλείο ασβεστόλιθου Τίτιρι  (Tytyri limestone mine) λειτουργεί σήμερα μουσείο και πολυτελέστατο εστιατόριο, που αποτελούν βασικό οικονομικό πόρο της ευρύτερης περιοχής. Στο περιβάλλον του μεγαλύτερου σε παραγωγή ευρωπαϊκού μεταλλείου χρυσού στο Κίτιλε της βόρειας Φινλανδίας, στους γειτονικούς Δήμους του Λέβι και Ροβανιέμι, η τουριστική βιομηχανία όχι μόνο ανθίζει, αλλά ενισχύεται από την μεταλλευτική παρουσία.

Στην Δανία και την Γροιλανδία ένα σπάνιο μεταλλείο κρυολίθου μετατρέπεται σε μουσείο, ενώ στην Νορβηγία, γεω-τουριστικό ενδιαφέρον για τους επισκέπτες παρουσιάζουν τα λατομικά κέντρα εξόρυξης και παραγωγής μυλόπετρας στον 17^ο και 18^ο αιώνα (http : // www.ngu.no/upload/Millstone/pdf/Millstone_NFR_projectdescription.pdf), και δομικών λίθων σαπουνόπετρας από την οποία έχουν κατασκευασθεί πολλές μεσαιωνικές εκκλησίες.

Στην Ιρλανδία εγκαταλειμμένα ανθρακωρυχεία και μεταλλεία μολύβδου και χαλκού αποτελούν υπόγεια μεταλλευτικά μουσεία και μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς, ενώ οι επιφανειακές υποδομές τους έχουν αναπαλαιωθεί και αξιοποιούνται τουριστικά.

Στην Πορτογαλία, τα ενεργό μεταλλείο παραγωγής χαλκού έχει μετατρέψει τις παλαιότερες εγκαταστάσεις σε λειτουργικά προσιτούς και επισκέψιμους χώρους συνδυάζοντας την εξορυκτική δραστηριότητα με γεω-τουριστικές δράσεις. Βόρεια του Πόρτο, στην μεταλλευτική περιοχή κασσιτέρου-βολφραμίου Ταμπουάκο (Tabuaco), η επενδύτρια εταιρία συνεργάζεται με τους οινοπαραγωγούς για την παραγωγή κρασιού που προβάλλει την μεταλλευτική του προέλευση και διατίθεται σήμερα από τις Αμερικανικές Αερογραμμές.

Στην Ισπανία είναι ευρύτερα γνωστό το μεταλλευτικό πάρκο Ρίο Τίντο με το περίφημο ορυκτολογικό μουσείο και το τρενάκι που μεταφέρει και ξεναγεί τους επισκέπτες σε όλη την περιοχή προγενέστερων εξορυκτικών δραστηριοτήτων (http: // www.visithuelva.com /andalusian_adventures/riotinto_mining_park.asp). Στην Γαλικία της ΒΔ Ισπανίας τα περισσότερα δημοτικά τραγούδια της περιοχής Βιλανόβα αναφέρονται στην πολιτιστική κουλτούρα και παράδοση που συνδέονται με τα μεταλλεία κασσιτέρου-βολφραμίου  που λειτούργεισαν από το 1918-1950.

Στην Σλοβακία, και συγκεκριμένα στην περιοχή Μπάνσκα Στάβνιτσα (Banska Stavnica) πραγματοποιούνται μεταλλευτικές παρελάσεις που συνοδεύονται από τον θεσμό εκλογής της «Σιδηράς Κυρίας», ενώ  λειτουργεί και μεταλλευτική ακαδημία. Στην Τσεχία, οι πόλεις των ιστορικών μεταλλείων, που στον μεσαίωνα παρήγαγαν συνολικά 100 τόνους χρυσού, ονομάζονται Βασιλικές Μεταλλευτικές Πόλεις. Το μεταλλείο σιδήρου Eisenerz στην Αυστρία κοντά σε τουριστικό θέρετρο δέχεται κάθε χρόνο 70.000 επισκέπτες.

 

Στην Ρουμανία ο μεταλλευτικός τουρισμός και η μεταλλευτική αρχαιολογία αφορούν σε εξορυκτικές δραστηριότητες χρυσού που χρονολογούνται από περίπου 2000 χρόνια πριν. Στην υπό εκμετάλλευση χρυσοφόρο περιοχή Ρόσα Μοντάνια (Rosa Montagna) λειτουργεί μουσείο χρυσού που το επισκέπτονται περισσότεροι από 10.000 τουρίστες τον χρόνο, ενώ τις εντυπωσιακές ρωμαϊκές στοές εξόρυξης ορυκτού άλατος στην Τούρντα (Turda) τις επισκέφθηκαν 375.000 τουρίστες το 2011 και 350.000 το 2011((http : // www . salinaturda .eu).

Στην Κύπρο, το χωριό Μιτσερό είναι συνώνυμο με την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού. Η μεταλλευτική δραστηριότητα έγινε γνωστή για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στους κατοίκους του χωριού σε μια εποχή που η έννοια του σταθερού εισοδήματος για τους περισσότερους ήταν ένα άπιαστο όνειρο. Το χωριό αποκτά εξαιρετική, φήμη, ενώ ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται η προερχόμενη από εκεί έκφραση, «Έχει κούσπο (κασμά) στο Μιτσερό», όταν κάποιος ψάχνει απεγνωσμένα για εργασία.

Στην χώρα μας χαρακτηριστικά παραδείγματα γεωτουριστικής αξιοποίησης αποτελούν το   μεταλλευτικό κέντρο του Λαυρίου, όπου αναδεικνύεται και εξιστορείται η αρχαιολογική μεταλλεία στην κλασσική Ελλάδα, και το μεταλλευτικό νησί της Μήλου, όπου η εξορυκτική δραστηριότητα ενισχύει και υποστηρίζει την τουριστική ανάπτυξη. Στο Λαύριο δρομολογούνται οι ενέργειες για την ένταξη της περιοχής στην κατηγορία των μεταλλευτικών γεωπάρκων της UNESCO, ενώ παράλληλα λειτουργεί ο θεσμός του Τεχνολογικού Πάρκου με έντονη εκπαιδευτική χρήση από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Το Λαύριο εντάχθηκε επίσης από την Ε.Ε. στις περιπτώσεις βέλτιστων πρακτικών σε ότι αφορά στην αποκατάσταση και επαναξιοποίηση εγκαταλειμμένων μεταλλευτικών χώρων. Στην Μήλο η τρέχουσα εξορυκτική δραστηριότητα, χρηματοδοτεί και λειτουργεί μεταλλευτικό μουσείο που προσελκύει περισσότερους από 10.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα προβάλλει την βιομηχανική/μεταλλευτική κληρονομιά (π.χ. Θειωρυχεία), που αποτελεί βασικό αναπτυξιακό και πολιτιστικό γνώρισμα του νησιού. Σήμερα το οικονομικό πλεόνασμα που προκύπτει από την παραγωγική αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών αντιπροσωπεύει το 30% του ΑΕΠ  του νησιού. Συγκεκριμένα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανά κάτοικο) στην Μήλο είναι 28.000 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο μέσο μέγεθος στην Ελλάδα είναι περίπου 20.000 ευρώ. Αυξημένο επίπεδο εισοδημάτων, σε σχέση με την  παρουσία μεταλλευτικής απασχόλησης, παρατηρείται τοπικά και σε άλλες περιοχές της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και του Υπουργείου Οικονομικών, οι δηλώσεις του 2011 που αφορούν σε εισοδήματα φορολογουμένων στην ΒΑ Χαλκιδική, διαμορφώνουν μέσες μηνιαίες αποδοχές που ανέρχονται στις 20.000 ευρώ στο Στρατώνι, 17.000 ευρώ  στη Στρατονίκη, Στάγειρα, Νεοχώρι, Παλαιοχώρι και Βαρβάρα, 15.000 ευρώ στην Ιερισσό, Νέα Ρόδα, Ουρανούπολη και Αμουλιανή, 14.000 ευρώ στην Μεγάλη Παναγιά και Γομάτι, ενώ κυμαίνεται μεταξύ 14-15.000 ευρώ στην υπόλοιπη Χαλκιδική. Από τα παραδείγματα της Μήλου και της Χαλκιδικής είναι φανερή η σημαντική προσφορά και συμβολή της παραγωγικής οικονομίας, στη βάση αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου,  για την δημιουργία  καλύτερων συνθηκών διαβίωσης σε τοπικό επίπεδο.

Η ΒΑ Χαλκιδική διαθέτει πλούσια μεταλλευτική κληρονομιά και παράδοση, που μπορούν να αναδειχθούν πολιτιστικά, τουριστικά, οικονομικά και εκπαιδευτικά παράλληλα με την παραγωγική λειτουργία των μεταλλείων Κασσάνδρας, σε τρεις βασικές κατευθύνσεις.

1.      Δημιουργία Μεταλλευτικού Πάρκου, με την ανάδειξη και λειτουργία μουσείου και σχετικού εκθεσιακού υλικού, και ολοκληρωμένη γεωγραφικά και χωροταξικά διασύνδεση της κλασσικής αρχαιολογίας (αρχαία Στάγειρα, Αριστοτελικό περιβάλλον) με την μεταλλευτική περίοδο της ίδιας ιστορικής εποχής (Μακεδονικές/Αλεξανδρινές στοές και πηγάδια Βίνας, μεταλλουργικές σκουριές). Πλήρης τουριστική αξιοποίηση από ανεξάρτητο, αυτοδιοίκητο και αυτοδύναμο εταιρικό φορέα κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την συμμετοχή του Δήμου και την σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα, προς όφελος της τοπικής οικονομίας.

2.      Δημιουργία Κέντρου Εκπαίδευσης και Μελετών, με την μορφή οργανισμού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην βάση της Αριστοτελικής σκέψης, λαμβάνοντας υπόψη την μεταλλευτική φυσιογνωμία, και τις παραγωγικές και άλλες παραδόσεις της περιοχής. Διοικείται από 5 ή 7μελές όργανο «σοφών», που επιλέγονται σαν φυσικά πρόσωπα με διαφανή κριτήρια αξιολόγησης και επιχορηγείται από την επενδύτρια Εταιρία. Στόχος είναι η πρακτική εξάσκηση υποψήφιων και νέων επιστημόνων στους τομείς αξιοποίησης και διαχείρισης των φυσικών πόρων (μηχανικοί μεταλλείων, εμπλουτιστών, μεταλλουργών, γεωλόγων, τεχνολόγων περιβάλλοντος και περιβαλλοντολόγων, δασολόγων κλπ), η γεωεπιστημονική έρευνα  και μελέτη, η κατάρτιση και επιμόρφωση επαγγελματιών άλλων κλάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή π.χ. τουρισμός, μελισσοκομία, υλοτομία κλπ. Το Κέντρο θα υποστηρίζεται συμβουλευτικά και λειτουργικά από Ειδικούς Εμπειρογνώμονες και «εν δυνάμει» Ενδιαφερόμενους Xρήστες (Stakeholders Forum) με προέλευση από ΑΕΙ (π.χ. ΕΜΠ, ΑΠΘ, κλπ), Ινστιτούτα (π.χ. ΙΓΜΕ, Εργασίας, κλπ), Επιμελητήρια (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, κλπ), Συνδικαλιστικοί φορείς (π.χ. ΓΣΕΕ, Εργατικό Κέντρο Πολυγύρου, κλπ) και ενδεχόμενα βιομηχανικοί εκπρόσωποι και ΜΚΟ.

3.      Δημιουργία βιομηχανικών μονάδων συμπαραγωγής παραδοσιακών προϊόντων της περιοχής με την οικονομική υποστήριξη και την αναγκαία παροχή υποδομών και υπηρεσιών από την επενδύτρια μεταλλευτική εταιρία. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εκσυγχρονισθεί και να ενισχυθεί η παραγωγική διαδικασία, να σταθεροποιηθεί η αναπτυξιακή βάση και να αυξηθεί το καταναλωτικό δυναμικό των υφιστάμενων οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως είναι η υλοτομία, η μελισσοκομία και η κτηνοτροφία. Ακόμη να βελτιωθεί το δίκτυο διακίνησης των συγκεκριμένων προϊόντων (π.χ. μέλι) με σήμα κατατεθέν την προέλευση τους από μια περιοχή με πλούσια μεταλλευτική ιστορία και αρχαιολογικό πολιτισμό.  

Η περιβαλλοντική κατάσταση, σε όλες τις παραπάνω χώρες και περιπτώσεις προγενέστερων και τρεχουσών μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, αναφέρεται στη σωστή της διάσταση, και όχι όπως βολεύει και συμφέρει κάθε άτομο, συντεχνία ή αντιμεταλλευτική ομάδα ξεχωριστά. Για παράδειγμα στην Χαλκιδική οι αντιδρώντες στα μεταλλεία, ορισμένες κομματικές παρατάξεις και οι διάφοροι επιστημονικοί σύμβουλοί ή συνοδοιπόροι τους, κρίνουν τα πράγματα από μακριά και σε θεωρητική βάση, επικαλούμενοι συχνά επιστημονικές μελέτες που δεν υπάρχουν. Προφανώς επιδίδονται στην δική τους αυθαίρετη ανάγνωση και ερμηνεία των μοναδικών περιβαλλοντικών στοιχείων, δεδομένων και συμπερασμάτων που έχουν αξιολογήσει, μελετήσει, συντάξει και παραδώσει,

·         Το ΙΓΜΕ με αναφορά στις υδρογεωλογικές και υδροχημικές έρευνες των περιοχών Στρατωνίου, Στρατονίκης, Σταγείρων, Σκουριών, Μεγάλης Παναγιάς, Ιερισσού. Ολυμπιάδας, στις γεωφυσικές διασκοπήσεις Στρατονίκης, αλλά και στην πληθώρα γεωλογικών και κοιτασματολογικών χαρτογραφήσεων   

·         Η Επιτροπή Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΙΤΗΡΩ) με αναφορά στις 6 Τεχνικές Εκθέσεις που παρέδωσε στην βάση πρωτογενών στοιχείων που η ίδια συνέλεξε, ανάλυσε και αξιολόγησε

·         Το ΚΕΠΑΜΑΧ  με αναφορά στην συστηματική χρονικά ποιοτική παρακολούθηση του νερού της θάλασσας στο κόλπο Ιερισσού/Στρατωνίου και των υδρευτικών νερών της περιοχής.

·         Ο Ελληνικός Χρυσός με αναφορά στις χρονοσειρές περιβαλλοντικών στοιχείων που περιλαμβάνονται στις ετήσιες περιβαλλοντικές εκθέσεις, στην περιβαλλοντική μελέτη βάσης (Environmental baseline study), σε πολλές άλλες τεχνικές εκθέσεις (π.χ. περιβαλλοντικός χαρακτηρισμός τελμάτων από ΤΟ ΕΜΠ),  και κυρίως στην εγκεκριμένη ΜΠΕ στις δειγματοληπτικές εργασίες, στην αναλυτική προσέγγιση και στην σύνταξη της  οποίας συμμετείχαν ενεργά και στην πρώτη γραμμή δεκάδες εξειδικευμένοι επιστήμονες 

Επαναλαμβανόμενο λάθος ή ατόπημα κατά συρροή

Στην πρόσφατη εκδήλωση της λεγόμενης Κίνησης Πολιτών, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, δόθηκε άλλη μια παράσταση του γνωστού πλέον θεατρικού έργου «Έξω τα μεταλλεία του θανάτου». Πρωταγωνιστής αυτή την φορά ήταν καθηγητής Πανεπιστημίου, που όπως παραδέχθηκε, ο κατά γενική ομολογία άστοχος και παραπλανητικός τίτλος της εισήγησης του επελέγει  από άλλους και όχι τον ίδιο.  Προφανώς μαζί με το τίτλο πήρε «πακέτο» όλες τις διαφάνειες και το περιεχόμενο της παρουσίασης. Σε μια εκδήλωση με βασικό θέμα την αξιοποίηση του Εθνικού μας Πλούτου σε αναπτυξιακές επενδύσεις, στην οικονομία και στην πάταξη της ανεργίας, καταφέρθηκε εναντίον των επενδύσεων αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου, και τάχθηκε υπέρ του σημερινού αναπτυξιακού κατεστημένου και κατά της δυναμικής δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης. Με άλλα λόγια επέλεξε την διατήρηση του αναπτυξιακού τέλματος, της στασιμότητας και της ακινησίας, από την συνεχή αναζήτηση της προόδου, της κίνησης και της εξέλιξης. Να παραμείνουν τα πάντα όπως είναι γιατί οι 1500 νέες  θέσεις εργασίας και ασήμαντες είναι και αδιάφορες, αφού τα μεταλλεία θα πλήξουν τους κτηνοτρόφους και τους μελισσοκόμους της περιοχής. Αλήθεια πόσο αφελείς μπορεί να είναι κάποιοι. Εκτός και αν πιστεύουν ότι απευθύνονται σε ηλίθιους και άσχετους. Γιατί είναι γνωστό σε κάθε απλό πολίτη, με στοιχειώδεις γνώσεις οικονομίας, ότι η παρουσία πρόσθετης αναπτυξιακής αξίας και νέου εργατικού δυναμικού σε μια περιοχή, αυξάνει τις καταναλωτικές και εμπορικές δυνατότητες, και τελικά βελτιώνει και ενισχύει την  ανταγωνιστική θέση και των ήδη υφιστάμενων επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Με άλλα λόγια, τα μεταλλεία στην Χαλκιδική και αλλού θα μειώσουν την ανεργία, θα αυξήσουν το ενεργό εργατικό και καταναλωτικό δυναμικό, και θα «ζωντανέψουν» την τοπική αγορά απαιτώντας μεγαλύτερη παραγωγή και περισσότερα προϊόντα από τους κτηνοτρόφους, τους μελισσοκόμους και άλλους εμπόρους και επαγγελματίες. Θα υπάρξει δηλαδή ολοκληρωμένη και πολυδιάστατη λειτουργία της παραγωγικής οικονομίας, της μοναδικής άλλωστε  αληθινής οικονομίας, άπειρα παραδείγματα της οποίας εμφανίζονται σε πολλά σημεία του πλανήτη.  Υπήρξε γενικά ένας αταξινόμητος σωρός επιχειρημάτων «κλισέ», με κενό και τυχαίο περιεχόμενο,  και έλλειψη στοιχειοθετημένης επιστημονικής και τεχνικής βάσης ( στο σημείο που φθάσαμε αυτό αποτελεί μάλλον ψιλά γράμματα). Ήταν φανερό και έκδηλο ότι επρόκειτο για μια παρουσία, έξω από τα νερά της, για λόγους που στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να οφείλονται σε περιορισμένη αντικειμενική γνώση και αντίληψη θεμάτων που συνδέονται με την μεταλλευτική έρευνα και παραγωγή. Από την άλλη πλευρά ήταν εμφανής η αγωνία να προβληθεί όλη η «γκάμα» των κινδυνολογικών και καταστροφικών σεναρίων που βρίσκεται στο ρεπερτόριο της γνωστής αντιμεταλλευτικής ατζέντας. Και αυτό αποτελεί το περίεργο και ακατανόητο γεγονός της υπόθεσης. Πως είναι δυνατόν επιστήμονες που κανονικά εργάζονται στην βάση τήρησης αυστηρής μεθοδολογίας, ερευνητικής δεοντολογίας, αλλά και τεκμηρίωσης των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων τους, δέχονται να παίξουν αυτόν τον ρόλο? Να καταδικάζουν μια επένδυση χωρίς να έχουν επιστημονική γνώση ή έστω προσέγγιση σε θέματα οικονομικής γεωλογίας. Να θέτουν ζήτημα βιωσιμότητας στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων με μοναδική πολυμεταλλικότητα.  Να αγνοούν δεδομένα και να συγκρίνουν ασύμβατα μεγέθη και  πρώτες ύλες. Να μιλούν για μικρά φράγματα που βρίσκονται εδώ και εκεί, και που για «ψήλου πήδημα» καταρρέουν και ρυπαίνουν το περιβάλλον. Για τα υπόγεια νερά της Ολύνθου και γιατί όχι της Πιερίας και όλης της Ελλάδας που θα τηλε-μολυνθούν από τα μεταλλεία της Χαλκιδικής. Για την επένδυση που δεν είναι βιώσιμη (λες και αυτοί που βάζουν τα χρήματα τους μας κάνουν χάρη) και άλλες πολλές ανακρίβειες, υπερβολές και μεθοδεύσεις. Και όλα αυτά σε μια «παράσταση» που χαρακτηρίζει τύχη την διαχρονική επιμονή του ελληνικού λαού να επενδύσει στοχευμένα στην κοιτασματολογική έρευνα του Ορυκτού Πλούτου της χώρας, και ατυχία το γεγονός ότι αποφασίζει σήμερα την αξιοποίηση του. Σε κάθε περίπτωση η πλειοψηφία των πολιτών έκανε την επιλογή του γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η αναπτυξιακή βιωσιμότητα είναι συνάρτηση της συνετής διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και της δημιουργίας σταθερής απασχόλησης.

EURARE-Βιώσιμη ανάπτυξη των σπανίων γαιών της Ευρώπης

Στην ομάδα των Σπανίων Γαιών ανήκουν 17 μεταλλικά στοιχεία  με παρόμοιες χημικές ιδιότητες χαρακτηριστικό των οποίων είναι η βιομηχανική τους μοναδικότητα σε εφαρμογές και χρήσεις προϊόντων υψηλής τεχνολογίας ή στις λεγόμενες πράσινες τεχνολογίες. Λόγω της μεγάλης ζήτησης αλλά και περιορισμένης διάθεσης τους η Ε.Ε. τα έχει συμπεριλάβει στην ομάδα των 14 κρίσιμων ορυκτών  τις βιομηχανικές ανάγκες των οποίων αδυνατεί να καλύψει σήμερα ο μεταποιητικός κλάδος της Ευρώπης. Συγκεκριμένα η Κίνα ελέγχει σήμερα ολοκληρωτικά την εξορυκτική δραστηριότητα, τις τεχνολογίες εμπλουτισμού και μεταλλουργίας, και τα τελικά μεταλλικά προϊόντα σπανίων γαιών με αποτέλεσμα τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ να είναι σε πλήρη βιομηχανική εξάρτηση σε ποσοστό που αγγίζει το 100%. Αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου η ζήτηση και οι ανάγκες τείνουν διαρκώς αυξανόμενες με ετήσιο ρυθμό 8-11%. Υπολογίζεται ότι οι ανάγκες από 130.000 τόνους που ήταν το 2010 θα φθάσουν στους 200.000 το 2015. Με βάση τα δεδομένα και τις εξελίξεις αυτές οι σπάνιες γαίες ανήκουν στις ορυκτές πρώτες ύλες με χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου ικανής και αναγκαίας διάθεσης (serious supply risk).Με μια σειρά από πρωτοβουλίες ( Raw Materials Initiative, European Innovation Partnership on Raw Materials)  και στρατηγικές (Europe 2020 Strategy) η Ευρώπη προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κρίση επενδύοντας στην Έρευνα και Ανάπτυξη με την ισχυρή συμμετοχή της βιομηχανίας.

Το έργο EURARE, που χρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους του 7ου Προγράμματος Πλαισίου κινείται στην κατεύθυνση αυτή. Στόχος είναι η απεξάρτηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από Κινεζικές εισαγωγές σε όλο το φάσμα της παραγωγικής και οικονομικής αλυσίδας των σπανίων γαιών (value chain). Από την κοιτασματολογική έρευνα, την αποθεματική βιωσιμότητα, την ανάπτυξη φιλικών στο περιβάλλον μεθόδων μεταλλευτικής επεξεργασίας και μεταλλουργικής παραγωγής, και διάθεσης τελικών προϊόντων για την ευρωπαϊκή βιομηχανία υψηλής βιομηχανίας. Όλες οι βασικές δραστηριότητες, εφαρμογές και παραγωγικές δοκιμές που προβλέπονται στο έργο θα πραγματοποιηθούν σε πιλοτική/ημι-βιομηχανική κλίμακα. Θα ερευνηθούν όλα σχεδόν τα γνωστά σήμερα κοιτάσματα σπανίων γαιών από την Γροιλανδία, την Σουηδία, την Φινλανδία, την Φινλανδία  και την Ελλάδα. Στην χώρα μας θα μελετηθούν οι υψηλές συγκεντρώσεις σπανίων γαιών στα προσχωματκά κοιτάσματα της Μακεδονίας, στις λατεριτικές και βωξιτικές αποθέσεις της Στερεάς Ελλάδας και τα απορρίμματα κόκκινης λάσπης που παράγει η μεταλλουργία αλουμινίου. Σε όλες τις περιπτώσεις θα παραδοθούν οικονομοτεχνικές μελέτες, θα αναδειχθούν οι βέλτιστες τεχνολογίες παραγωγής  και θα υπάρξουν οδηγίες, μηχανισμοί και κατάλληλες περιβαλλοντικές τεχνολογίες για ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων.

Το έργο EURARE θα ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου, με την συμμετοχή 7 γεωλογικών ινστιτούτων, 6 μεταλλευτικών εταιρειών, 3 βιομηχανιών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, 4 επιχειρήσεων τεχνολογικών εφαρμογών και 4 πανεπιστημίων από 11 χώρες της Ευρώπης, και θα διαρκέσει 4 χρόνια (2012-2016). Ένα πραγματικά πανευρωπαϊκό έργο που χρηματοδοτείται  με περίπου 10 εκ. ευρώ. Στους 3 Έλληνες εταίρους, που είναι το ΕΜΠ, το ΙΓΜΕ και το Αλουμίνιο της Ελλάδος αντιστοιχεί ποσό της τάξης του 16% της συνολικής χρηματοδότησης.  

Τα κρίσιμα ορυκτά, με αιχμή του δόρατος τις σπάνιες γαίες βρίσκονται στο οικονομικό, βιομηχανικό και αναπτυξιακό προσκήνιο της Ευρώπης. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και τις πρόσφατες συναντήσεις της Ε.Ε.-ΗΠΑ και Ε.Ε.-Γροιλανδίας με επίκεντρο κοινές δράσεις για βιώσιμη παραγωγική παρουσία των σπανίων γαιών. Η Ελλάδα είναι και πρέπει να μείνει κοντά στις εξελίξεις αυτές, επενδύοντας στην κοιτασματολογική αξιολόγηση και δυναμική αξιοποίηση των πηγών σπανίων γαιών που διαθέτει.

ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Η διαχρονική αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ) έχει συμβάλλει καθοριστικά  στην κοινωνική και πολιτιστική εξέλιξη του ανθρώπου. Ακόμη και σήμερα, στην περίοδο της μετα-βιομηχανικής εποχής, η εκμετάλλευση των ΟΠΥ εξυπηρετεί σε μεγάλο βαθμό καθημερινές αλλά και γενικότερες ανάγκες των πολιτών, και συνεισφέρει στην περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο. Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτησή τους αποτελεί σταθερή προστιθέμενη αξία για το μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, η μεταλλευτική παραγωγή, όπως και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, έχει δεχθεί έντονη κοινωνική κριτική για τις επιπτώσεις που προκαλεί στο περιβάλλον και τον τρόπο που διαχειρίζεται και αντιμετωπίζει τους σχετικούς κινδύνους. Την ίδια στιγμή, με την είσοδο του 21ου αιώνα, οι στρατηγικές επιλογές της Ένωσης για βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκουν να ρυθμίσουν τις συχνά αντικρουόμενες σχέσεις της οικονομικής προόδου με την απασχόληση και την προστασία του περιβάλλοντος. Βασικό ζητούμενο είναι η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και η βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Σε ένα πρώτο στάδιο πολιτικών αποφάσεων τέθηκαν σε ισχύ οι συνθήκες του Γκαίτεμποργκ για την διαμόρφωση όρων βιώσιμης ανάπτυξης, της Λισσαβόνας για αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στο πλαίσιο εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών βιομηχανικής παραγωγής, και της Βαρκελώνης για την δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και διπλασιασμό των σχετικών κονδυλίων. Στον πυρήνα όλων των προαναφερόμενων εξελίξεων βρίσκεται το δικαίωμα όλων των ευρωπαίων για απασχόληση και  ποιοτικό περιβάλλον. Στην περίπτωση αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου η λειτουργία της μεταλλευτικής βιομηχανίας προσαρμόζεται και υποχρεώνεται στην αυστηρή τήρηση των νέων περιβαλλοντικών και κοινωνικό-οικονομικών απαιτήσεων και συνθηκών. Τα Ευρωπαϊκά Γεωλογικά Ινστιτούτα (EuroGeoSurveys), μαζί με το ΙΓΜΕ και άλλους φορείς ανέλαβαν συγκεκριμένες κοιτασματολογικές και μεταλλευτικές πρωτοβουλίες που συνέβαλλαν καθοριστικά στην ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου και της βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών ΟΠΥ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελού οι βιώσιμες, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, προσεγγίσεις που ήδη δρομολογούνται στην Σουηδία, την Φινλανδία, την Νορβηγία, τον Καναδά και αλλού.

Νέο αναπτυξιακό πλαίσιο για τις ΜΕΟΠΥ της Ευρώπης

Η ζήτηση των λεγόμενων Μη Ενεργειακών Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΜΕΟΠΥ), με αναφορά στα μεταλλικά, βιομηχανικά, λατομικά και αδρανή ορυκτά τείνει διαρκώς αυξανόμενη. Κάθε ευρωπαίος πολίτης καταναλώνει σήμερα 16 τόνους ορυκτών. Από την άλλη πλευρά το 70% των αναγκαίων ορυκτών πρώτων υλών για την ευρωπαϊκή βιομηχανία εισάγονται από τρίτες χώρες, και ενώ η Ευρώπη καταναλώνει το 30% της παγκόσμιας παραγωγής μεταλλικών ορυκτών παράγει μόνο το 3%. Για το 2009 οι εισαγωγές ΜΕΟΠΥ ανήλθαν συνολικά σε €393.6 δισ. και οι εξαγωγές σε  €136.0 δισ. Οι εισαγωγές αντιπροσωπεύουν το 1/3 του συνόλου εισαγωγών στην Ένωση. Η εξάρτηση της σε ΜΕΟΠΥ κυμαίνεται από 48% στα μεταλλεύματα χαλκού, 64%  ψευδάργυρου και βωξίτη, 78% νικελίου, μέχρι 100% σε μεταλλεύματα κοβαλτίου, πλατινοειδών μετάλλων, σπανίων γαιών, τιτανίου και βαναδίου.  Για τα επόμενα 10 χρόνια εκτιμάται ότι η ζήτηση θα συνεχίσει την ανοδική της πορεία.
Η Ε.Ε. με την νέα Πρωτοβουλία της για τις Πρώτες Ύλες - ΠΠΥ (Raw Materials Initiative-RMI, σε συνδυασμό και με ανάλογες παρεμβάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, επαναφέρει στο επίκεντρο του αναπτυξιακού ενδιαφέροντος την αξιοποίηση τους προς όφελος της απασχόλησης και της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Προκύπτουν έτσι νέες αναπτυξιακές προτεραιότητες και στρατηγικές επιλογές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής Εξορυκτικής Βιομηχανίας Μη Ενεργειακών Ορυκτών. Οι ΜΕΟΠΥ βρίσκονται σε διαρκώς ανερχόμενη τροχιά στην ατζέντα των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων και επιλογών της Ε.Ε. Η προώθηση δυναμικής αξιοποίησης και εκμετάλλευσης των Ευρωπαϊκών ΟΠΥ αποτελεί άμεση και επιτακτική ανάγκη. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες π.χ. Σουηδία, Φινλανδία, επενδύουν ήδη στην βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση νέων κοιτασμάτων ΜΕΟΠΥ, επιλέγοντας έτσι να αυξήσουν την μεταλλευτική τους παραγωγή, κάτι που πρέπει να αποτελέσει και ελληνική επιλογή.

Θεσμικός ρόλος του ΙΓΜΕ

Η δυναμική αξιοποίησης και επενδυτικές προοπτικές του ορυκτού πλούτου, η εξασφάλιση ενεργειακών πρώτων υλών, ο έλεγχος και παρακολούθηση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης των νερών, ο εντοπισμός και ενεργειακή αξιολόγηση των γεωθερμικών πεδίων και άλλων ΑΠΕ, η θωράκιση του κοινωνικού και οικονομικού ιστού από τις φυσικές καταστροφές, η ορθολογική διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος και η επιλογή χώρων υγειονομικής απόθεσης αποβλήτων, καθώς και η διαδικασία εναρμόνισης με ευρωπαϊκές πολιτικές που απαιτούν γεωεπιστημονική υποστήριξη, αποτελούν ερευνητικά αντικείμενα και θεματικές αρμοδιότητες του ΙΓΜΕ. Ειδικότερα το ΙΓΜΕ λειτουργεί σαν επιστημονικός και τεχνικός σύμβουλος του κράτους, μέσα από την διεξαγωγή ερευνητικών έργων που αφορούν
•    στην βιώσιμη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου (ανέδειξε πρόσφατα την αναπτυξιακή σημασία των ορυκτών πρώτων υλών που διαθέτει η χώρα με βάση κοιτασματολογικές έρευνες των επιστημόνων του Ινστιτούτου, που μεταξύ άλλων οδήγησαν στην έγκριση της πρόσφατης επένδυσης χρυσού στην Χαλκιδική)
•    στην υιοθέτηση και εναρμόνιση με ευρωπαϊκές πολιτικές που απαιτούν γεωεπιστημονική υποστήριξη, όπως για παράδειγμα η ανάδειξη και εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες.
Το ΙΓΜΕ είναι επίσης ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Γεωλογικών Ινστιτούτων της Ευρώπης, (EuroGeoSurveys/EGS-The Association of the Geological Surveys Organizations of Europe), μαζί με άλλα 32 Γεωλογικά Ινστιτούτα και έδρα τις Βρυξέλλες. Βασικός  στόχος είναι  η προβολή και ανάδειξη της συμβολής των γεωεπιστημών στην βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης. 
Στο πλαίσιο αυτό το ΙΓΜΕ  έχει ενεργό ρόλο σε όλα τα επίπεδα δραστηριοτήτων και παρεμβάσεων, που αφορούν στην διαμόρφωση και εφαρμογή ευρωπαϊκών πολιτικών με επίκεντρο το γεωπεριβάλλον, αλλά και προγραμματικών πρωτοβουλιών, σχετικών με την σύνθεση και υποβολή προτάσεων έργων με αντικείμενο την ορθολογική αξιοποίηση και διαχείριση των φυσικών πόρων. Για παράδειγμα η ευρωπαϊκή γεωεπιστημονική κοινότητα, με κύριους εκφραστές τα εθνικά γεωλογικά ινστιτούτα, υποστηρίζει και ενισχύει με την ενεργό παρουσία της την συμβολή και τον ρόλο των Ορυκτών Πρώτων Υλών στην βιώσιμη ανάπτυξη, με αιχμές του δόρατος τις παρεμβάσεις στην εφαρμογή των νέων πολιτικών και στην εναρμόνιση της κοιτασματολογικής έρευνας σύμφωνα με την τρέχουσα κοινωνικό-οικονομική αντζέντα  της Ευρώπης.

Ελληνικές ΜΕΟΠΥ

Η ελληνική εξορυκτική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό οικονομικό τομέα της χώρας με πολλές και ελπιδοφόρες αναπτυξιακές προοπτικές. Ακόμη η ελληνική βιομηχανία ΜΕΟΠΥ αποτελεί δομικό στοιχείο απαραίτητο για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη πολλών άλλων κλάδων της εθνικής οικονομίας, προμηθεύοντας πρώτες ύλες για τις ανάγκες της ελληνικής βιομηχανίας ευρύτερα αλλά και της καθημερινής ζωής. Η Ελλάδα κατέχει κλαδικά σημαντική θέση στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά όσον αφορά συγκεκριμένες ΜΕΟΠΥ. Συγκεκριμένα, στις πρώτες θέσεις μαζί με τον λιγνίτη, τα αδρανή υλικά και τα μάρμαρα, βρίσκονται ο βωξίτης, τα νικελιούχα σιδηρομεταλλεύματα, οι ποζολανικές γαίες, ο μπεντονίτης, ο περλίτης, ο γύψος και η κίσσηρις. Είναι βέβαια σαφές πως εξορυκτική δραστηριότητα χωρίς πρόσβαση σε νέα κοιτάσματα δεν μπορεί να υπάρξει. Η παραγωγική εκμετάλλευση των ελληνικών ΜΕΟΠΥ αλλά και γενικότερα των ΟΠΥ, είναι σημαντική για την εθνική οικονομία. Η προβλεπόμενη αύξηση ζήτησης στο μέλλον, απαιτεί τον εντοπισμό και αξιοποίηση περισσότερων κοιτασμάτων στην χώρα. Βέβαια η πορεία αυτή προϋποθέτει  αποτελεσματικές και δυναμικές παρεμβάσεις και λύσεις σε κρίσιμα θέματα αξιοποίησης των ΟΠΥ στην Ελλάδα σε σχέση με τις συνθήκες που διαμορφώνονται από τις τρέχουσες ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις.
Βασικός προσανατολισμός και προορισμός ενός ευρύτερα αποδεκτού οδικού χάρτη είναι η κοιτασματολογική αναβάθμιση και ολοκληρωμένη αποθεματική διαχείριση του ελληνικού ορυκτού πλούτου, η ανάδειξη και εφαρμογή  συγκεκριμένων αναπτυξιακών πολιτικών και τεχνολογικών εργαλείων και η τήρηση όρων και δεικτών σχετικών με την βιώσιμη εκμετάλλευση των ΟΠΥ. Στην κατεύθυνση αυτή κύρια επιδίωξη είναι η συνθετική αξιολόγηση και παροχή αξιόπιστων επιστημονικών και αναπτυξιακών δεδομένων σχετικά με το κοιτασματολογικό δυναμικό των ΟΠΥ και ειδικότερα των ΜΕΟΠΥ με αποδέκτες δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς χωροταξικού σχεδιασμού, επενδυτικού προγραμματισμού και κοινωνικού ενδιαφέροντος.
Το μεταλλογενετικό περιβάλλον στην Β. Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για τον σχηματισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων μεταλλικών ορυκτών. Η ακαθάριστη/μικτή μεταλλευτική αξία των βεβαιωμένων αποθεμάτων νικελίου, ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού, χρυσού και αργύρου στην Μακεδονία και Θράκη, με βάση την ενεργό μεταλλευτική παραγωγή, τις επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων, ανέρχεται περίπου σε 28 δισ. ευρώ. Ένα πολύ μικρό μέρος της αξίας αυτής αξιοποιείται σήμερα παραγωγικά. Τα δυναμικά αποθέματα που φιλοξενούντα στις υπάρχουσες μεταλλευτικές αλλά και σε νέες περιοχές κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος είναι σε θέση να πολλαπλασιάσουν το προαναφερόμενο οικονομικό μέγεθος. Είναι άλλωστε διαπιστωμένο ότι η ακαθάριστη/μικτή αξία του μεταλλικού περιεχομένου στο σύνολο των μετρημένων αποθεμάτων της χώρας ανέρχεται περίπου σε 80 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα και ειδικότερα την Β. Ελλάδα μία από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης ικανή να αποτελέσει σταθερή πλουτοπαραγωγική πηγή μετάλλων  και να συμβάλλει στην βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε άργυρο, χαλκό, μόλυβδο, ψευδάργυρο και το  βεβαιωμένο αποθεματικά δυναμικό 420 περίπου τόνων χρυσού στην Μακεδονία και Θράκη αποτελούν  τους κυρίαρχους οικονομικούς στόχους.
Είναι φανερό ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος είναι σε θέση να συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση εντατικότερης και αποτελεσματικότερης εκμετάλλευσης ενδοευρωπαϊκών πηγών ΜΕΟΠΥ. Πέρα από τις τρεις επενδύσεις χρυσού που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Μακεδονία και Θράκη προκύπτουν νέες αναπτυξιακές δυνατότητες και επενδυτικές ευκαιρίες για την αξιοποίηση και άλλων κοιτασματολογικών πηγών ΜΕΟΠΥ της χώρας  στην κατεύθυνση παραγωγικής σταθερότητας της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας. Η εξέλιξη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την αναπτυξιακή βιωσιμότητα και τις προοπτικές απασχόλησης πολλών τοπικών κοινωνιών. 
Με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις αλλά και τα αποτελέσματα των κοιτασματολογικών προγραμμάτων που υλοποίησε το ΙΓΜΕ στο Γ’ Κ.Π.Σ. και στο παρελθόν για 50 και πλέον χρόνια, προκύπτουν συγκεκριμένες προτάσεις έργων που  στοχεύουν στην βέλτιστη αξιοποίηση και την βιώσιμη εκμετάλλευση επιλεγμένων Μη Ενεργειακών ΟΠΥ της χώρας, για τις οποίες υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και δυνατότητες για την εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Εντάσσονται κοιτασματολογικοί στόχοι που βρίσκονται στο επίκεντρο του μεταλλευτικού και λατομικού ενδιαφέροντος και χρήζουν συστηματικότερης παραγωγικής προσέγγισης, με  όρους ορθολογικής εκμετάλλευσης, για να στηρίξουν την βιώσιμη λειτουργία της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις νέων επενδύσεων.
Eπενδυτικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα
Μετά από πολλά χρόνια επιχειρηματικής εσωστρέφειας και εγκλωβισμού, μακριά από τις αξίες και την σιγουριά της πραγματικής οικονομίας, η δυναμική και το περιεχόμενο των επενδύσεων, σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλάζουν χαρακτηριστικά επιλέγοντας  ολοένα και περισσότερο τους παραδοσιακά πλέον αξιόπιστους αναπτυξιακούς κλάδους όπως είναι αυτός της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Το σχετικά θετικό επενδυτικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη βρίσκεται ακόμη σε πλήρη εξέλιξη και οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η προοδευτικά ανοδική πορεία θα συνεχισθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η τρέχουσα αύξηση στην ζήτηση, , σε συνδυασμό με την εξαρτημένη παραγωγική σχέση και τους εμπορικούς περιορισμούς που επιβάλλονται στην διάθεση, ανεβάζουν τις τιμές των μετάλλων σε διαρκώς υψηλότερα επίπεδα. Μαζί με το αποθεματικό δυναμικό πολυτίμων μετάλλων, άλλων κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών, όπως του αντιμονίου και των σπανίων γαιών, αλλά και των βασικών μετάλλων μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού, νικελίου και αλουμινίου, η παραγωγική αξιοποίηση της συνολικής  μεταλλευτικής αξίας του ορυκτού πλούτου της χώρας αποτελεί ίσως την μοναδική, την αποδοτικότερη και την πιο ρεαλιστική  δυνατότητα εξόδου από το σημερινό αναπτυξιακό «τέλμα». Η εθνική, περιφερειακή και τοπική οικονομία θα έχουν πολλαπλά ανταποδοτικά οφέλη με την μορφή είσπραξης φόρων, θεσμοθέτησης ειδικών τελών, δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και έμμεσης απασχόλησης, αύξησης της παράπλευρης επιχειρηματικότητας και ενίσχυσης των σχετικών προγραμμάτων εκπαίδευσης και έρευνας. Είναι σίγουρο ότι οι τρέχουσες επενδύσεις και οι συντεταγμένες κινήσεις του κράτους για πιθανή αξιοποίηση των δημόσιων μεταλλευτικών χώρων διαμορφώνουν συνθήκες και προοπτικές αναπτυξιακής βιωσιμότητας, και εγγυώνται ότι, και στην περίπτωση της Ελλάδας, το μέλλον που διαγράφεται μπορεί και πρέπει να είναι «χρυσό».
Η μεταλλευτική παραγωγή αποτελεί την μοναδική πλέον ευκαιρία και δυνατότητα της Ελλάδας, αλλά και άλλων κρατών, για έξοδο από την κρίση. Στην Σουηδία και την Φινλανδία, χώρες με παρόμοια πληθυσμιακά και κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά, αποτελεί βασική πεποίθηση για το σύνολο των πολιτών ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου έχει ιστορικά σχεδόν μόνη της δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και θέσει τις βάσεις του κοινωνικού κράτους που απολαμβάνουν. Για το σκοπό αυτό η χώρα χρειάζεται επειγόντως οικονομικά βιώσιμες παραγωγικές  επενδύσεις που θα συμβάλλουν στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και θα εγγυηθούν την ορθολογική και αποτελεσματική διαχείριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Μεταλλεύματα νικελίου και αλουμινίου, με κυρίαρχη βιομηχανική παρουσία σε παγκόσμιο επίπεδο, μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού, χρυσού και αργύρου, καθώς και δυναμικές κοιτασματολογικές πηγές αντιμονίου και σπανίων γαιών, συνθέτουν στο σύνολο τους ένα αποθεματικό και πλουτοπαραγωγικό μέγεθος του οποίου η ακαθάριστη/μικτή μεταλλευτική αξία ξεπερνά τα 80 δισ. ευρώ. Με δεδομένη την συγκεκριμένη οικονομική διάσταση, η αξιοποίηση των μη ενεργειακών ορυκτών πρώτων υλών (ΜΕΟΠΥ) μπορεί να συμβάλλει άμεσα και αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης, και να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης. Οι ευνοϊκές κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που αναμφίβολα προκύπτουν θα συνεισφέρουν πολλαπλάσια και πολύπλευρα στην ευημερία των πολιτών. Σήμερα η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία ΜΕΟΠΥ απασχολεί περίπου 15.000 εργαζόμενους, ενώ στις νέες μεταλλευτικές επενδύσεις της Χαλκιδικής, του Έβρου, της Ροδόπης και του Κιλκίς, θα προστεθούν στα επόμενα πέντε χρόνια, πέρα των 700 περίπου που απασχολούνται τώρα, άλλες 2.000 θέσεις εργασίας. Και βέβαια, σύμφωνα με την διεθνή πρακτική και εμπειρία προβλέπεται και αναμένεται να προκύψουν ακόμη άλλες 4-5.000 ευκαιρίες έμμεσης απασχόλησης. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις μιας άλλης βιώσιμης και δυναμικής αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του υπέρτατου δικαιώματος εργασίας πολλών ανέργων πολιτών, αλλά και επαγγελματικής αποκατάστασης νέων επιστημόνων και τεχνικών.

Επένδυση στα πολυμεταλλικά κοιτάσματα ΒΑ Χαλκιδικής

Η βάσιμη προοπτική αξιοποίησης του ελληνικού Ορυκτού Πλούτου, και αυτό δεν αποτελεί μια θεωρητική και αποσπασματική προσέγγιση, αλλά είναι αποτέλεσμα συστηματικής και μεθοδολογικής ενασχόλησης με εργασίες πεδίου, εργαστηριακές αναλύσεις και μελέτες οικονομικής γεωλογίας, στο πλαίσιο υλοποίησης έργων κοιτασματολογικής έρευνας του ΙΓΜΕ σε πολλές περιοχές της Β. Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της ΒΑ Χαλκιδικής, όπου με τις σημερινές τιμές και τα εμπορεύσιμα μέταλλα και προϊόντα εμπλουτισμού που θα προκύψουν η συνολική αξία των γνωστών μεταλλευμάτων ξεπερνά τα 13 δισ. ευρώ. Γενικά το βεβαιωμένο μεταλλευτικό δυναμικό, αλλά πολύ περισσότερο τα προγνωστικά και «εν δυνάμει» κοιτασματολογικά αποθέματα, αποτελούν μία βιώσιμα αξιοποιήσιμη και ανταγωνιστική πλουτοπαραγωγική πηγή για την Ελλάδα, ικανή να αλλάξει γρήγορα και αποτελεσματικά τα αναπτυξιακά της δεδομένα, προσδίδοντας μεταξύ άλλων χαρακτηριστικά υψηλής προστιθέμενης αξίας στην περιφερειακή οικονομία και την τοπική κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση σε πολύ λίγα σημεία του πλανήτη, ή αν θέλετε πολύ λίγες χώρες, θα άφηναν αναξιοποίητα ανάλογα μεταλλευτικά μεγέθη ή ακόμη και λιγότερο πλούσια κοιτάσματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την έντονη παραγωγική εκμετάλλευση μικρότερων κοιτασμάτων που παρατηρείται στην Σουηδία και την Φινλανδία. Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι τόσο η διαχείριση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αλλά ο εντοπισμός κοιτασμάτων με πλούσιο μεταλλευτικό δυναμικό που διασφαλίζει εκμεταλλεύσιμα αποθέματα. Η πολυδιάστατη αναπτυξιακή προοπτική μιας περιοχής με την δυνατότητα να αξιοποιεί όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει αποτελεί βέλτιστη πράκτική παραγωγικής οικονομίας και δημιουργίας απασχόλησης. Παραδείγματα πετυχημένων συνδυασμών υπάρχουν πολλά και στην Ελλάδα και αλλού, όπως στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Φινλανδία. Στην τελευταία το μεταλλείο χρυσού στο Κίτιλε συνυπάρχει και είναι μετά δύο χρόνια παραγωγικής λειτουργίας, ήδη ανταγωνιστικό με την εδώ και χρόνια εδραιωμένη τουριστική βιομηχανία στην περιοχή. Είναι φανερό ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου δημιουργεί ανταγωνιστική οικονομία, προσφέρει σταθερή απασχόληση και προστατεύει το περιβάλλον. Με άλλα λόγια διασφαλίζει με απόλυτο τρόπο τους όρους της Βιώσιμης ή όπως ορισμένοι αρέσκονται να αποκαλούν Πράσινης Ανάπτυξης.

Περιβαλλοντική διάσταση

Η μεταλλευτική βιομηχανία, λόγω και της μεγάλης κοινωνικής πίεσης που δέχεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει εντάξει τις νέες τεχνολογίες στο σύνολο της παραγωγικής της διαδικασίας περισσότερο ίσως από κάθε άλλη βιομηχανική δραστηριότητα. Και βέβαια στα θέματα περιβαλλοντικής πρακτικής, όπως για παράδειγμα είναι η διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων, καθοδηγείται, παρακολουθείται και ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από την σχετική εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά και τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που επιβάλλονται στο πλαίσιο δημόσιων διαβουλεύσεων, και την πιστή τήρηση των οποίων αναλαμβάνει να εποπτεύει θεσμοθετημένη επιτροπή στην βάση ανεξάρτητης και αυτόνομης λειτουργίας με την συμμετοχή εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η Οδηγία για την διαχείριση των μεταλλευτικών αποβλήτων, μαζί με την έκθεση για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, αποτελεί πλέον σημαντική δέσμευση και υποχρέωση για την παραγωγική λειτουργία κάθε εξορυκτικού έργου. Στην κατεύθυνση και εξέλιξη αυτή η μελλοντική πορεία της μεταλλευτικής βιομηχανίας διαγράφεται ανοδική και βιώσιμη.
Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που συνοδεύουν και τελικά επικυρώνουν η μη την αδειδότηση των μεταλλευτικών  επενδύσεων συνιστούν ολοκληρωμένα εργαλεία επιστημονικών, μεθοδολογικών και διοικητικών προσεγγίσεων που καλούνται να διαμορφώσουν και να καθορίσουν το πλαίσιο ορθολογικής και της βέλτιστης δυνατής αξιοποίησης ενός κοιτάσματος, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγικής λειτουργίας, αλλά και των διαδικασιών αποτελεσματικού ελέγχου, παρακολούθησης και αποκατάστασης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως προκύπτουν από συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους που σε κάθε περίπτωση επιβάλλονται.
Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις
H αξιοποίηση του ελληνικού ορυκτού πλούτου αποτελεί κυρίαρχη αναπτυξιακή επιλογή και επενδυτική προτεραιότητα. Είναι ευρύτερα γνωστό σήμερα (κύρια από έρευνες του ΙΓΜΕ) ότι η χώρα διαθέτει βεβαιωμένα αποθέματα ΟΠΥ με σημαντικό μεταλλευτικό περιεχόμενο και οικονομική αξία. Υπάρχουν επίσης περιοχές με νέα δυναμικά αποθέματα κοιτασμάτων. Η εκμετάλλευση των ορυκτών πρώτων υλών είναι πλουτοπαραγωγική πρόκληση και ευκαιρία, και μπορεί να συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο. Η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου προσφέρει πολλές και σημαντικές θέσεις εργασίες, σε ένα γενικότερο περιβάλλον ανεργίας, ενώ ενισχύει την προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης πολλών «καταδικασμένων» σήμερα πτυχίων  ανώτατης εκπαίδευσης (για παράδειγμα η μεταλλευτική «Άνοιξη» στον Καναδά, Αυστραλία, Σκανδιναβία συνοδεύεται από μεγάλη ζήτηση γεω-επιστημόνων). Ο κοινωνικός πυλώνας της ΒΑ περιλαμβάνει επίσης την κοινωνική συνοχή και συναίνεση από πλευράς τοπικών κοινωνιών. Σε πρόσφατη έκθεση σχετικής ευρωπαϊκής επιτροπής αναφέρεται ότι οι απόψεις και προτάσεις των τοπικών κοινωνιών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι καθοριστικές για την τελική απόφαση παραγωγικής εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου. Η περιβαλλοντική διάσταση δηλαδή, με άλλα λόγια η ποιότητα ζωής, αποτελεί σημαντική και αναπόσπαστη παράμετρο κάθε ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον συνοδεύουν κάθε είδους παραγωγική / βιομηχανική δραστηριότητα. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να εφαρμοσθούν τεχνολογίες, να αναδειχθούν αξιόπιστοι μηχανισμοί παρακολούθησης και να τηρηθούν κανόνες για να ελαχιστοποιηθούν, και όπου είναι δυνατόν, να εκμηδενισθούν οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και απειλές. Η «ευρωποποίηση» του περιβάλλοντος έχει φέρει και θέσει σε εφαρμογή την θέσπιση αυστηρών μέτρων για την προστασία  του εξορυκτικού και μεταλλευτικού περιβάλλοντος. Η  απόλυτη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που επιβάλλονται εγγυώνται ασφαλή λειτουργία της μεταλλευτικής παραγωγής, και θωρακίζουν το περιβάλλον και τον άνθρωπο από «εν δυνάμει»  απειλές και επιπτώσεις.

Αξιόπιστο επενδυτικό περιβάλλον

Η αναπτυξιακή δυναμική και προστιθέμενη αξία των όποιων επενδυτικών εξελίξεων προκύψουν συνδέεται απόλυτα με την άμεση παραγωγική εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων αρχικά στην Χαλκιδική και στην συνέχεια στην Θράκη. Η πραγματοποίηση των σημαντικών επενδυτικών σχεδίων στις συγκεκριμένες περιοχές αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα για την κοιτασματολογική αξιολόγηση και τις προοπτικές οικονομικής αξιοποίησης και άλλων μεταλλευμάτων της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εντοπίζονται σε δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους, και μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην δημιουργία αξιόπιστου και θετικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση και υλοποίηση νέων παραγωγικών επενδύσεων. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρξει έγκαιρα η απαραίτητη και κατάλληλη κοινωνική διαβούλευση ώστε να αποφεύγονται ή/και να ελέγχονται αποτελεσματικά οι αντιδράσεις διαφόρων ομάδων που με κύρια αιτιολογία τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθυστερούν και μερικές φορές ακυρώνουν βασικές αναπτυξιακές επιλογές της χώρας. Αυτό συμβαίνει συχνά στην βάση διαστρέβλωσης της επιστημονικής αλήθειας και των πραγματικών δεδομένων. Προκύπτει τελικά ότι  η περιβαλλοντική διάσταση που ορισμένοι προβάλλουν αποτελεί πρόσχημα και σε καμία περίπτωση τεκμηριωμένη άποψη. Απαιτούνται ορθολογιστικές προσεγγίσεις και τολμηρές πολιτικές κινήσεις για ολική επαναφορά στην σωστή και κανονική διάσταση των πραγμάτων. Αυτό προϋποθέτει καθαρή σκέψη και αντικειμενική στάση από όλους τους εμπλεκόμενους, και όχι συμπεριφορές, αντιλήψεις και θέσεις όπως είναι οι πρόσφατες τοπικού βουλευτή σε ημερήσια εφημερίδα σχετικά με την επένδυση στη Χαλκιδική, που προφανώς δεν συνειδητοποίησε ότι πλέον εκπροσωπεί όλη την περιφεριεακή της ενότητα, και πολύ περισσότερο το σύνολο του ελληνικού κοινοβουλίου και του ελληνικού λαού. Μια δήλωση που επιεικώς θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί άστοχη, άκαιρη και μεροληπτική υπέρ των απόψεων μιας ομάδας στην οποία προφανώς ανήκει και εμφανώς υπηρετεί. Δυστυχώς το περιεχόμενο των δηλώσεων είναι και ανακριβές και κατασκευασμένο. Γιατί είναι σίγουρο ότι θα δημιουργηθούν νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, όπως και πρόσθετες ευκαιρίες απασχόλησης, αλλά και άλλες εστίες ανάπτυξης. Είναι επίσης απόλυτα βέβαιο ότι, όπως συνέβει όλα τα προηγούμενα χρόνια μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή και συμβαίνει σε όλο τον μεταλλευτικό κόσμο, οι υπάρχουσες επαγγελματικές δραστηριότητες όχι μόνο δεν κινδυνεύουν αλλά βελτιώνουν δυναμικά την παρουσία τους. Αυτές τις υπεύθυνες αλήθειες χρειάζεται η Ελλάδα, και όχι τους λαϊκισμούς, τις εγωκεντρικές αντιλήψεις, τις εμπαθείς συμπεριφορές, τα τοπικιστικά σύνδρομα και τα μικροκομματικά συμφέροντα. SOSτε λοιπόν την χώρα από αυτούς που επιλέγουν την ακινησία, το τέλμα και την απραξία, αναδεικνύοντας και προτάσοντας σε κάθε περίπτωση την βιώσιμη αξιοποίηση των συγκριτικών αναπτυξιακών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η ελληνική περιφέρεια, με τον Ορυκτό Πλούτο να αποτελεί βασική παραγωγική προτεραιότητα.

«Χρυσή» επανεκκίνηση στην Ανάπτυξη

Η παρουσία του χρυσού έχει συνδεθεί ιστορικά με σημαντικές στιγμές οικονομικής και πολιτιστικής προόδου της ανθρώπινης ιστορίας. Είναι γνωστή η συμβολή του στην δημιουργία του ισχυρού Μακεδονικού κράτους και την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ η σχέση του με την ανάδειξη του πολιτισμού των Ίνκας, είναι αναντίρρητη. Η σύγχρονη Ελλάδα, εδώ και δέκα τουλάχιστον χρόνια, περιμένει και θέλει να διανύσει την δική της «χρυσή» εποχή. Τα αποθέματα των εκατοντάδων τόννων χρυσού που φιλοξενούνται στο υπέδαφος της Μακεδονίας και της Θράκης, διατείνουν ότι η προοπτική αυτή δεν απέχει μακριά από την πραγματικότητα. Η ελληνική κοινωνία φαίνεται ότι έχει κατανοήσει την σημασία της μοναδικής αυτής ευκαιρίας και πρόκλησης για την χώρα, και ανταποκρίνεται πλέον θετικά στην νέα αναπτυξιακή δυναμική που διαμορφώνεται για την εθνική οικονομία από την προοπτική πλουτοπαραγωγικής αξιοποίησης και εκμετάλλευσης των χρυσοφόρων κοιτασμάτων. Επιλέγει να στηρίξει την αναμφισβήτητη αυτή ιστορική ευκαιρία που παρουσιάζεται και είναι έτοιμη να συμβάλλει στην δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και εργασίας για τους νέους. Την ίδια στιγμή οι πολίτες σε τοπικό επίπεδο και ευρύτερα  γυρίζουν την πλάτη, αγνοούν και περιθωριοποιούν αυτούς που έχουν θεσμοθετήσει και μετατρέψει σε επάγγελμα την αντίδραση στην βάση πολιτικών σκοπιμοτήτων και προσωπικών συμφερόντων. Μικρές απομονωμένες πλέον ομάδες που είναι φανερό ότι στερούνται οικολογικών πεποιθήσεων και αρχών, αφού οι καθημερινές τους πρακτικές μάλλον βλάπτουν ή τουλάχιστον δεν κινούνται στην κατεύθυνση προστασίας του περιβάλλοντος. Όλο και περισσότεροι Έλληνες συντάσσονται σήμερα, ορισμένοι με επίμονο πλέον τρόπο, στην υλοποίηση των  μεταλλευτικών επενδύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η Ελλάδα κατορθώνει σιγά-σιγά να πραγματοποιήσει το μεγάλο άλμα στην κατεύθυνση μετατροπής της στην μεγαλύτερη χρυσοπαραγωγό χώρα της Ευρώπης, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το συγκριτικό μεταλλευτικό πλεονέκτημα που διαθέτει. Αρπάζει την ευκαιρία να δημιουργήσει την δική της ξεχωριστή βιομηχανική δυναμική και φυσιογνωμία, σε μια ιδιαίτερα ευνοϊκή και κορυφαία περίοδο για την παρουσία του χρυσού, αλλά και άλλων μετάλλων, στην διεθνή χρηματαγορά. Από την άλλη μεριά, στη βάση των εξελίξεων αυτών,  είναι επίσης σαφές το μήνυμα της κοινωνίας για αυστηρή εφαρμογή των όρων βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή να επιτυγχάνονται η οικονομική πρόοδος και η αύξηση της απασχόλησης, ενώ την ίδια στιγμή ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 

Σε κάθε περίπτωση πάντως, σύμφωνα με πρόσφατες ευρωπαϊκές και διεθνείς αναφορές, γίνεται γνωστό ότι στο σημερινό μοντέλο ανάπτυξης, κάθε κάτοικος του πλανήτη καταναλώνει κατά μέσο όρο 17 τόννους ορυκτών προϊόντων τον χρόνο, ένα μέγεθος το οποίο τείνει διαρκώς αυξανόμενο. Αυτό σημαίνει ότι η εξορυκτική βιομηχανία εξακολουθεί να καλύπτει σημαντικές καθημερινές ανάγκες των πολιτών, ενώ η σύνδεση της με την αυριανή ευημερία και πρόοδο προβλέπεται να παραμείνει ισχυρή. Στην πορεία αυτή, η μεταλλευτική βιομηχανία αναζητά την δική της ανανεωτική και συνεπή σχέση με την κοινωνία και το περιβάλλον, τόσο στο πλαίσιο της  εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που ευρύτερα επαγγέλλεται, όσο και λόγω των  συνθηκών που διαμορφώνουν οι νέες κοινοτικές οδηγίες. Σε παγκόσμιο επίπεδο χαράσσονται νέες διαχειριστικές στρατηγικές, με έμφαση στην εφαρμογή  και αποδοχή συγκεκριμένων διαδικασιών και μεθόδων παραγωγής, ενταγμένων στην προοπτική θεσμοθέτησης κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την μεταλλευτική βιομηχανία. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, νέες, φιλικές στο περιβάλλον, τεχνολογίες αλλάζουν διαρκώς το τοπίο της μεταλλευτικής βιομηχανίας, δίνοντας την δυνατότητα στην ανάπτυξη και εφαρμογή «καθαρών» και συχνά λιγότερο ενεργοβόρων παραγωγικών διαδικασιών, αλλά και στην διάθεση ανταγωνιστικότερων και υψηλότερης προστιθέμενης αξίας προϊόντων. Η Ελλάδα αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το νέο αυτό περιβάλλον. Οι έλληνες πολίτες αντιλαμβάνονται τις σημαντικές αλλαγές που προωθούνται και αναγνωρίζουν την δέσμευση όλων να συνταχθούν με τους όρους της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι επενδύσεις χρυσού αλλά και οι άλλες μεταλλευτικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, προχωρούν και βαδίζουν προς τα μπρος με σταθερά και σίγουρα βήματα. Η χώρα μας χρειάζεται σήμερα την οικονομική σταθερότητα και την μόνιμη απασχόληση που είναι σε θέση να προσφέρουν οι σχεδιαζόμενες παραγωγικές μονάδες βασικών μετάλλων, χαλκού, χρυσού και αργύρου.

Όλα δείχνουν ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος έχει παραγωγικό παρόν και μέλλον, και είναι πραγματικά ικανός να επαναφέρει την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης.

Επιτέλους Δημιουργικό Άλμα

Η Ελλάδα γλίστρησε τελικά από το χείλος του γκρεμού με πορεία προς άγνωστη κατεύθυνση και προορισμό. Πως αλλιώς θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει την κατάσταση και να προβλέψει το μέλλον μιας χώρας που δανείζεται χρήματα για να καλύψει τις καθημερινές της ανάγκες; Να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, να λειτουργήσει τα σχολεία και τα νοσοκομεία, να συντηρήσει και να βελτιώσει τις υποδομές της. Θα μπορούσε μια οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα να είναι βιώσιμη όντας δανειζόμενη συνεχώς για να αντιμετωπίσει τα έξοδα της, ενώ ο ισολογισμός της συνέχιζε να είναι αρνητικός και η εμπορική της αξία να παραμένει στο μηδέν; Στην σημερινή οικονομική πραγματικότητα ποτέ. Με τις εξελίξεις καθηλωμένες στο ίδιο αδιέξοδο και παράδοξο πλαίσιο, τις δανειακές ανάγκες να παραμένουν αμετάβλητες και επείγουσες, παρά τα επιβαλλόμενα σκληρά εισπρακτικά μέτρα (χαράτσια, μειώσεις αποδοχών), η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Οδεύει μια κατηφορική πορεία με ανεξέλεγκτες κοινωνικές συνέπειες και βάναυσα χαρακτηριστικά, αφού δίπλα στα οικονομικά προβλήματα μερικοί καλλιεργούν και τον ξενοφοβισμό φορτώνοντας τα στους μετανάστες, την στιγμή μάλιστα που πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Και αυτό συμβαίνει ενώ όλοι γνωρίζουν ότι οι επενδύσεις και η παραγωγική οικονομία αποτελούν μονόδρομο εξόδου από την κρίση. Συνιστούν την απόλυτη και αποκλειστική προοπτική δυναμικής ανάπτυξης. Δυστυχώς στον τόπο αυτό είτε δεν μπορούμε, είτε δεν θέλουμε, είτε είμαστε ανίκανοι να δημιουργήσουμε υγιείς οικονομικές συνθήκες και παραγωγική απασχόληση. Δεν τολμάμε να συγκρουσθούμε, να ανατρέψουμε και να διαλύσουμε κατεστημένες νοοτροπίες. Να ξεβολέψουμε κάποιους που με κατασκευασμένους μηχανισμούς, συνομωσιακούς συνειρμούς, ασύστολα ψέματα και ανακριβείς ισχυρισμούς περί οικολογικών καταστροφών, και μυθοπλαστικά σενάρια περί ξεπουλήματος της Ελλάδας, παρεμποδίζουν και καταδικάζουν κάθε κίνηση και εστία δημιουργίας. Πάρτε για παράδειγμα το θέμα του Ορυκτού Πλούτου της χώρας, που αναμφίβολα είναι αξιόλογος και δυναμικά εκμεταλλεύσιμος. Αλήθεια υπάρχει σήμερα καλύτερη αναπτυξιακή ευκαιρία και επενδυτική πρόκληση; Στον πρόσφατο ανοικτό διαγωνισμό για την έρευνα πετρελαιοφόρων περιοχών υπήρξε έντονο ενδιαφέρον που κατέληξε στην υποβολή 11 προσφορών από αξιόπιστα εταιρικά  σχήματα. Στην Β. Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Χαλκιδική, την Ροδόπη και τον Έβρο βρίσκονται σε εξέλιξη μεταλλευτικές επενδύσεις στην βάση κοιτασμάτων ψευδαργύρου-μόλυβδου-αργύρου-χρυσού, χαλκού-χρυσού και χρυσού, που ακόμη ταλαιπωρούνται και καθυστερούν λόγω έλλειψης υπεύθυνης εθνικής στρατηγικής, πολιτικής ατολμίας και παρεξηγημένων και καμουφλαρισμένων αντιλήψεων περί ακτιβισμού και περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Για τα πραγματικά και αληθινά αναπτυξιακά δεδομένα ούτε λόγος να γίνεται. Συγκεκριμένα στην Χαλκιδική η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι ότι καλύτερο επιστημονικά και επιχειρησιακά έχει συνταχθεί από πλευρά μεταλλευτικών έργων σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα οικονομικά μεγέθη της επένδυσης εντυπωσιακά με συνολικό αρχικό κεφάλαιο ορισμένων δισεκατομμυρίων και σημαντικά ετήσια οφέλη για την εθνική, την περιφερειακή και τοπική οικονομία από τους φόρους και τα ειδικά τέλη. Το ίδιο μεγάλα τα νούμερα απασχόλησης που θα φθάσουν στους 1500 (ήδη δουλεύουν περίπου 700) εργαζόμενους, στην συντριπτική τους πλειοψηφία από τον Δήμο Αριστοτέλη. Ένα καταναλωτικό δυναμικό που μαζί με τις διαχρονικές εργολαβικές ανάγκες του έργου θα συμπαρασύρουν και  θα γιγαντώσουν τα οικονομικά δεδομένα προσθέτοντας  αναπτυξιακή αξία στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο δυναμικές οι διαφορετικού μεγέθους επενδύσεις στην Θράκη. Αυτό που χρειάζεται μόνο είναι απλό κλικ δημιουργίας για να απελευθερώσουμε την θετική σκέψη και ενέργεια που οι περισσότεροι Έλληνες διαθέτουμε, για να αλλάξουμε σελίδα και επιτέλους να τολμήσουμε το άλμα προς τα μπρος. Αλήθεια γιατί περιμένουμε ακόμη;

Επιτέλους Δημιουργικό Άλμα

Η Ελλάδα γλίστρησε τελικά από το χείλος του γκρεμού με πορεία προς άγνωστη κατεύθυνση και προορισμό. Πως αλλιώς θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει την κατάσταση και να προβλέψει το μέλλον μιας χώρας που δανείζεται χρήματα για να καλύψει τις καθημερινές της ανάγκες; Να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, να λειτουργήσει τα σχολεία και τα νοσοκομεία, να συντηρήσει και να βελτιώσει τις υποδομές της. Θα μπορούσε μια οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα να είναι βιώσιμη όντας δανειζόμενη συνεχώς για να αντιμετωπίσει τα έξοδα της, ενώ ο ισολογισμός της συνέχιζε να είναι αρνητικός και η εμπορική της αξία να παραμένει στο μηδέν; Στην σημερινή οικονομική πραγματικότητα ποτέ. Με τις εξελίξεις καθηλωμένες στο ίδιο αδιέξοδο και παράδοξο πλαίσιο, τις δανειακές ανάγκες να παραμένουν αμετάβλητες και επείγουσες, παρά τα επιβαλλόμενα σκληρά εισπρακτικά μέτρα (χαράτσια, μειώσεις αποδοχών), η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Οδεύει μια κατηφορική πορεία με ανεξέλεγκτες κοινωνικές συνέπειες και βάναυσα χαρακτηριστικά, αφού δίπλα στα οικονομικά προβλήματα μερικοί καλλιεργούν και τον ξενοφοβισμό φορτώνοντας τα στους μετανάστες, την στιγμή μάλιστα που πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Και αυτό συμβαίνει ενώ όλοι γνωρίζουν ότι οι επενδύσεις και η παραγωγική οικονομία αποτελούν μονόδρομο εξόδου από την κρίση. Συνιστούν την απόλυτη και αποκλειστική προοπτική δυναμικής ανάπτυξης. Δυστυχώς στον τόπο αυτό είτε δεν μπορούμε, είτε δεν θέλουμε, είτε είμαστε ανίκανοι να δημιουργήσουμε υγιείς οικονομικές συνθήκες και παραγωγική απασχόληση. Δεν τολμάμε να συγκρουσθούμε, να ανατρέψουμε και να διαλύσουμε κατεστημένες νοοτροπίες. Να ξεβολέψουμε κάποιους που με κατασκευασμένους μηχανισμούς, συνομωσιακούς συνειρμούς, ασύστολα ψέματα και ανακριβείς ισχυρισμούς περί οικολογικών καταστροφών, και μυθοπλαστικά σενάρια περί ξεπουλήματος της Ελλάδας, παρεμποδίζουν και καταδικάζουν κάθε κίνηση και εστία δημιουργίας. Πάρτε για παράδειγμα το θέμα του Ορυκτού Πλούτου της χώρας, που αναμφίβολα είναι αξιόλογος και δυναμικά εκμεταλλεύσιμος. Αλήθεια υπάρχει σήμερα καλύτερη αναπτυξιακή ευκαιρία και επενδυτική πρόκληση; Στον πρόσφατο ανοικτό διαγωνισμό για την έρευνα πετρελαιοφόρων περιοχών υπήρξε έντονο ενδιαφέρον που κατέληξε στην υποβολή 11 προσφορών από αξιόπιστα εταιρικά  σχήματα. Στην Β. Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Χαλκιδική, την Ροδόπη και τον Έβρο βρίσκονται σε εξέλιξη μεταλλευτικές επενδύσεις στην βάση κοιτασμάτων ψευδαργύρου-μόλυβδου-αργύρου-χρυσού, χαλκού-χρυσού και χρυσού, που ακόμη ταλαιπωρούνται και καθυστερούν λόγω έλλειψης υπεύθυνης εθνικής στρατηγικής, πολιτικής ατολμίας και παρεξηγημένων και καμουφλαρισμένων αντιλήψεων περί ακτιβισμού και περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Για τα πραγματικά και αληθινά αναπτυξιακά δεδομένα ούτε λόγος να γίνεται. Συγκεκριμένα στην Χαλκιδική η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι ότι καλύτερο επιστημονικά και επιχειρησιακά έχει συνταχθεί από πλευρά μεταλλευτικών έργων σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα οικονομικά μεγέθη της επένδυσης εντυπωσιακά με συνολικό αρχικό κεφάλαιο ορισμένων δισεκατομμυρίων και σημαντικά ετήσια οφέλη για την εθνική, την περιφερειακή και τοπική οικονομία από τους φόρους και τα ειδικά τέλη. Το ίδιο μεγάλα τα νούμερα απασχόλησης που θα φθάσουν στους 1500 (ήδη δουλεύουν περίπου 700) εργαζόμενους, στην συντριπτική τους πλειοψηφία από τον Δήμο Αριστοτέλη. Ένα καταναλωτικό δυναμικό που μαζί με τις διαχρονικές εργολαβικές ανάγκες του έργου θα συμπαρασύρουν και  θα γιγαντώσουν τα οικονομικά δεδομένα προσθέτοντας  αναπτυξιακή αξία στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο δυναμικές οι διαφορετικού μεγέθους επενδύσεις στην Θράκη. Αυτό που χρειάζεται μόνο είναι απλό κλικ δημιουργίας για να απελευθερώσουμε την θετική σκέψη και ενέργεια που οι περισσότεροι Έλληνες διαθέτουμε, για να αλλάξουμε σελίδα και επιτέλους να τολμήσουμε το άλμα προς τα μπρος. Αλήθεια γιατί περιμένουμε ακόμη;