Καλό κοιτασματολογικό ξεκίνημα, γεμάτη «αγκάθια» η μεταλλευτική συνέχεια

Ήταν κυρίως στην περίοδο 2000-2010 που οι φραστικές και συμβολικές, και οι ολοένα και περισσότερο εννοιολογικές και ουσιαστικές αναφορές στον ορυκτό πλούτο, τις ορυκτές πρώτες ύλες, τα μέταλλα, έγιναν πιο συχνές και παράλληλα επανήλθαν στο αναπτυξιακό προσκήνιο, με αυξανόμενο επίσης το ενδιαφέρον και ευρύτερα στην οικονομία και την κοινωνία. Βασικοί συντελεστές και πυλώνες στην διαρκώς ανερχόμενη και ανοδικά εξελισσόμενη αυτή διαδρομή και πορεία, τόσο στην Ευρώπη, όσο και την Ελλαδα ήταν,

• η ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες (https://ec.europa.eu/growth/sectors/raw-materials/policy-strategy_en), με κύρια παρελκόμενα και συνακόλουθα την στρατηγική των Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών (https://ec.europa.eu/growth/sectors/raw-materials/specific-interest/critical_en) και τον εκσυγχρονισμό σχετικών μεταλλευτικών πολιτικών(Improving framework conditions for extracting minerals for the EU). Και όλα αυτά να αφορούν αποκλειστικά τις μη-ενεργειακές Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ),

• τα πολλά ευρωπαϊκά και εθνικά έργα Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης με στόχο τις ΟΠΥ που έδωσαν την δυνατότητα να επαναξιολογηθούν υφιστάμενα και να συγκεντρωθούν νέα δεδομένα(https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/area/raw-materials),

• η συζήτηση γύρω από τις πολλές και διάφορες καθημερινές χρήσεις των ορυκτών (http://www.eurogeosurveys.org/wp-content/uploads/2014/07/EGS-Book-Minerals.pdf)

• τα αποτελέσματα από τον επαναπροσδιορσμό της Οικονομικής Γεωλογίας των 122 Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων και των 22 Δημόσιων Εκτάσεων Βιομηχανικών Ορυκτών της χώρας,

• το σταθερά αναδυόμενο και ανερχόμενο ενδιαφέρον για μεταλλευτικές επενδύσεις, κυρίως στην Μακεδονία και Θράκη.

Έχοντας και λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, και βλέποντας ταυτόχρονα την ανάγκη περαιτέρω αντικειμενικής ενημέρωσης των πολιτικών, όσων άλλων θεσμοθετούν και παίρνουν σχετικές αποφάσεις, αλλά κυρίως των απλών πολιτών, υπήρξαν πρωτοβουλίες για την συντάξη σχετικών κειμένων και χαρτών, με διάφορες εκδοχές και τρόπους προσέγγισης θεμάτων οικονομικής γεωλογίας. Απότερος στόχος ήταν, με μια όσο το δυνατόν απλοποιημένη μορφή να αναδειχθεί το δυναμικό κοιτασματολογικό ενδιαφέρον της Ευρώπης, της Ελλάδας, της Μακεδονία, της Θράκης. Είναι φυσικά γνωστό το φερόμενο ρίσκο και η δυσκολία που υπάρχει για να παρουσιαστεί κάτι επικοινωνικά απλό και την ίδια στιγμή να είναι επιστημονικά ορθό και σωστό. Έγιναν λοιπόν ορισμένες επιστημονικές «εκπτώσεις» που σίγουρα ήταν «εν γνώσει» αυτών που συνέβαλαν στην σύνταξη τους. Για παράδειγμα η δημοσίευση του χάρτη μεταλλικών ΟΠΥ Μακεδονίας και Θράκης ανταποκρίθηκε σε γενικές γραμμές στις προσδοκίες και στον σκοπό της, με πολλά ΜΜΕ να τον χρησιμοποιούν με διαφορετικό το καθένα τρόπο, όπως φαίνεται από το παράδειγμα ενός από τους συνημμένους χάρτες. Και βέβαια οι όποιες αναφορές αφορούν στο τότε αν και ακόμη και σήμερα πολλοί λίγα πράγματα έχουν αλλάξει με τα κοιτάσματα στις Σάππες, στο Πέραμα, στις Σκουριές, στο Γερακαριό, στην Ποντοκερασιά, να παραμένουν αναξιοποίητα.

Παρά όμως το καλό κοιτασματολογικό ξεκίνημα και το δυναμικό να βρίσκεται  αποθεματικά στη θέση του σε πολλές ευρωπαπϊκές χώρες και την Ελλάδα, η μεταλλευτική συνέχεια, «εν έτοι» 2020 παραμένει προβληματική, με το παραγωγικό μέλλον αβέβαιο από κάθε άποψη και σε κάθε επίπεδο. Και αυτό συμβαίνει παρότι που στην τελευταία δεκαετία, μεταξύ 2010-2019, έχουν προστεθεί νέες στρατηγικές επιλογές, βελτιωμένες μεταλλευτικές πολιτικές, στοχευμένες δράσεις, καινοτόμες βιομηχανικές προκλήσεις και αποτελεσματικές πρακτικές, όπως:

• Η διαρκής επικαιροποίηση της ευρωπαϊκής λίστας κρίσιμων και άλλων στρατηγικών ΟΠΥ, προσαρμοσμένης στις βιομηχανικές ανάγκες και τις σχετικές παραγωγικές λειτουργίες (https://ec.europa.eu/growth/content/raw-materials-scoreboard-2018_en).

• Η ανάδειξη του ρόλου και της σημασίας των ΟΠΥ στην νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την βιομηχανία (https://eitrawmaterials.eu/eit-rawmaterials-welcomes-the-european-industrial-strategy).

• Το στρατηγικό σχέδιο εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών και πρακτικών στην ανάπτυξη των ΟΠΥ, στο πλαίσιο σχετικής ευρωπαϊκής κοινοπραξίας για την καινοτομία και σε συνδυασμό με την υλοποίηση έργων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (https://ec.europa.eu/growth/sectors/raw-materials/eip_en)

• Η αναγκαία και εκτεταμένη χρήση ΟΠΥ, με έμφαση στις κρίσιμες ΟΠΥ, σε νέες τεχνολογίες και προϊόντα που στηρίζουν την μετάβαση στην πράσινη ενέργεια (https://ec.europa.eu/jrc/en/science-update/increased-demand-raw-materials-energy-transition)

• Η σύνδεση της μεταποιητικής βιομηχανίας με τις αλυσίδες αξίας των ΟΠΥ, που περιλαμβάνουν και την ένταξη και της κυκλικής οικονομίας ( https://ec.europa.eu/jrc/en/science-update/increased-demand-raw-materials-energy-transition)

• Η προώθηση και εφαρμογή καινοτόμων μεταλλευτικών πολιτικών, και η κατοχύρωση νέων διοικητικών εργαλείων και καλών πρακτικών που διασφαλίζουν την βιώσιμη εκμετάλλευση των ΟΠΥ (https://ec.europa.eu/growth/sectors/raw-materials/policy-strategy/sustainable-supply-eu_en)

• Η προβεβλημένη χρησιμότητα των ΟΠΥ στην υλοποίηση της Πράσινης Ευρωπαϊκής Συμφωνίας (https://eitrawmaterials.eu/eit-rawmaterials-publishes-position-paper-supporting-the-european-green-deal/)

• Το γεγονός ότι οι ΟΠΥ αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/mapping-role-raw-materials-sustainable-development-goals).

Πολλές και πολύπλευρες λοιπόν οι προσεγγίσεις στα θέματα στρατηγικών επιλογών, βιομηχανικών χρήσεων και τεχνολογικής καινοτομίας σε σχέση με τις ΟΠΥ που απαιτούνται για την υλοποίηση των νέων ενεργειακών προκλήσεων και τις πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης. Δυστυχώς όμως η κοιτασματολογική αναζήτηση των πρόσθετων και νέων αποθεμάτων ΟΠΥ που χρειάζονται και η αποτελεσματική παραγωγική αξιοποίηση και εκμετάλλευση τους εξακολουθούν να πορεύονται σε ένα δρόμο γεμάτο «αγκάθια», αφού η πολιτική βούληση ή αποφασιστικότητα αν θέλετε, η πραγματοποίηση σχετικών διοικητικών μεταρρυθμίσεων, οι σπασμωδικές επιχειρησιακές και επιχειρηματικές προσεγγίσεις, σε ότι αφορά κυρίως στην ποιότητα και εγκυρότητα των επενδύσεων, δεν ανταποκρίνονται αλλά ούτε κάνουν χρήση του ευνοϊκού κλίματος, που κατα γενική ομολογία έχει δημιουργηθεί και υπάρχει.