Εφ’όλης της «ορυκτής πρώτης» ύλης πολυμεταλλική αξιοποίηση των κοιτασμάτων ΒΑ Χαλκιδικής.

Αρχική τοποθέτηση και βασικές θέσεις

1.     Είναι σήμερα απόλυτα θεμελιωμένο και ευρύτερα αποδεκτό ότι οι σύγχρονες κοινωνίες ευημερούν, προοδεύουν και εξελίσσονται στη βάση αξιοποίησης των ορυκτών πρώτων υλών που διαθέτουν. Τόσο σε σχέση με το αναπτυξιακό όφελος που προκύπτει από την πλουτοπαραγωγική τους αξία, όσο και από το γεγονός των πολλών χρήσεων που έχουν στην καθημερινή ζωή. Αυτό βέβαια προϋποθέτει αναζήτηση, εντοπισμό και οικονομοτεχνική εκτίμηση των «εν δυνάμει» κοιτασματολογικών πηγών, σε συνδυασμό με την αποθεματική προοπτική που διαμορφώνεται από το εκάστοτε γεωλογικό περιβάλλον. Οι γεωεπιστήμονες καλούνται κάθε φορά να βρουν απαντήσεις σε πολλά και συχνά πολύπλοκα ερωτήματα. Γιατί βρίσκονται οι μεταλλοφορίες εκεί που εμφανίζονται; Γιατί είναι εμπλουτισμένες στα συγκεκριμένα μέταλλα; Γιατί κάποιες είναι πλουσιότερες και άλλες είναι φτωχότερες; Σε ποιο κοιτασματολογικό τύπο ανήκουν και πως κατατάσσονται από πλευράς αποθεματικού δυναμικού; Ποια μεθοδολογικά και άλλα εργαλεία μπορούν να αναδειχθούν με πρακτικό ενδιαφέρον και αξία αλλά και εφαρμογή στην κοιτασματολογική έρευνα;

2.     Είναι σταθερή και πλειοψηφική η γεωεπιστημονική πεποίθηση και πίστη ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος αποτελεί κεντρικό αναπτυξιακό πυλώνα της χώρας.  Έχοντας σαν μοναδικό κριτήριο τις διαθέσιμες γνώσεις, στοιχεία και δεδομένα, και στη βάση πάντοτε μιας αντικειμενικής και τεκμηριωμένης προσέγγισης η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου μπορεί και πρέπει να παραμείνει βιώσιμος παραγωγικός και οικονομικός στόχος με κύριο ζητούμενο το δημόσιο συμφέρον. Γιατί η παραγωγική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελεί κυρίαρχη αναπτυξιακή ευκαιρία και δυνατότητα για την Ελλάδα. Μια θέση, ένας ισχυρισμός που άναφέρονται και στηρίζονται κυρίως στην επιστημονική γνώση, τεκμηρίωση και πίστη, και οδηγούν στην «ιδεολογική» πεποίθηση ότι ένας από τους βασικούς αναπτυξιακούς πυλώνες της χώρας μας είναι «μεταλλευτικός». Μαζί με το διαθέσιμο δυναμικό και βιώσιμο αποθεματικά γνωσιακό κεφάλαιο αποτελούν αδιαπραγματεύτα βασικές και σταθερές αξίες που εδώ και δεκαετίες παρεμβαίνουν ανοικτά σε δημόσιες διαβουλέυσεις, ανεξάρτητα από εκάστοτε κυβερνητικά σχήματα και εμπλεκόμενες εταιρίες. Μοναδικός οδηγός και βάση το αναπτυξιακό μέλλον και δημόσιο  συμφέρον της χώρας, μέσα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει.

3.     Το αρχικά συμφωνημένο και δημοσιοποιημένο επιχειρησιακό σχέδιο, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών παραγωγής και περιβαλλοντικής διαχείρισης, είναι καλό να υλοποιείται χωρίς μεγάλες μεταβολές. Όταν μάλιστα έχει προηγηθεί δημόσια διαβούλευση και ανοικτή συζήτηση, τότε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή επιχειρησιακής στρατηγικής, πλήττει πλέον τόσο την επικοινωνιακή εγκυρότητα, όσο και την γενικότερη αλλά  και ειδικότερη αξιοπιστία του έργου. Για παράδειγμα η μετακίνηση από ένα σχέδιο καθετοποιημένης παραγωγής, που καταλήγει τελικά στην μεταλλουργία χρυσού, σε κάποιο άλλο διαφορετικής κλίμακας και βιομηχανικών προϊόντων,  μπορεί να θεωρηθεί, και όχι άδικα, ότι επιφέρει αλλοίωση στο πραγματικό παραγωγικό δυναμικό του υφιστάμενου πλούτου, και αφαιρετική εκμετάλλευση δημόσιας περιουσίας, με προορισμό και κατάληξη  σημαντικής προστιθέμενης μεταλλευτικής αξίας εκτός χώρας. Και βέβαια, στην περίπτωση που τίθεται σε κίνδυνο η υλοποίηση καθετοποιημένης παραγωγής,  η ευθύνη βαραίνει συνήθως το ίδιο όλους τους θεσμικά και συμβατικά εμπλεκόμενους.

4.     Η παραγωγική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου είναι αναπτυξιακή επιλογή στη βάση "κατ'αρχήν", επιστημονικών, παραγωγικών και οικονομικών δεδομένων. Η όποια πολιτική προσέγγιση θα πρέπει να έχει εθνικά χαρακτηριστικά και να στοχεύει στο συμφέρον όλων των πολιτών στο σύνολο της χώρας. Σε τοπική ή περιφερειακή κλίμακα η όποια πολιτική θεώρηση θα πρέπει να εξετάζει την ισχύουσα μεταλλευτική φυσιογνωμία της περιοχής και να λαμβάνει υπόψη της το σύνολο της εκεί κοινωνίας, σε σχέση κυρίως με τη δυναμική της εργασιακής απασχόλησης.

Εφαρμογές οικονομικής γεωλογίας

Στην Ελλάδα η περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής και του μεταλλευτικού χώρου Ολυμπιάδας-Βάρβαρας-Σκουριών-Στρατωνίου συνδυάζει διαχρονικά την παρουσία αρχαίων, ιστορικών και ενεργών μεταλλείων και έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας περιοχής brownfield (έτσι ονομάζονται οι περιοχές με ‘ιστορική’ και τρέχουσα μεταλλευτική δραστηριότητα), με δυναμικό και έντονο το κοιτασματολογικό ενδιαφέρον για εντοπισμό νέων αποθεμάτων με ‘έξυπνες’ και αποτελεσματικές γεωεπιστημονικές παρεμβάσεις. Όπως έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, «έξυπνη» βαθύτερα προσανολισμένη κοιτασματολογική έρευνα (Smart Deep Exploration), στις περιοχές πολυμεταλλικών συστημάτων Ολυμπιάδας-Βίνας-Ζέπκου, Πιάβιτσας-Βαρβάρας και πορφυρικών συστημάτων Φισώκας-Σκουριών-Τσικάρας, είναι σε θέση να αλλάξει θεαματικά τα σημερινά πλουτοπαραγωγικά δεδομένα. Βάζοντας δηλαδή κάνεις στο «γεωλογικό τραπέζι» αυτά που γνωρίζει μέχρι τώρα, οι κοιτασματολογικές τάσεις που καταγράφονται είναι θετικές και υπάρχει αισιοδοξία για ανοδική αποθεματική διάσταση, αλλά βέβαια τίποτα από αυτά δεν ισχύει πριν το τελικό αποτέλεσμα της γεωλογικής έρευνας. 

Πόσο βαθύτερα συνεχίζουν τα μεταλλοφόρα σώματα στην Ολυμπιάδα; Εκτείνονται τα συμπαγή πολυμεταλλικα θειούχα κοιτάσματα Ολυμπιάδας νοτιότερα στις περιοχές Βίνας και Ζέπκου; Υπάρχουν περισσότερα συμπαγή πολυμεταλλικα θειούχα κοιτάσματα στο ρήγμα Στρατωνίου-Βαρβάρας; Πόσο πιθανό είναι να βρεθεί πορφυρικό κοίτασμα χαλκού-χρυσού σαν αυτό στις Σκουριές, βορειοανατολικότερα στη Φισώκα ή νοτιοδυτικότερα στη Τσικάρα;  Ποιος είναι ο σωστότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος στρατηγικής και μεθοδολογικής διαχείρισης μιας τέτοιας πηροφορίας; Πως επιλέγεται και ποιο θα μπορούσε να είναι το επόμενο «οικονομικογεωλογικό» βήμα; Μπορούν τα στοιχεία, οι ενδείξεις και οι εφαρμογές που προκύπτουν από τα πορφυρικά συστήματα της ΒΑ Χαλκιδικής να αξιοποιηθούν και να χρησιμποιηθούν στην «νέα» κοιτασματολογική έρευνα αντίστοιχων συστημάτων στο Κιλκίς, και αλλού στην κεντροανατολική Μακεδονία και τη Θράκη;

Κοιτασματολογική πρόσεγγιση των μεταλλείων Κασσάνδρας

Στην ΒΑ Χαλκιδική και στην περιοχή των μεταλλείων Κασσάνδρας δεν γίνεται εξόρυξη χρυσού, γιατί απλά δεν υπάρχουν κοιτάσματα χρυσού. Πρόκειται στην περίπτωση της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών για κοιτάσματα θειούχων μεταλλικών ορυκτών μολύβδου και ψευδαργύρου (γνωστών και σαν μικτά θειούχα) που περιέχουν επίσης εκμεταλλεύσιμες περιεκτικότητες αργύρου και χρυσού. Για πολλές δεκαετίες τώρα, όπως συμβαίνει ακόμη και σήμερα, στα μεταλλεία Ολυμπιάδας, Μαντέμ Λάκκου και Μαύρων Πετρών, η παραγωγή συμπυκνωμάτων θειούχου μολύβδου (γαληνίτη) και θειούχου ψευδαργύρου (σφαλερίτη) αποτελεί την οικονομική βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η μεταλλευτική τους λειτουργία. Ο χρυσός παρέμενε σαν παραπροϊόν στο μέχρι πρότινος μη εμπορεύσιμο συμπύκνωμα σιδηροπυρίτη-αρσενοπυρίτη. Στην περίπτωση των Σκουριών η προοπτική εκμετάλλευσης αφορά κυρίως στην εξόρυξη κοιτάσματος θειούχων ορυκτών χαλκού με αυξημένη περιεκτικότητα χρυσού, και στην παραγωγή συμπυκνώματος θειούχου χαλκού (κυρίαρχα χαλκοπυρίτη). Η νέα παραγωγική παρέμβαση που είναι μέρος του επενδυτικού έργου και βρίσκεται σε εξέλιξη αφορά στην μεταλλουργία χρυσού, δηλαδή στην ανάκτηση μεταλλικού χρυσού από τα δύο χρυσοφόρα συμπυκνώματα αρσενοπυρίτη Ολυμπιάδας και χαλκοπυρίτη Σκουριών με την εφαρμογή της τεχνολογίας της ακαριαίας τήξης. Δεν προκύπτει συνεπώς θέμα εξόρυξης χρυσού όπως μερικοί συνειδητά ή από λάθος επικαλούνται, αλλά πρόκειται για μεταλλουργία χρυσού. Η εξόρυξη όπως προαναφέρθηκε συνεχίζει να αφορά σε πολυμεταλλικά/μικτά θειούχα μεταλλεύματα όπως συνέβαινε στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια.   Στην χώρα μας δεν υπάρχει εξόρυξη κοιτάσματος χρυσού.  Τα μοναδικά  κοιτάσματα των οποίων η οικονομικότητα συνδέεται αποκλειστικά με την  παρουσία χρυσού είναι αυτά της Θράκης, και κάποια άλλα που προς το παρόν βρίσκονται ένα ή περισσότερα κοιτασματολογικά επίπεδα χαμηλότερα.

Και για να αποδοθεί ακόμη πιο καθαρά η πλουτοπαραγωγική δυναμική της πολυμεταλλικής "υπεροψίας​" και διάστασης είναι σκόπιμο να παρατηρηθεί και να συμπληρωθεί ότι, σε ότι αφορά στους συγκεκριμένους τύπους μεταλλεύματος, ο πολυμεταλλικός χαρακτήρας διευρύνει το κοιτασματολογικό δυναμικό και την οικονομική τους βάση, ενισχύει την αναπτυξιακή προοπτική, και αυξάνει τα περιθώρια παραγωγικής τους ανοχής και αντοχής απέναντι σε κάθε είδους σκαμπανεβάσματα στη διάθεση, ζήτηση και κατανάλωση ορυκτών πρώτων υλών. Η όποια «ανησυχία» δημιουργείται συχνά στην αξία του χρυσού, με αφορμή κυρίως διάφορα πολιτικά και χρηματιστηριακά «παιχνίδια», αντιμετωπίζεται κάτω από προϋποθέσεις με τη σταθερότητα και την δυναμική βιομηχανική παρουσία του ψευδαργύρου και κυρίως του χαλκού. Σε ότι αφορά στο δημόσιο συμφέρον η ολοκληρωμένη παραγωγική εκμετάλλευση του διαθέσιμου μεταλλευτικού δυναμικού στο συνολό του, δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις και συνθήκες καθετοποιημένης αξιοποίησης, μεγιστοποίησης του κοινωνικο-οικονομικού οφέλους και βέλτιστης περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Παρουσία ολοκληρωμένης παραγωγικής αλυσίδας

Έχει αναφερθεί και στο παρελθόν ότι η αλυσίδα της μεταλλευτικής παραγωγής έχει συγκεριμένους «κρίκους» και σε ότι αφορά στον «κρίκο» της μεταλλουργίας στη βάση της ακαριαίας τήξης, αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τις "Σκουριές". Η αναπτυξιακή βιωσιμότητα και η συνολική αξία της συγκεκριμένης επιχειρησιακής και επιχειρηματικής δραστηριότητας συνδέεται και συναρτάται με την ολοκληρωμένη μεταλλευτική και μεταλλουργική αξιοποίηση και των τριών "επί του παρόντος" κοιτασμάτων της περιοχής. Των δύο βασικών (μολύβδου-ψευδαργύρου) και πολύτιμων (χρυσού-αργύρου) μετάλλων στην Ολυμπιάδα και το Στρατώνι/Μαύρες Πέτρες, και του ενός χαλκού-χρυσού στις Σκουριές. Η πρόσθετη σε κάθε περίπτωση αξία προκύπτει από την καθετοποιημένη παραγωγική λειτουργία που μέσα από την συνεχή κοιτασματολογική έρευνα, την εξορυκτική δραστηριότα, τον εμπλουτισμό και την μεταλλουργία οδηγεί σε συμπυκνώματα σφαλερίτη και γαληνίτη, και μεταλλικά προϊόντα χαλκού, αργύρου και χρυσού. Οποιαδήποτε απόκλιση από το συγκεκριμένο μοντέλο εκμετάλλευσης αφαιρεί ένα μεγάλο μέρος από την περιεχόμενη μεταλλευτική αξία του βεβαιωμένου πλουτοπαραγωγικού δυναμικού και λειτουργεί σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος, των αναπτυξιακών προσδοκιών του ελληνικού λαού, της δημιουργίας πρόσθετων θέσεων απασχόλησης και της ευρύτερης κοινωνικό-οικονομικής σταθερότητας.

Το ζητούμενο στη Β.Α. Χαλκιδική είναι μέσα από το πολυμεταλλικό περιεχόμενο των κοιτασμάτων να υπάρξει βιώσιμη μεταλλευτική δραστηριότητα (sustainable mining)  στη βάση μιας συνολικά ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής αποθεματικής αξιοποίησης (resource efficient exploitation), σύμφωνα με τις αρχές και τους κανόνες μιας κυκλικής οικονομικής προσέγγισης (circular economy). Στην εξέλιξη της παραγωγικής διαδικασίας η εφαρμογή νέων κατάλληλων τεχνολογιών και μεθόδων μεταλλευτικής επεξεργασίας έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της αρχικής κοιτασματολγικής αξίας μέσα από την παραγωγή χρυσού, αλλά και αργύρου, ενώ παράλληλα προκύπτουν δευτερογενώς αξιοποιήσιμα απόβλητα. Γίνεται λόγος λοιπόν για μια «win-win» περίπτωση που διασφαλίζει από την μια μεριά μέγιστη πλουτοπαραγωγική αξιοποίηση  και επαναξιοποίηση αποβλήτων, και από την άλλη πλευρά πετυχαίνει βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση.

      Και βέβαια στις Σκουριές πρόκειται για ένα κοίτασμα με σχετικά «φτωχή» συγκέντρωση θειούχων μεταλλικών ορυκτών χαλκού γεγονός που περιορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό κάθε μορφή χημικής ρύπανσης. Τα απόβλητα που καλείται κανείς να διαχειριστεί δεν είναι παρά αδρανή υλικά ως προς τις όποιες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Και είναι φυσικά, γεωγραφικά και χωροταξικά είναι φανερό ότι σε ότι αφορά στο περιβάλλον, η Ολυμπιάδα, το Στρατώνι, η Στρατονίκη που φιλοξενούν το μεγαλύτερο μέρος των παραγωγικών υποδομών έχουν τον πρώτο λόγο να ενδιαφέρονται για την αειφορία του.

 Λειτουργική διαδικασία με διασφάλιση της συνολικής μεταλλευτικής αξίας

Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου και αναδεικνύονται κάποια σημεία που θεωρούνται βασικά για την πραγματοποίηση ολοκληρωμένης παραγωγικής αξιοποίησης.

·       Τα κοιτάσματα στην ΒΑ Χαλκιδική είναι αξιόλογα, εκμεταλλεύσιμα και σημαντικά με την πολυμεταλλικότητα χαλκού, χρυσού, αργύρου, ψευδαργύρου και μολύβδου να αποτελεί την συγκριτική τους υπεροχή και οικονομική βάση. Ενδεχόμενη απουσία της μεταλλουργίας και της καθετοποιημένης αξιοποίησης αφαιρούν και μειώνουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική προοπτική τους. Σε μια τέτοια περίπτωση το παραγωγικό αποτέλεσμα θα είναι οριακά βιώσιμο, και ο βαθμός οικονομικότητας εύκολα μεταβαλλόμενος. Με την παρουσία της μεταλλουργίας το έργο θωρακίζεται οικονομικά, περνάει σε άλλο επίπεδο μεταλλευτικής παραγωγής και αποκτά χαρακτηριστικά παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας και εμβέλειας. Αυτό αλλάζει το μέγεθος και την αντοχή της όποιας επένδυσης, και σημαίνει πρόθετα ωφέλη για τον έλληνα πολίτη, μαζί με σταθερότητα στην απασχόληση και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η μεταλλουργία όμως χρυσού, συμπεριλαμβανομένων και των κοιτασμάτων Ολυμπιάδας, είναι δυνατή μόνο με την παρουσία χαλκούχου μεταλλεύματος. Δεν μπορεί δηλαδή να υπάρξει στην περίπτωση αυτή χωρίς την εκμετάλλευση του χαλκούχου κοιτάσματος των Σκουριών. Σε πλήρη μεταλλουργική παραγωγική ανάπτυξη του το έργο δεν πρόκειται να έχει σοβαρά προβλήματα από τις όποιες αναταράξεις στις τιμές του χρυσού ή άλλων μετάλλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σουηδική Boliden, που σε μια δύσκολη ομολογουμένως μεταλλευτική χρονιά πέρισυ βγήκε γενικά «ζωντανή», τόσο λόγω της πολυμεταλλικότητας των κοιτασμάτων της, αλλά κυρίως βάση των μεταλλουργικών της προϊόντων. Σε εποχές και περιόδους εύθραυστης παρουσίας του χρυσού η πιο ισορροπημένη συμπεριφορά του χαλκού και ψευδαργύρου μπορούν να «σώσουν την παρτίδα». Με άλλα λόγια βλέποντας τα πράγματα από την επιχειρηματική πλευρά, όσο το θέμα της μεταλλουργίας και των Σκουριών καθυστερούν και παραμένουν στάσιμα κάθε επενδυτής θα βρίσκονταν "εν δυνάμει" σε καθεστώς έντονου προβληματισμού, λήψης ενδιάμεσων μέτρων και ενδεχόμενα σε σκέψεις σχέδια αποχώρησης και απεμπλοκής. Κυρίως μάλιστα όταν, όπως στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για επενδύσεις με βασικό επιχειρηματικό στόχο την εκμετάλλευση χρυσού.

·       Σε τι αφορά όμως στη συμβολή εφαρμογής της μεταλλουργικής μεθόδου της ακαριαίας τήξης στο σύνολο της επιχειρησιακής λειτουργίας, θα μπορούσαν σε ένα πρώτο στάδιο να παρατηρηθούν τα εξής,

o   Η ακαριαία τήξη σαν μεταλλουργική επιλογή κατορθώνει να ενοποιήσει το έργο σε ότι αφορά στην παραγωγή χρυσού μέσα από την μεταλλευτική ανάμιξη συμπυκνωμάτων δύο διαφορετικών τύπων κοιτασμάτων. Σε μια βάση λοιπόν διαδικαστικής και λειτουργικής πραγματικότητας η ακαριαία τήξη εμφανίζεται σήμερα σαν η πιο ελκυστική,  ρεαλιστική και «εν δυνάμει» εφαρμόσιμη επιλογή σε σχέση με άλλες μεθόδους μεταλλουργίας για την περίπτωση των κοιτασμάτων της περιοχής.

o   Οι πιλοτικές δοκιμές, σύμφωνα με την φινλανδική Outotec, αναφέρονται θετικές. Και βέβαια αποτελεί διεθνή πρακτική το γεγονός ότι τα δεδομένα που προκύπτουν στο στάδιο ημιβιομηχανικής κλίμακας, βελτιώνονται και τελειοποιούνται συχνά στο επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής. Είναι εκεί που  διαπιστώνονται και αντιμετωπίζονται στην πράξη και σε πραγματικές συνθήκες οποιαδήποτε τεχνολογικά προβλήματα ή αλλα θέματα. Το σημαντικό είναι να υπάρχει τελική επιλογή της «κατ’αρχήν» καταλληλότερης μεταλλουργικής μεθόδου, όπως στην συγκεκριμένη περίπωση είναι αυτή της ακαριαίας τήξης.

o   Η επενδύτρια εταιρεία έχει προφανώς εντάξει την ακαριαία τήξη στο επιχειρησιακό της σχέδιο, γεγονός που αν ισχύει σημαίνει ότι έχει εκτιμήσει το όποιο τεχνολογικό ρίσκο και «κατ’αρχήν» αποφασίσει να αναλάβει το κόστος κατασκευής της μονάδας μεταλλουργίας χρυσού. Άλλωστε πρόκειται για εταιρεία χρυσού και η επενδυτική στρατηγική της γύρω από τα μεταλλεία Κασσάνδρας είναι σε μεγάλο βαθμό η παραγωγή χρυσού. Χωρίς αυτή την εξέλιξη η επένδυση δεν μπορεί να έχει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον αλλά και βιώσιμο παραγωγικό μέλλον.

o   Προέχει στην εξέλιξη υλοποίησης της επένδυσης η δημόσια δέσμευση της εταιρείας στην κατασκευή του εργοστασίου μεταλλουργίας χρυσού στη βάση εφαρμογής της ακαριαίας τήξης, την οποία η ίδια θεωρεί και αποδέχεται σαν την καταλληλότερη τεχνολογία. Και βέβαια, η επιμονή στη συζήτηση γύρω από το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα δοκιμών της ακαριαίας τήξης εξασθενίζει και εξαντλείται κατά κάποιο τρόπο από το γεγονός που, όπως φαίνεται, η μέθοδος συνεχίζει να αποτελεί μέρος του επιχειρησιακού σχεδίου. Ας δοθεί λοιπόν η δυνατότητα να προχωρήσει η υλοποίηση της μεταλλουργίας χρυσού και η κατασκευή του εργοστασίου. Βασική όμως προϋπόθεση σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί σίγουρα η ταχύτερη δυνατή έναρξη εξορυκτικής δραστηριότητας στις Σκουριές, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του εκεί εργοστασίου εμπλουτισμού, αλλά και των άλλων υποδομών. Είναι προφανές ότι με την ολοκλήρωση κατασκευής της μεταλλουργίας θα πρέπει να υπάρξει διαθέσιμο συμπύκνωμα χρυσοφόρου χαλκοπυρίτη για να μπορέσει να τεθεί σε παραγωγική λειτουργία. Συνεπώς είναι απαραίτητο να ‘ξεμπλοκαριστούν’ οι αδειοδοτικές εκκρεμότητες που υπάρχουν στις Σκουριές, και αυτό είναι θέμα αφορά και συνδέεται με σχετικές αποφάσεις του Ελληνικού Δημοσίου. Από εκεί και πέρα και στη βάση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, με την εξόρυξη του χαλκούχου μεταλλεύματος στις Σκουριές ενεργή και το εργοστάσιο εμπλουτισμού σε λειτουργική ετοιμότητα, ο Ελληνικός Χρυσός οφείλει να προχωρήσει στην εγκατάσταση της μεταλλουργίας χρυσού. Για να μπορέσει λοιπόν να λειτουργήσει η παραγωγική αλυσίδα με κατάληξη στην μεταλλουργία χρυσού πρέπει όλοι οι επιμέρους «κρίκοι» που απαιτούνται να είναι στη θέση τους, δυνατοί και ενωμένοι. Κάτι που σε καμμία περίπτωση δεν συμβαίνει σήμερα. Συγκεκριμένα το συμπύκνωμα χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη είναι ο μοναδικός «κρίκος» που είναι υπαρκτός και διαθέσιμος σήμερα, ενώ όλοι οι άλλοι «κρίκοι» που χρειάζονται, αυτοί δηλαδή της  εξόρυξης μεταλλεύματος Σκουριών, του εργοστασίου εμπλουτισμού Σκουριών, του συμπυκνώματος χρυσοφόρου χαλκοπυρίτη και της μονάδα μεταλλουργίας χρυσού, καθυστερούν και βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Η προοπτική της καθετοποιημένης παραγωγής εξαρτάται βασικά από την παρουσία όλων αυτών των «κρίκων» σε πλήρη λειτουργική διαδικασία και κατάσταση.      

o   Στα μεταλλεία Κασσάνδρας απασχολείται σήμερα ένας σημαντικός αριθμός γεωεπιστημονικού, τεχνικού και εργατικού δυναμικού με υψηλό επίπεδο γνώσης και ικανοτήτων. Αποτελεί και αυτό, μαζί με τον εταιρικό και άλλους φόρους, ένα σημαντικό κομμάτι αυτού που αποκαλούμε δημόσιο συμφέρον. Επίσης, αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου σημαίνει νέες ευκαιρίες και δυνατότητες για την εκπαιδευτική κοινότητα.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι τα τρέχοντα ευρωπαϊκά έργα X-Mine και Smart Exploration που εκτελούνται στην περιοχή στοχεύουν στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών και βέλτιστων πρακτικών σε όλο το φάσμα και στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, από την κοιτασματολογική έρευνα μέχρι την εξόρυξη και τον εμπλουτισμό.