H μεταλλευτική ανάπτυξη της χώρας είναι υπόθεση Γεωεπιστημονική

Η προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης είναι κατά βάση υπόθεση επιστημονική, και η μεταλλευτική ανάπτυξη είναι υπόθεση γεωεπιστημονική. Δυστυχώς συμβαίνει και είναι συχνό το φαινόμενο στη χώρα μας, να υπάρχει πολιτικοποίηση κάθε προσπάθειας αναπτυξιακής πρωτοβουλίας με αποτέλεσμα την αλλοίωση του αρχικού της χρονοδιαγράμματος, αλλά και του σε κάθε περίπτωση προβλεπόμενου επιχειρησιακού σχεδίου. 

Σε ότι αφορά στους εκπροσώπους και φορείς της γεωεπιστημονικής κοινότητας υπήρξαν αυτοί που κρατάνε ψηλά την σημαία της αντικειμενικής και τεκμηριωμένης προσέγγισης έχοντας σαν μοναδικό κριτήριο τις γνώσεις, τα στοιχεία και δεδομένα που διαθέτουν, και τις σταθερές πεποιθήσεις τους ότι ο ελληνικός ορυκτός πλούτος αποτελεί κεντρικό αναπτυξιακό πυλώνα της χώρας.  Λέγοντας πάντα την αλήθεια για τα νερά και το περιβάλλον, τάσσονται διαχρονικά υπέρ της καθετοποίησης της μεταλλευτικής παραγωγής. Δεν κρύβουν ποτέ κάτι, ούτε φτιάχνουν μυθοπλαστικά σενάρια, όπως συμβαίνει με άλλους. Λειτουργούν όλα τα χρόνια με συνέπεια, και ακολουθούν μια διαδρομή και πορεία «τράνζιτ» μακριά και έξω από τις όποιες διαδοχικές αλλαγές εταιρικών σχημάτων, ιδιοκτησιακού καθεστώτος και κυβερνήσεων.  Υπάρχουν βέβαια και γεωεπιστήμονες συνάδελφοι και σχετικοί φορείς που για δικούς τους λόγους επιλέγουν και διαλέγουν το πολιτικό-κομματικό σφιχταγκάλιασμα πριν από την επιστημονική και επαγγελματική τους ιδιότητα. Δηλώνουν λοιπόν με μεγάλη ευκολία, χωρίς να έχουν συλλέξει δικά τους πρωτογενή στοιχεία, ότι «οι εξορύξεις χρυσού είναι η πιο επιβαρυντική για το περιβάλλον εξόρυξη μεταλλεύματος στον κόσμο, και αφήνει πίσω της  υποβαθμισμένους υδροφόρους ορίζοντες και κατεσραμμένα εδάφη». Αρνούνται δηλαδή την ύπαρξη και δεν λαμβάνουν υπόψη τους την μοναδική αξιόπιστη επιστημονική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή από συναδέλφο υδρογεωλόγο και καταλήγει σε διαφορετικά αποτελέσματα που δεν έχουν καμμία σχέση με την κατάσταση που όλοι οι εκτός τόπου γεωεπιστήμονες περιγράφουν. Με άλλα λόγια προτιμούν να στηρίζουν τους ισχυρισμούς τους σε αμφιλεγόμενα διάσπαρτα στοιχεία αντί μιας συγκροτημένης μελέτης με πραγματικά στοιχεία που αφορά στην ευρύτερη περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής συμπεριλαμβανομένης και αυτής των Σκουριών.  Ακόμη προσβάλλουν και αμφισβητούν έτσι την αντικειμενικότητα του έργου που παράγουν οι συνάδελφοι γεωεπιστήμονες που  εργάζονται στα μεταλλεία, ενώ δοκιμάζουν ακόμη το περιεχόμενο και το επίπεδο εκπαίδευσης στα ελληνικά πανεπιστήμια, καθώς και τις γνώσεις και τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης νέων γεωεπιστημόνων. Και αυτό είναι το πιο λυπηρό από όλα. Το γεγονός ότι αρνούνται την πρακτική αξία και την δυναμική εφαρμογής της επιστήμης τους. Να μην λειτουργεί αφοριστικά και μηδενιστικά, αλλά να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και να δίνει λύσεις στα προβλήματα. Αυτός είναι ο ρόλος και η συμβολή του γεωεπιστήμονα στην ανάπτυξη. Να μην γίνεται συνένοχος στην άρνηση και την παρεμπόδιση της αλλά να είναι βασικός συντελεστής στην πραγματοποίηση της. Και είναι σίγουρο ότι η συμμετοχή και εμπλοκή της πολιτικής σκοπιμότητας στρεβλώνει και εκφυλίζει κάθε είδους ορθολογική σκέψη. 

Στην πραγματικότητα αυτό που ισχύει με βάση αυστηρούς γεωεπιστημονικούς όρους, κριτήρια και δεδομένα είναι ότι,

·        Στην ΒΑ Χαλκιδική και στην περιοχή των μεταλλείων Κασσάνδρας δεν γίνεται εξόρυξη χρυσού, γιατί απλά δεν υπάρχουν κοιτάσματα χρυσού. Πρόκειται στην περίπτωση της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών για κοιτάσματα θειούχων μεταλλικών ορυκτών μολύβδου και ψευδαργύρου (γνωστών και σαν μικτά θειούχα) που περιέχουν επίσης εκμεταλλεύσιμες περιεκτικότητες αργύρου και χρυσού. Για πολλές δεκαετίες τώρα, όπως συμβαίνει ακόμη και σήμερα, στα μεταλλεία Ολυμπιάδας, Μαντέμ Λάκκου και Μαύρων Πετρών, η παραγωγη συμπυκνωμάτων θειούχου μολύβδου (γαληνίτη) και θειούχου ψευδαργύρου (σφαλερίτη) αποτελεί την οικονομική βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η μεταλλευτική τους λειτουργία. Ο χρυσός παρέμενε σαν παραπροϊόν στο μέχρι πρότινος μη εμπορεύσιμο συμπύκνωμα σιδηροπυρίτη-αρσενοπυρίτη. Στην περίπτωση των Σκουριών η προοπτική εκμετάλλευσης αφορά κυρίως στην εξόρυξη κοιτάσματος θειούχων ορυκτών χαλκού με αυξημένη περιεκτικότητα χρυσού, και στην παραγωγή συμπυκνώματος θειούχου χαλκού (χαλκοπυρίτη). Η νέα παραγωγική παρέμβαση που είναι μέρος του επενδυτικού έργου και βρίσκεται σε εξέλιξη αφορά στην μεταλλουργία χρυσού, δηλαδή στην ανάκτηση μεταλλικού χρυσού από τα δύο χρυσοφόρα συμπυκνώματα αρσενοπυρίτη Ολυμπιάδας και χαλκοπυρίτη Σκουριών με την εφαρμογή της τεχνολογίας της ακαριαίας τήξης. Δεν προκύπτει συνεπώς θέμα εξόρυξης χρυσού όπως μερικοί συνειδητά ή από λάθος επικαλούνται, αλλά πρόκειται για μεταλλουργία χρυσού. Η εξόρυξη όπως προαναφέρθηκε συνεχίζει να αφορά σε πολυμεταλλικά/μικτά θειούχα μεταλλεύματα όπως συνέβαινε στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια. Στην χώρα μας δεν υπάρχει εξόρυξη κοιτάσματος χρυσού.  Τα μοναδικά κοιτάσματα των οποίων η οικονομικότητα συνδέεται αποκλειστικά με την παρουσία χρυσού είναι αυτά της Θράκης, και κάποια άλλα που προς το παρόν βρίσκονται ένα ή περισσότερα κοιτασματολογικά επίπεδα χαμηλότερα.

·        Στην πλευρά των μεταλλείων Ολυμπιάδας και Μαύρων Πετρών, των γνωστών μεταλλείων Κασσάνδρας, έχουν διαπιστωθεί περιορισμένες επιπτώσεις στην υποβάθμιση σε υδροφόρους ορίζοντες και εδάφη. Με τη συμβολή και της ΕΠΙΤΗΡΩ (ΕΠΙτροπή ΤΗρησης περιβαλλοντικών όΡΩν), που λειτούργησε για 5 χρόνια στην περιοχή με συμμετοχή και εκπροσώπου του Δήμου, συλλέγοντας και στηριζόμενη μάλιστα σε δικές της δειγματοληψίες και αναλύσεις, υπήρξαν παρεμβάσεις  αποτελεσματικής αυτοψίας και αντιμετώπισης περιβαλλοντικών προβλημάτων που δημιούργησε προγενέστερη μεταλλευτική δρατηριότητα. Πραγματοποιήθηκαν διαχειριστικές παρεμβάσεις, λαμβάνοντας επίσης υπόψη και παράλληλα ελέγχοντας το συστήμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης της εταιρείας, σε σχέση με τα νερά, τα εδάφη και τους χώρους απόθεσης μεταλλευτικών αποβλήτων που όλοι έχουν πλέον αποκατασταθεί. Συνεπώς αυτοί που αναφέρονται σε προβληματικούς υδροφορείς και κατεστραμμένα εδάφη θα πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένοι. Στις Σκουριές, σε ότι σφορά στις πολυσυζητημένες επιπτώσεις στα νερά, την απόντηση δίνει με πολύ πειστικό επιστημονικά τρόπο η σχετική υδρογεωλογική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή. Και βέβαια στις Σκουριές πρόκειται για ένα κοίτασμα με σχετικά «φτωχή» συγκέντρωση θειούχων μεταλλικών ορυκτών χαλκού γεγονός που περιορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό κάθε μορφή χημικής ρύπανσης. Τα απόβλητα που καλείται κανείς να διαχειριστεί δεν είναι παρά υλικά απόλυτα αδρανή ως προς τις όποιες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Και είναι φυσικά, γεωγραφικά και χωροταξικά φανερό ότι σε ότι αφορά στο περιβάλλον, η Ολυμπιάδα, το Στρατώνι, η Στρατονίκη που φιλοξενούν το μεγαλύτερο μέρος των παραγωγικών υποδομών έχουν τον πρώτο λόγο να ενδιαφέρονται για αυτό.

·        Υπάρχουν επίσης και οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες και τις καινοτομικές παραμβάσεις σε όλο το φάσμα και τα στάδια της μεταλλευτικής παραγωγής. Η Ευρώπη μέσα από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 χρηματοδοτεί ήδη έργα έρευνας και καινοτομίας με τον συνολικά διαθέσιμο προϋπολογισμό για τις ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ) να ανέρχεται σε περίπου 1 δις ευρώ. Είναι μεγάλη παράλειψη το γεγονός ότι κανείς σήμερα δεν συζητά για την τεχνολογική επανάσταση που συντελείται στην μεταλλευτική βιομηχανία. Με την τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να τοποθετούν τις ΟΠΥ στην κορυφή της πολιτικής και αναπτυξιακής ατζέντας, επιλέγοντας έτσι να διασφαλίσουν τα αποθέματα που χρειάζονται από δικές τους κοιτασματολογικές πηγές. Δεν είναι δυνατόν από τη στιγμή που έχουμε περάσει από την αναλογική στην αμόλυβδη βενζίνη, από το φυσικό αέριο στο βιοαέριο, από τις υβριδικές στις ηλεκτροκίνητες μηχανές αυτοκινήτων εμείς να «καίμε ακόμη ντίζελ»  στον τρόπο που σκεφτόμαστε και λειτουργούμε. Υπάρχει ένας κόσμος εκεί έξω που ψάχνει, ανακαλύπτει, καινοτομεί, υπερασπίζεται την ανάπτυξη και προοδεύει. Αν δεν θέλουμε μονομιάς να γίνουμε μέρος του μπορούμε τουλάχιστον να δοκιμάσουμε.

Δυστυχώς στο θέμα αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της χώρας έχει δημιουργηθεί και επικρατεί μια ιδιαίτερα διχαστική και αντιφατική αντίληψη. Συναντάς ανυποψίαστους πολίτες που αναφέρονται στην μεταλλευτική δραστηριότητα, λες και πρόκειται για την μεγαλύτερη καταστροφική  απειλή για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Θα ξεραθούν τα πάντα λέει ο ένας, δεν θα μπορούμε να πιούμε νερό και δεν θα υπάρχει ίχνος ζωής ισχυρίζεται ό άλλος. Και όλα αυτά στη βάση κατασκευασμένων ψεμμάτων, παραπληροφόρησης, παραπλάνησης από συγκεκριμένα άτομα, ομάδες και αντιμεταλλευτικά κέντρα που εξειδικέυονται στην καταστροφολογία και κινδυνολογία.

Και οι υπάρχουν και οι άλλες χώρες και κοινωνίες που σέβονται και καλλιεργούν την ελεύθερη και δημοκρατική άποψη των πολιτών. Στη Φινλανδία, την Σουηδία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, τον Καναδά και την Αυστραλία, όπου όχι μόνον στηρίζουν την μεταλλευτική τους παραγωγή αλλά συνεχίζουν ακόμη να αυξάνουν τις δαπάνες και τον βαθμό κοιτασματολογικής έρευνας για τον εντοπισμό πρόσθετων αποθεμάτων. Το ίδιο συμβάνει σε εκατοντάδες, χιλιάδες ίσως, μεταλλευτικές περιοχές του πλανήτη. Όσο για τους αντιμεταλλευτικούς δεν έχουν παρά μονο να πάνε να δουν από κοντά ότι υπάρχει ένας άλλος κόσμος που σκέφτεται και ενεργεί δημιουργικά. Ένας κόσμος που ευημερεί, δίνει δουλειές στους νέους ανθρώπους, χαίρεται και προσατεύει το φυσικό περιβάλλον, ζει καλά και πολλά χρόνια, χτίζει σχολεία και νοσοκομεία, γενικά απολαμβάνει την καθημερινότητα χωρίς φανατισμούς, αφορισμούς, προκαταλήψεις και κολλημένα μυαλά.