Μεταλλευτική Ανάπτυξη-Βιώσιμη παρακαταθήκη για την εθνική οικονομία και την τοπική απασχόληση

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και είναι πλέον αποδεκτό από την συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ότι ο ορυκτός πλούτος αποτελεί σταθερή, βιώσιμη και δυναμική παρακαταθήκη για το αναπτυξιακό παρόν και μέλλον της χώρας. Άλλωστε είναι γνωστή η διαχρονική φήμη και εμπορική αξία των ελληνικών μαρμάρων, όπως επίσης του περλίτη και μπεντονίτη της Μήλου. Μεταλλεύματα νικελίου και αλουμινίου, με κυρίαρχη βιομηχανική παρουσία σε παγκόσμιο επίπεδο, μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού, χρυσού και αργύρου, καθώς και δυναμικές κοιτασματολογικές πηγές αντιμονίου και σπανίων γαιών, συνθέτουν στο σύνολο τους ένα αποθεματικό και πλουτοπαραγωγικό μέγεθος του οποίου η ακαθάριστη/μικτή μεταλλευτική αξία ξεπερνά τα 80 δισ. ευρώ. Με δεδομένη την συγκεκριμένη οικονομική διάσταση, η αξιοποίηση των μη ενεργειακών ορυκτών πρώτων υλών (ΜΕΟΠΥ) μπορεί να συμβάλλει άμεσα και αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης, και να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης. Οι ευνοϊκές κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που αναμφίβολα προκύπτουν θα συνεισφέρουν πολλαπλάσια και πολύπλευρα στην ευημερία των πολιτών. Σήμερα η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία ΜΕΟΠΥ απασχολεί περίπου 15.000 εργαζόμενους, ενώ στις νέες μεταλλευτικές επενδύσεις της Χαλκιδικής, του Έβρου, της Ροδόπης και του Κιλκίς, θα προστεθούν στα επόμενα πέντε χρόνια, πέρα των 700 περίπου που απασχολούνται τώρα, άλλες 2.000 θέσεις εργασίας. Και βέβαια, σύμφωνα με την διεθνή πρακτική και εμπειρία προβλέπεται και αναμένεται να προκύψουν ακόμη άλλες 4-5.000 ευκαιρίες έμμεσης απασχόλησης. Την δυνατότητα μιας άλλης βιώσιμης και δυναμικής αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του υπέρτατου δικαιώματος εργασίας πολλών ανέργων πολιτών, αλλά και επαγγελματικής αποκατάστασης νέων επιστημόνων και τεχνικών, παρεμποδίζουν και θέλουν να ανακόψουν διάφορες ομάδες που αντιδρούν με ανορθόδοξο και ανάρμοστο τρόπο σε αντίθεση με την προοδευτική φυσιογνωμία που αναζητούν να παρουσιάσουν δημόσια, και η οποία επικαλούνται ότι τους αντιπροσωπεύει και θέλουν να τους χαρακτηρίζει. Αυτά όμως που ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται και υπηρετούν αναιρούνται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τα γεγονότα και τις εξελίξεις, αφού ούτε την πλειοψηφία των τοπικών κοινωνιών εκπροσωπούν, ούτε το περιβάλλον κινδυνεύει να καταστραφεί, ενώ την ίδια στιγμή τα οικονομικά μεγέθη του μεταλλευτικού δυναμικού και τα γενικότερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά σε όλες τις περιοχές διευρύνονται και βελτιώνονται διαρκώς. Ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι, κυρίως νέοι, αγνοούν τις ομάδες αυτές και προτιμούν να επιλέγουν την σιγουριά και σταθερότητα της απασχόλησης αναζητώντας και θέλοντας με τον τρόπο αυτό να διαμορφώσουν ασφαλέστερες και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Θέλουν δηλαδή σαν κοινωνικό σύνολο να δημιουργήσουν και να αποκτήσουν ποιοτικότερη ζωή και προφανώς αυτή την δυνατότητα κανείς και για κανένα λόγο δεν νομιμοποιείται ούτε έχει το δικαίωμα να τους στερήσει. Πριν από όλους αυτοί είναι οι πρώτοι που ενδιαφέρονται και είναι αποφασισμένοι να διαφυλάξουν τα σπίτια τους και να προστατέψουν το περιβάλλον όπου μεγάλωσαν και συνεχίζουν να ζουν, οι περισσότεροι σήμερα μαζί με τις οικογένειες τους. Όλοι τους είναι πλέον σωστά ενημερωμένοι και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα κάθε επίδοξο παραπληροφοριοδότη. Γνωρίζουν πολύ καλά τις βιώσιμες, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, προσεγγίσεις αντίστοιχων περιπτώσεων στην Σουηδία, την Φινλανδία, την Νορβηγία, τον Καναδά και αλλού. Μήπως εκεί οι άνθρωποι που επιλέγουν τον «μεταλλευτικό» δρόμο είναι τρελοί και δεν ξέρουν τι τους γίνεται; μήπως ανήκουν σε κοινωνίες χειρότερα οργανωμένες και λιγότερο ευαίσθητες στο περιβάλλον από τις ελληνικές ή μήπως είναι αληθινοί και ειλικρινείς και μπορούν αν συζητούν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και το κοινό καλό, και προπαντός δεν αναλώνονται σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες και καταστροφολογίες; Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα είναι γνωστά, τα δεδομένα ξεκάθαρα και ορατά, και οι διαδικασίες απόλυτα διαπιστευμένες. .Οι ομάδες αυτές επικαλούνται συχνά περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες με αποτέλεσμα την μόλυνση των νερών, την ρύπανση των εδαφών και βλαβερές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία. Καταστροφολογικά σενάρια, ρητορικός φανατισμός και παραπλανητικά συνθήματα αποτελούν επικίνδυνες και εκρηκτικές πρακτικές που δυναμιτίζουν και ουσιαστικά καταδικάζουν και ακυρώνουν κάθε προσπάθεια δημόσιου διαλόγου. Τα πράγματα οδηγούνται έτσι σε αδιέξοδο και καταλήγουν συχνά στην σύγκρουση και την χρήση βίας ακόμη και μεταξύ συμπολιτών, φίλων και συγγενικών προσώπων. Ο καθένας έχει το δικαίωμα της δικής του αντίληψης για το καλό του τόπου του. Δεν έχει όμως το δικαίωμα να την επιβάλλει στους άλλους, και μάλιστα όταν πρόκειται για εργαζόμενους που υπερασπίζονται την δουλειά και την επιβίωση τους. Σε αυτούς το ζητούμενο είναι συμπαράσταση και αλληλεγγύη στην βάση μιας ευρείας κοινωνικής συνοχής.

Είναι γεγονός ότι σε μια μακρόχρονη περίοδο στρεβλής ανάπτυξης για την χώρα και ταυτόχρονα περιορισμένο μέχρι ανύπαρκτο παγκόσμιο ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος, η εξορυκτική παραγωγή «τραυμάτισε» σε πολλές περιπτώσεις τους φυσικούς αποδέκτες και υποβάθμισε την ποιότητα του περιβάλλοντος. Ποια όμως αναπτυξιακή και γενικότερα ανθρωπογενής δραστηριότητα της ίδιας περιόδου κατόρθωσε να αποτρέψει ή δεν βρέθηκε στην ίδια κατάσταση; Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι,

• η οικοδομική δραστηριότητα μας κληρονόμησε τις τσιμεντουπόλεις,
• η τουριστική βιομηχανία δεν άφησε παραλία, βουνοκορυφή και δάσος χωρίς αυθαίρετες πολεοδομικές παρεμβάσεις, αγνόησε για μεγάλο διάστημα την εγκατάσταση μονάδων βιολογικού καθαρισμού, ενώ με την διαχρονική υπεράντληση των παράκτιων υδατικών πόρων οδήγησε στην επέκταση της ζώνης υφαλμύρωσης των υπόγειων νερών σε βάρος της ενδοχώρας,
• η γεωργία των φυτοφαρμάκων και της αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων είχε σαν αποτέλεσμα τις σοβαρές επιπτώσεις και επιβαρύνσεις στα υπόγεια νερά σημαντικών λεκανών της χώρας
• οι κτηνοτροφικές μονάδες και οι σχετικές μεταποιητικές βιομηχανίες προκάλεσαν και αυτές με την σειρά τους την ποιοτική υποβάθμιση επιφανειακών και υπογείων νερών, και άλλων φυσικών αποδεκτών στο ευρύτερο περιβάλλον τους

Κακές πρακτικές και άστοχοι χειρισμοί, αλλά και έλλειψη τεχνολογικών λύσεων και κανονιστικών ρυθμίσεων και περιορισμών που ανήκουν σε μια άλλη εποχή που πέρασε, έκλεισε οριστικά τον κύκλο της και δεν είναι παρά μόνο μια ιστορική καταγραφή και θλιβερή ανάμνηση. Η μεταλλευτική βιομηχανία, λόγω και της μεγάλης κοινωνικής πίεσης που δέχεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει εντάξει τις νέες τεχνολογίες στο σύνολο της παραγωγικής της διαδικασίας περισσότερο ίσως από κάθε άλλη βιομηχανική δραστηριότητα. Και βέβαια στα θέματα περιβαλλοντικής πρακτικής, όπως για παράδειγμα είναι η διαχείριση των αποβλήτων, καθοδηγείται, παρακολουθείται και ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από την σχετική εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά και τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που επιβάλλονται στο πλαίσιο δημόσιων διαβουλεύσεων, και την πιστή τήρηση των οποίων αναλαμβάνει να εποπτεύει θεσμοθετημένη επιτροπή στην βάση ανεξάρτητης και αυτόνομης λειτουργίας με την συμμετοχή εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην κατεύθυνση και εξέλιξη αυτή η μελλοντική πορεία της μεταλλευτικής βιομηχανίας διαγράφεται ανοδική και βιώσιμη, γεγονός που ενισχύει την πρόβλεψη ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα ήρθε για να μείνει.