Στο ψευτοδίλημμα Μεταλλεία ή Όχι, η απάντηση είναι Απασχόληση, Συνοχή, Πρόοδος, Πολιτισμός και καθαρό Περιβάλλον

Τα ορυκτά παράγουν πλούτο, δημιουργούν απασχόληση, προσφέρουν «καθημερινές» πρώτες ύλες και προστατεύουν το περιβάλλον. Καλύπτουν βασικές κοινωνικές ανάγκες και προσθέτουν αναπτυξιακή αξία στο σύνολο της παραγωγικής οικονομίας. Γενικά συνεισφέρουν στην ευημερία και την πρόοδο, απελευθερώνουν εξωστρεφείς επιχειρηματικές δυνάμεις, περιορίζουν την υποβάθμιση και την ύφεση, και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την εθνικά αυτοδύναμη και ανεξάρτητη παρουσία της χώρας.

Η συμβολή αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου στην απασχόληση και την παραγωγική οικονομία αναδεικνύεται και αποδεικνύεται και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, στους τομείς εξόρυξης μεταλλικών ορυκτών   δραστηριοποιούνται σήμερα 250 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (μεταξύ αυτών 3 μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες του κλάδου), με συνολική κεφαλοποίηση που ανέρχεται σε 96 δισ. ευρώ και απασχόληση 415.000 εργαζομένων. Παρά το γεγονός αυτό, η Ευρώπη παράγει σήμερα το 8% ενώ καταναλώνει περίπου 30% της παγκόσμιας παραγωγής μετάλλων. Είναι λοιπόν απαραίτητο να ενταθεί η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων προς όφελος της μεταποιητικής βιομηχανίας, της οικονομικής ανάπτυξης και των καθημερινών αναγκών των πολιτών. Στην περίπτωση των βιομηχανικών ορυκτών απαχολούνται περίπου 100.000 εργαζόμενοι σε 810 ορυχεία και λατομεία, και σε 830 μονάδες παραγωγής 145 εκ. τόννων, που συνεισφέρουν περίπου 13 δισ. ευρώ στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ. Σε ότι αφορά στα αδρανή υλικά παράγονται 3 δισ. τόννοι, συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 35 δισ. ευρώ. Λειτουργούν περίπου 25.000 λατομεία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και απασχολούνται περισσότεροι από 250.000 εργαζόμενοι.

Ο πλουτοπαραγωγικός ρόλος των ορυκτών, και η συμβολή τους στην απασχόληση και την ανάπτυξη δεν αμφισβητείται πλέον από κανένα ευρωπαίο πολίτη. Θλιβερή και τραγική εξαίρεση αποτελεί μικρή Ομάδα Δημιουργίας Μεταλλειοφοβίας (ΟΔΜ), που με σημείο αναφοράς την Ιερισσό, περιφέρεται ανά την Ελλάδα, και σκαρφίζεται και χρησιμοποιεί κάθε είδους αυταρχικές μεθοδεύσεις, προβοκατόρικες πρακτικές και, κινδυνολογικά και καταστροφολογικά σενάρια για να επιβάλλει το αντιμεταλλευτικό της σχέδιο. Στόχος της η αλλοίωση της αλήθειας, η παραπληροφόρηση και η παραπλάνηση ανυποψίαστων πολιτών. Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα καθημερινής φοβικής προπαγάνδας είναι,

1.     Οι μεταλλευτικές δραστηριότητες διαπράττουν μοναδικά περιβαλλοντικά εγκλήματα που δηλητηριάζουν τους ανθρώπους. Είναι αλήθεια ότι προκύπτουν επιπτώσεις (όπως συμβαίνει με κάθε μορφή ανθρωπογενούς δραστηριότητας) που αντιμετωπίζονται στη βάση διαθέσιμων σήμερα τεχνολογιών περιβάλλοντος. Και βέβαια πολύ δύσκολα θα βρει κανείς σε όλο τον πλανήτη περιπτώσεις όπου υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες λόγω μεταλλευτικής ρύπανσης. Είναι επίσης προκλητικό και ασύστολο ψέμμα ότι μόνο τα μεταλλεία επιβαρύνουν το περιβάλλον. Αναφέρεται λοιπόν στο Στρατηγικό Σχέδιο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας από το 2011. [Συγκρούσεις χρήσεων γης εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, στις παράκτιες περιοχές της Χαλκιδικής (τουριστική κατοικία, γεωργία,εξορυκτικές δραστηριότητες) και της Πιερίας, καθώς και σε περιοχές αυθαίρετης δόμησης με αποτέλεσμα την αλλαγή χρήσης και την υποβάθμιση σημαντικών πόρων (π.χ. δασικές εκτάσεις, γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας). Το φαινόμενο της «εξειδίκευσης» των παραθαλάσσιων περιοχών στον τουρισμό και η οικιστική διασπορά στον εξωαστικό χώρο έχει ως συνέπεια την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στις ακτές της Πιερίας, της Χαλκιδικής και του Στρυμονικού κόλπου]. Ακόμη προστίθεται ότι [Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που καταγράφονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αφορούν στη ρύπανση των υδάτινων αποδεκτών (θάλασσας, ποταμών, λιμνών, υδροφόρου ορίζοντα) και την αστική ρύπανση. Οφείλονται κατά κύριο λόγο στην υπέρμετρη χρήση λιπασμάτων και γεωργικών φαρμάκων, στην εντατική οικιστική-τουριστική ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών και στην οικιστική επέκταση στις περιαστικές και παράκτιες περιοχές της Περιφέρειας. Επίσης, η υπεράντληση συντελεί ακόμα περισσότερο στην υποβάθμιση του υδατικού δυναμικού]. Μάλιστα η περιβαλλοντική επιβάρυνση από την άναρχη τουριστική δραστηριότητα συγκαταλέγεται μεταξύ των κυριότερων δυναμικών απειλών της περιοχής.

2.     Το κυάνιο θα μολύνει τα νερά, τα εδάφη και βλάψει την ανθρώπινη υγεία. Αποτελεί ίσως την πιο συχνή κινδυνολογική αναφορά που έχει στόχο να τρομοκρατήσει τον κόσμο. Μια εύκολη και αποτελεσματική πρακτική με άμεσες ψυχολογικές και φοβικές επιπτώσεις. Τι και αν η μεταλλουργία χαλκού, βάση της οποίας ανακτάται επίσης χρυσός και  άργυρος, δεν περιλαμβάνει την χρήση κυανιούχων ενώσεων?  Αυτό που μετράει για την ΟΔΜ είναι η δημιουργία θολού τοπίου και σύγχυσης στην κοινή γνώμη με μοναδικό στόχο το ατομικό και μικροαστικό συμφέρον. Σε ότι αφορά στις περιοριμένες ποσότητες κυανιούχου νατρίου που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στο εργοστάσιο εμπλουτισμού Στρατωνίου, δεν έχουν διαπιστωθεί ούτε πρόκειται να υπάρξουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Αλλά βέβαια η ΟΔΜ επιμένει στην κυανιοποίηση των πάντων εκτελώντας την γνωστή και πετυχημένη συνταγή, «πες-πες κάτι θα μείνει».

3.     Τα μεταλλεία θα καταστρέψουν την Χαλκιδική, το Κιλκίς, την Θράκη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Η προπαγανδιστική και γενικευμένη αυτή άποψη διατυμπανίζεται από την ΟΔΜ σε μια προσπάθεια να δώσει στην παρουσία της μια πανελλαδική ταυτότητα και διάσταση. Γεγονός που σε κάποιο «γεωγραφικό» βαθμό έχει πετύχει. Αυτό βέβαια που ενδιαφέρει την συγκεκριμένη Ομάδα ανθρώπων είναι αποκλειστικά η ευρύτερη περιοχή Ιερισσού, την οποία, κατα περίεργο τρόπο, έχουν συνδέσει με τις εξορυκτικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες που γίνονται αλλού. Το στενό τοπικό ενδιαφέρον τους είναι προφανές και προκύπτει από το γεγονός ότι, μερικοί απ’αυτούς που εντάσσονται στον πυρήνα της ΟΔΜ είχαν στο παρελθόν εκφρασθεί θετικά για την λειτουργία των μεταλλείων στο Στρατώνι, την Στρατονίκη και την Ολυμπιάδα, αρκεί να μην μην γίνονταν το ίδιο στις Σκουριές, που κατά την στρεβλή και παράλογη αντίληψη τους θα βλάψει την δική τους περιοχή. Το ειδικό όμως βάρος σε αυτή την περίπτωση ήταν πολύ μικρό και χρειάζονταν η εφαρμογή διευρυμένης περιπλοκής των πραγμάτων, όπως είναι η γνωστή τακτική περιφοράς και μετακύλησης του δικού τους προβλήματος σε άλλες περιοχές. Δηλαδή, με άλλα λόγια, αν κάνουν την δική τους υπόθεση πρόβλημα όλης της χώρας, τότε έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν αυτό που θέλουν. Έτσι λοιπόν άρχισαν τα ταξίδια στην Θράκη, το Κιλκίς και αλλού. Κατόρθωσαν να στρέψουν ένα σημαντικό πολιτικό χώρο εναντίον των μεταλλείων. Γυρίζουν από Δημο σε Δήμο απαιτώντας την έκδοση ψηφισμάτων κατά της μεταλλευτικής δραστηριότας. Γενικά ζητούν από όλη την χώρα να μην αξιοποίησει τον ορυκτό της πλούτο (αντίθετα με αυτό που κάνουν όλες οι χώρες του πλανήτη) και να σπρώξουν τους εργαζόμενους των μεταλλείων στην ανεργία. Απίστευτα πράγματα που μάλλον δεν γίνονται τυχαία. Και είναι σίγουρο ότι μόλις πάρουν αυτό που θέλουν θα ξεχάσουν οτιδήποτε αναφέρεται και αφορά σε άλλες περιοχές.

4.     Υπάρχουν επιστημονικές απόψεις που στρέφονται εναντίον των μεταλλείων και κάθε εξορυκτικής δραστηριότητας. Πρόκειται για περιορισμένο και συγκεκριμένο αριθμό επιστημόνων με διάσπαρτες απόψεις και ισχυρισμούς, έξω από κάθε δεοντολογική θεώρηση και πρακτική, όπως είναι η τεκμηρίωση σκοπιμότητας, η συλλογή στοιχείων πεδίου, η εκτέλεση αναλύσεων, η ερμηνεία και ταυτοποίηση δεδομένων,  η εξαγωγή συμπερασμάτων και πορισμάτων, η σύνταξη μελέτης και γενικά οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που έχουν πραγματοποιήσει άλλοι.  Επιστήμονες που στο παρελθόν είχαν υποστηρίξει και συμβάλλει με έρευνες στην κοιτασματολογική αξιολόγηση και οικονομοτεχνική εκτίμηση ορυκτών πρώτων υλών βασικών και πολύτιμων μετάλλων, και σε ορισμένες περιπτώσεις προτείνει την μεταλλευτική τους αξιοποίηση. Τι έχει συμβεί από τότε μέχρι σήμερα για να διαφοροποιηθούν εντελώς από την αρχική τους θέση και να περάσουν στην αντίπερα όχθη? Τι έχουν να πουν στους σημερινούς επαγγελματίες γεωλόγους, μηχανικούς μεταλλείων, μεταλλουργούς, τεχνολόγους περιβάλλοντος και άλλους, που στο παρελθόν υπήρξαν φοιτητές τους και άκουγαν διαφορετικά πράγματα? Ποιο έιναι το επιστημονικά σωστό, αυτά που δίδασκαν τότε ή αυτά που επικαλούνται σήμερα? Γιατί είναι γνωστό ότι η επιστημονική έρευνα είναι αντκειμενική και οδηγεί στην αλήθεια. Με το χρόνο εκσυγχρονίζεται, επικαιροποιείται, πλησιάζει και προσεγγίζει την πραγματικότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια, αλλά πολύ δύσκολα, σχεδόν ακατόρθωτα, αλλάζει 180 μοίρες και ανατρέπεται. Εκτός και αν έχουν φτιάξει, και στην περίπτωση αυτή, τον δικό τους επστημονικό μικρόκοσμο με κανόνες που βολεύουν αυτούς που ασπάζονται την γνωστή ρήση του λαού, «εμένα με λένε Ρίζο και όπως θέλω τα γυρίζω».

Η Χαλκιδική αλλά και το Κιλκίς είναι περιοχές με πλούσιο υπέδαφος, και μακρόχρονη μεταλλευτική παράδοση και ιστορία. Ταυτόχρονα παρουσιάζουν γενικά χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και εμφανίζονται σχετικά αραιοκατοικημένες, στη τάξη των 36 και 32 κατοίκων/τ.χλμ., αντίστοιχα, την στιγμή που στις άλλες περιφερειακές ενότητες της Κ.Μακεδονίας (εκτός Θεσσαλονίκης) η πυκνότητα κυμαίνεται από 44-84 κατοίκους/τ.χλμ.  Τα τελευταία χρόνια, η αρχική πληθυσμιακή μεγένθυση υποχώρησε ενώ παράλληλα αυξήθηκε θεαματικά και ο δείκτης ανεργίας. Γενικά στη Χαλκιδική ο τουρισμός αποτελεί την βασική βιομηχανική δραστηριότητα με τα μεταλλεία να παίζουν διαχρονικά σημαντικό αναπτυξιακό ρόλο. Η γεωργική παραγωγή έχει την δική της σταθερή παρουσία και εξέλιξη και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις άλλες δύο δραστηριότητες. Γίνεται φανερό και αποτελεί και ιστορικό κεκτημένο, ότι ο Τουρισμός, η γεωργό-κτηνοτροφία (συμπεριλαμβανομένης της πολυσυζητημένης και καθόλα συμπαθούς μελισσοκομίας) και τα Μεταλλεία μπορούν να συνυπάρξουν και να οδηγήσουν σε σταθερή ανοδική και ποιοτικότερη πορεία την απασχόληση, τον πολιτισμό, την πρόοδο και το περιβάλλον. Αρκεί να απαλλαγεί κανείς από το ψυχολογικό σύνδρομο της  Μεταλλειοφοβίας. Να δημιουργηθεί αυτή τη φορά μια δυναμική πρωτοβουλία ή καλύτερα ένα πλειψηφικό κίνημα αντιμετώπισης και εξάλειψης της επιδημικής αυτής κατάστασης που ταλαιπωρεί τους πολίτες, και εμποδίζει την εξέλιξη και το μέλλον αυτής της χώρας.

.