Δεσμώτες της ανάπτυξης

Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δρομολογήθηκαν στην Σουηδία περισσότερες από 60 μεταλλευτικές, και άλλες τόσες περίπου στην Φινλανδία. Στην Ελλάδα την ίδια περίοδο, από τις περίπου 10 δεν υλοποιήθηκε καμία. Μεταξύ τους και οι τρεις βιώσιμες οικονομικά επενδύσεις που αφορούν στην αξιοποίηση των πολυμεταλλικών κοιτασμάτων χρυσού στην Χαλκιδική και την Θράκη. Σε σχετική λίστα των Ηνωμένων Εθνών οι δύο χώρες του ευρωπαϊκού βορρά βρίσκονται στις πρώτες θέσεις σε θέματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις αναπτυξιακού προγραμματισμού, αλλά και ευαισθησίας για την ποιότητα του περιβάλλοντος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημοκρατικών αξιών οι τοπικές κοινωνίες αξιολόγησαν, έκριναν, έθεσαν όρους, αποφάσισαν και συναίνεσαν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Στην δική τους αντίληψη «τόπος» είναι η χώρα τους. Όχι η αυλή και το χωριό τους ή το γειτονικό χωριό και η ευρύτερη περιοχή. Βασικό ζητούμενο είναι το κοινό καλό, η απασχόληση όλων των πολιτών χωρίς διαχωριστικές γραμμές και τεχνητά όρια. Στην Ελλάδα οι περισσότερες τοπικές κοινωνίες λειτουργούν με εντελώς διαφορετικά κριτήρια που χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια και διχαστικές τάσεις. Εγκλωβίζονται στα στενά συμφέροντα, στις μικροπολιτικές σκοπιμότητες, και στις στείρες αντιλήψεις, επιλογές και αντιδράσεις ομάδων μειοψηφίας που επιβάλλουν απόψεις και διαδικασίες, κάθε άλλο παρά με δημοκρατικό τρόπο. Δεν ανήκουν στους ενεργούς πολίτες, δεν έχουν οικολογικές ευαισθησίες αλλά ούτε εκπροσωπούν το κοινωνικό σύνολο. Αρνούνται το διάλογο και εμποδίζουν την προοπτική απασχόλησης και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου σε μία περιοχή και μία χώρα με υψηλά ποσοστά ανεργίας. Κυρίως εμποδίζουν όμως την περιφερειακή ανάπτυξη και την πρόοδο της εθνικής οικονομίας σε μία πραγματικά δύσκολη περίοδο για τα εισοδήματα των εργαζομένων και τις ευκαιρίες πρόσθετων θέσεων εργασίας για τους νέους. Η καθυστέρηση στην αξιοποίηση βιώσιμων πλουτοπαραγωγικών πηγών, όπως είναι τα ορυκτά αφαιρούν την δυνατότητα της χώρας να αλλάξει ριζικά τα σημερινά αναπτυξιακά της δεδομένα εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Και βέβαια αδυνατεί έτσι να καλύψει τις «εν γένει» ανάγκες της. Αν για παράδειγμα οι κάτοικοι της Δ. Μακεδονίας έκλειναν τα λιγνιτωρυχεία της περιοχής όλη η χώρα θα βυθίζονταν στο σκοτάδι, αφού αυτά καλύπτουν περίπου το 70% των εθνικών ενεργειακών αναγκών. Αν ο Θεσσαλικός κάμπος σταματούσε για διάφορους λόγους, την γεωργική παραγωγή αυτό θα δημιουργούσε επιπτώσεις στην διάθεση των αγροτικών προϊόντων. Η ανάπτυξη μιας χώρας είναι εθνική υπόθεση και όχι τοπική ή υπόθεση κάποιων μεμονωμένων ομάδων. Αν συμβαίνει αυτό καταλήγουν να είναι δεσμώτες της ανάπτυξης.